مدیرکل برنامه‌ریزی تجاری سازمان توسعه تجارت بایدها و نبایدهای تجارت خارجی کشور را در مواجهه با شرایط بحران مالی جهانی تحلیل و تشریح کرد.

محمدرضا ایزدیان در گفت و گو با خبرنگار اقتصادی خبرگزاری فارس در خصوص بحران مالی و اقتصادی جهانی و تاثیرات آن بر اقتصاد ما اظهار داشت: بحران مالی و اقتصادی جهان را می توان در چهار محور دامنه بحران، نوع و ماهیت بحران، حوزه جغرافیایی و زمان و پایداری بحران بررسی کرد.
وی افزود: در بررسی دامنه بحران می توان به ریشه های بحران در حوزه واقعی اقتصاد که شامل جنگ عراق و افغانستان و علایم رکود در اقتصاد آمریکا در اوایل قرن حاضر و رسوخ آن به حوزه های مالی و بازارهای سرمایه ای است اشاره کرد.
مدیرکل برنامه‌ریزی تجاری سازمان توسعه تجارت گفت: در بررسی نوع و ماهیت بحران می توان به اینکه آیا این بحران جزء بحران های مربوط به ادوار تجاری ( دوره های وفق و رکورد ) است یا خیر و مسائلی نظیر سوء مدیریت ، فساد و زیاده طلبی اشاره کرد.
وی افزود: در حوزه جغرافیایی می توان تاثیرات بحران را در آمریکا ، کشورهای اروپایی و اقتصادهای در حال گذار ، نوظهور و تازه صنعتی شده نظیر چین و کره بررسی کرد و از بعد زمانی به نظر می رسد که این بحران در مرحله میان مدت قرار داشته باشد.
ایزدیان در مقایسه مشخصات تجارت خارجی ایران و ارتباط آن با بحران مالی و اقتصادی جهانی گفت: بخش اعظم صادرات ایران نفت است و صادرات غیرنفتی در سال های اخیر رشد قابل توجه ای داشته و تا حدود 20 درصد از کل صادرات ایران ارتقا پیدا کرده است و در زمینه واردات بخش اعظم واردات ایران یعنی 80 تا 90 درصد آن شامل مواد اولیه و واسطه ای بوده با توجه به اینکه در سال های اخیر واردات کالاهای مصرفی اندکی رشد داشته است.
وی افزود: ترکیب ساختار صادرات غیرنفتی ایران شامل محصولات و میعانات گازی، پتروشیمی، محصولات فلزی و آهن آلات، فرش ، پسته ، زغفران ، خاویار ، خرما و محصولات صنعتی و معدنی و کشاورزی شامل پوشاک ، مصالح ساختمانی و میوه و تره بار است و ترکیب ساختار واردات ایران مربوط به ماشین آلات سرمایه ای، اقلام واسطه ای ( ckd)، آهن آلات ، مواد شیمیایی ، برخی اقلام مصرفی با دوام نظیرخودرو و cbu و لوازم خانگی است.
مدیرکل برنامه‌ریزی تجاری سازمان توسعه تجارت گفت: مقاصد صادراتی نفت عمدتاً کشورهای اروپایی و جنوب شرقی آسیا، میعانات گازی عمدتاً جنوب و شرق آسیا، پتروشیمی عمدتاً جنوب و شرقی آسیا، محصولات صنعتی عمدتاً از کشورهای اروپایی و برخی بازارهای جدید در آمریکا وسایر محصولات از بازارهای پیرامونی ایران است و مبادی وارداتی ماشین آلات و اقلام سرمایه ای عمدتاً از کشورهای اروپایی ، چین ، کره و ژاپن و نهاده های واسطه ای عمدتاً از کشورهای اروپایی ، جنوب و شرق آسیا و مواد اولیه از کشورهای آسیایی است.
وی درتشریح پیامدهای درجه اول بحران اخیر جهانی به فارس گفت: پیامدهای اصلی بحران اخیر شامل کاهش شدید ارزش سهام در اغلب بورس های اصلی جهانی و مراکز بحرانی،کاهش اعتماد مصرف کننده در آمریکا، علایم رکورد در اقتصادهای آمریکایی و اروپایی و کاهش نرخ رشد اقتصادی مراکز اصلی بحران است.
ایزدیان در تشریح پیامدهای درجه دوم بحران اظهار داشت: پیامدهای درجه دوم بحران شامل کاهش ارزش سهام در کشورهای عربی، کاهش تقاضای جهانی نفت و کاهش قیمت نفت، کاهش قیمت های جهانی کالاها نظیر فلزات و پتروشیمی، کاهش تقاضای کالاهای مصرفی که به صورت کند و تدریجی آغاز شده است و کاهش شدید سفته بازی و معاملات کاغذی در کالاها است.
وی افزود: پیامد های درجه سوم شامل کاهش نرخ رشد امور زیر مبنایی و عمرانی کشورهای عربی، کاهش نرخ رشد اقتصادهای نوظهور جنوب و شرق آسیا و کاهش نرخ رشد اقتصادی کشورهای اروپایی تا پایان سال 2009 است.
مدیرکل برنامه‌ریزی تجاری سازمان توسعه تجارت با بیان اینکه به نظر نمی رسد در کوتاه مدت در بازارهای پیرامونی ، دستخوش کاهش شدید در صادرات شده باشیم در خصوص پیامدهای بحران در تجارت ایران به فارس گفت: تاثیرات محتمل بحران های مالی جهان در تجارت ایران شامل کاهش درآمدهای نفتی در اثر کاهش قیمت نفت ، کاهش ارزش صادرات بدلیل کاهش قیمت نفت و درنتیجه کاهش قیمت محصولات پتروشیمی و کاهش ارزش صادرات محصولات فلزی بدلیل کاهش بهای فلزات است.
وی افزود: درصورت کارایی نظام توزیع بحران می تواند باعث کاهش قیمت فلزات شیمیایی وارداتی و تاثیرمثبت آن برقیمت تمام شده در داخل کشورباشد بدلیل اینکه بنگاههای اقتصادی ما اتکاء زیادی به نهاده های واسطه ای و اولیه دارند.
ایزدیان گفت: برای مبارزه با بحران‌های مالی و اقتصادی جهان و برنامه ریزی مناسب برای اینکه کمترین تاثیر را در تجارت خارجی از این بحران ها داشته باشیم باید برنامه ریزی مناسبی درتوسعه جدی تر صادرات غیرنفتی به ویژه کالاها با تمرکز بیشتر بر بازهای پیرامونی داشته باشیم.
وی افزود: طراحی مجدد دیپلماسی تجاری و اقتصادی بدنبال بحران، بررسی وضعیت تامین منابع مالی، ارزیابی وضعیت fdi در سال های آتی، تغییرات الگوهای سرمایه گذاری، راه کارهای توسعه سرمایه گذاری ها و جذب منابع مالی آزاد می تواند راهکارهایی باشد تا بتوانیم تاثیرات این بحران ها را در تجارت خارجی خود به حداقل برسانیم.