اثر طول دوره ي روشنايي روزانه و هورمون رشد (تروپست)بر توليد شير در گاوها

هورمون رشد كه هورموند سوماتوتروپيك يا سوماتوتروپين (bst) نيز ناميده ميشود ٬در گونه هاي مختلف بين 178 تا 196 اسيد آمينه داشته و با تاثير گذاري بر روي همه ي سلول هاي بدن به ويژه استخوان و ماهيچه ٬براي ادامه ي رشد خطي بدن لازم است . اين هورمون از قسمت قدامي غده ي هيپوفيز ترشح ميشود وحدود 30 تا 40 درصد سلولهاي اين ناحيه از نوع سوماتوتروپ هستند كه هورمون رشد را ترشح ميكنند . ترشح زياد اين هورمون پيش از بلوغ موجب رشد بيش از اندازه استخوانها شده و حالت ژيگانتريزم را به وجود مي آورد ٬ در حالي كه ترشح زياد پس از بلوغ باعث ناهنجاري هاي آكرومگالي كه با پهن شدن استخوانها همراه است ٬خواهد شد و كمبود آن طي دوران ابتدايي زندگي باعث بروز ناهنجاريهايي در رشد و كوتولگي مي شود .
اثر متابوليك هورمون رشد :
از جمله اثرات متا بوليك مي توان به ذكر موارد زير اكتفا نمود :
1- افزايش ميزان سنتز پروتئين در كليه سلولهاي بدن كه اثر را با افزايش در سرعت انتقال اسيدهاي آمينه به سلول بدن اعمال مي كند وموجب افزايش سنتز پروتئين ونگهداري ازت در بدن ميشود .
2- افزايش فراخواني اسيدها ي چرب از بافت چربي ٬ افزايش اسيدهاي چرب آزاد در خون و افزايش استفاده از اسيدهاي چرب براي توليد انرژِي
3- كاهش ميزان مصرف گلوكز در سراسر بدن.اين هورمون سبب كاهش چربي در لاشه و افزايش ميزان گلوكز خون نيز ميگردد ٬به اين ترتيب در واقع هورمون رشد پروتئين هاي بدن را افزايش ميدهد ٬ذخاير چربي را به مصرف مي رساند و كربوهيدرات ها راحفظ مي كند . دراين مقاله مشخص خواهد شد كه روش هاي مختلف نوردهي مصنوعي به همراه تزريق هورمون رشد (سوماتوتروپين گاوي)بر روي گاوهاي شيري تا چه حد مي تواند در افزايش توليد شير ٬چربي تصحيح شده (fcm) ٬ پروتئين و لاكتوز شير نقش داشته باشد . در آزمايشي به مدت 140 روز بر روي 40 گاو شيري كه از لحاظ شير دهي (dim) با هم برابر بوده و بيشتر از 70 روز از توليد شير آنها مي گذشت ٬با استفاده از 4 گروه آزمايشي كه شامل : دوره ي روشنايي روزانه ي طبيعي روشنايي روزانه ي طبيعي به همراه تزريق عضلاني روزانه 14 ميلي گرم هورمون ٬روشنايي طولاني (18 ساعت روشنايي و 6 ساعت تاريكي مطلقاز 5 صبح لغايت 23) ٬روشنايي طولاني به همراه تزريق عضلاني روزانه 14ميلي گرم هورمون بود٬انجام شد ٬ مشخص شد كه استفاده از 18 ساعت روشنايي 6 ساعت تاريكي در مقابل حالت معمول روشنايي ميتواند به مقدار 9/1 كيلو گرم در روز ٬فاكتور تصحيح چربي شير را افزايش دهد . اين در حالي است كه استفاده از ساعت هاي بيشتر روشنايي طي روز به همراه تزريق هورمون مي تواند فاكتور تصحيح شير را تا 7/7 كيلوگرم در روز افزايش دهد. توليد شير بيشتر و تداوم شير دهي از جمله راههاي رسيدن به آن ٬ استفاده از اثر تحريكي ترشح شير (شير سازي ) از تزريق هورمون مي تواند باشد . در اين مقاله مشخص شد كه استفاده از روشنايي طولاني نسبت به روشنايي طبيعي ميتواند شير را در 8 تا 10 درصد در گاوها افزايش دهد و بيش از تركيب روش هاي 3 بار دوشش روزانه و تزريق 14 ميلي گرم هورمون رشد (تروپست)٬سبب افزايش افزايش توليد شير خواهد شد . به طوري كه در ساير كتابها و مقالات نيز به اين موضوع اشاره شده است كه تزريق هورمون به گاوهاي شير ده سبب افزايش توليد شير شده و استفاده از اين هورمون به همراه پرولاكتين جهت رشد پستانها ٬ضروري است وتداوم شير دهي در گاو نيز بيشتر به اين هورمون وابسته است . افزايش ماده خشك مصرفي (dmi) در گروه هايي كه از 18 ساعت روشنايي در روز استفاده مي كردند نسبت به روشنايي معمولي مقدار 800 گرم در روز بود و در همين شرايط به همراه استفاده از هورمون رشد ٬مقدار ماده ي خشك مصرفي تا 2 كيلوگرم در روز افزايش داشت .
مطلب فوق ميتواند يكي از دلايل افزايش در توليد شير ٬متعاقب مصرف خوراك بيشتر باشد . در حال حاضر نتايج آزمايشها نشان ميدهد كه استفاده از هورمون و يا طول روشنايي روزانه ي بيشتر هر كدام به تنهايي مي تواند منجر به توليد بيشتر شير شود ولي از تركيب اين دو روش با هم نتايج بهتري حاصل ميشود . استفاده از هورمون رشد با جا به جايي ذخيره ي انرژي در بدن گاوها٬به افزايش شير كمك ميكند و هر گونه كاهش در بالانس انرژي را توسط افزايش در مصرف ماده ي خشك جبران ميكند .
همچنين در كل روش هاي مورد استفاده ي آزمايشي ٬تفاوتي از نظر آماري در لاكتوز و پروتئين شير مشاهده نمي شود .
نتيجه :
استفاده از دوره ي روشنايي طولاني هورمون رشد به طور مستقل سبب افزايش در توليد شير گاوهاي شير ده بود. نتايج مطالعات كنوني پيشنهاد كرد كه تركيبي از روشهاي فوق به همراه 3 بار دوشش روزانه تاثير به سزايي روي توليد شير ٬تحريك وترشح شير و افزايش در ماده ي خشك مصرفي داشته است .