واقعاً تيتر مناسب تري براي سرنوشت ماهواره هاي ايراني نمي توان متصور بود و ماهواره هاي ايراني همچنان زمين گير هستند. شاخص ترين اين ماهواره ها نيز دو ماهواره نام آشناي "مصباح" و "زهره" هستند که همچون گذشته هر از چندگاهي فقط خبرهوا رفتن آنها در مقاطع مختلف منتشر مي شد و عملاً اين ماهواره ها روي زمين ماندگار شده اند. اگرچه مسوولان وزرات ارتباطات چه دردوره قبل و چه در دوره فعلي دلايل مختلفي براي هوا نرفتن ماهواره ها ايراني عنوان مي کنند از جمله مشکلات مربوط به بيمه، هزينه هاي سنگين پرتاب اين ماهواره ها و يا بدقولي طرف هاي خارجي.
ولي با تمام اين تفاسير و توجيهات ماهواره ها به فضا نرفته و اين در حالي است که برخي از کارشناسان از اين تاخير با عنوان يک تهديد ياد مي کنند.چرا که به گفته اين کارشناسان فرصت هاي ما جهت دريافت فضاي مورد نياز جهت ارسال ماهواره ها رو به اتمام است.
ماهواره ايران "سينا 1"
اگرچه بالاخره نخستين ماهواره ايران با نام "سينا 1" در سال جاري به فضا پرتاب شد تا ايران را به چهل و سومين كشور صاحب ماهواره در جهان تبديل کند.
فعاليت جدي در زمينه پروژه "سينا-1 ‪ " از ‪ 32ماه پيش طي قراردادي با انستيتو هواپيمايي روسيه(مايي) و شركت‌هاي روسي "آپتك" و "پاليوت"آغاز شد و در آن چند گروه از تيم‌هاي تخصصي ايراني از طرف وزارت علوم و انستيتو نقشه‌برداري و شركت صنايع الكترونيك ايران شركت داشتند.
هدف از ساخت ماهواره سينا-‪ 1در وهله اول داشتن يك ماهواره ايراني و ورود به باشگاه فضايي از طرف ايران و نيز توانمندسازي محققان و متخصصان ايراني در جهت يادگيري و آموزش فرايند ساخت ، تست و همچنين طراحي و ساخت ايستگاه‌هاي زميني و ايجاد دانش هدايت و كنترل و بهره‌برداري از ماهواره عنوان شد.
فعاليت‌هاي كاربردي اين ماهواره در دو محور مخابراتي و تصويربرداري از سطح زمين براي رفع نيازهاي عمومي است.اين تصويربرداري مي‌تواند براي فعاليت‌هايي نظير كشاورزي ، زمين شناسي ، محيط زيست، حوادث غيرمترقبه و هر انچه مربوط به سطح زمين شامل خشكيها ، كوهها و ديگر موارد است ، مفيد باشد.
بر اين اساس در حدود ‪ 8ميليون دلار هزينه خارجي ساخت اين ماهواره و در حدود ‪ 7ميليون دلار نيز هزينه‌هاي ريالي داخلي اين ماهواره برآورده شده‌است كه در مجموع ‪ 15ميليون دلار مي‌شود.
از سويي کار ارسال بقيه خانواده ماهواره هاي موسوم به سينا همچنان در دستور کار قرار داشته و در سال هاي آينده قرار است بقيه ماهواره ها به فضا بروند لذا خانواده ماهواره هاي سينا ظاهراً چندان از برنامه عقب نيستند.
ماهواره هاي زميني ؛ زهره همچنان زمینی ماند آسمان را نخواست
اما بر گرديم به سراغ ماهواره هايي که ماندند. ابتدا سري به آخرين وضعيت ماهواره (پير) زهره بزنيم.
قرارداد پروژه‌ي ماهواره‌ي زهره با مبلغ 132 ميليون دلار در12 بهمن‌ماه 83 ميان وزارت ارتباطات و فناوري اطلاعات ايران و سازمان فضايي روسيه منعقد شد و تا كنون بايد فعاليت‌هاي اجرايي اين ماهواره‌ آغاز مي‌شد اما هنوز اين اتفاق نيفتاده است.
تاخير در آغاز فعاليت‌هاي ماهواره‌ي زهره در حالي است كه كار در ابتدا به خاطر وجود مشكلات بانكي طرف روس براي گشايش lc قرارداد متوقف شده بود و ظاهرا پس از رفع اين مشكل از سوي طرف خارجي، هم اكنون طرف‌هاي ايراني نيز با مشكل و ايرادات بانك مركزي براي گشايش اعتبار مواجه هستند.
قرارداد اين ماهواره‌ي مخابراتي شامل طراحي، مشاوره، ساخت، تست و پرتاب ماهواره است كه قابليت ارائه‌ي خدمات در زمينه‌ي ارتباطات تلفني، نمابر، ارتباطات داده و پخش راديو تلويزوني ماهواره در تمام نقاط ايران را داراست.
بنا بر اين گزارش، انعقاد اين قرارداد گام نخست انتقال دانش فني ارتباطات ماهواره‌يي و فضايي به ايران است و به همين منظورقرار بوده كه حدود 120 كارشناس مخابراتي از ايران به روسيه براي كسب آموزش‌هاي لازم در اين زمينه سفر كنند.
قراربود با عملياتي شدن اين قرارداد، پس از 30 ماه، ماهواره‌ي زهره به فضا پرتاپ شده و جمهوري اسلامي ايران به جرگه‌ي اپراتورهاي ماهواره‌يي و دارندگان ماهواره‌ي مستقل ملي بپيوندد.
حفظ حقوق ایران در فضا
حفظ حقوق كشور در فضا به عنوان يك منبع خدادادي و تلاش وزارت ارتباطات و فناوري اطلاعات و شركت مخابرات ايران در 25 سال گذشته براي ثبت و حفظ سه نقطه‌ي مداري در مدار ثابت همزمان كه تنها مجوز قانوني ورود تجاري به فضا بوده و تاكيد موكد شوراي عالي امنيت ملي بر حفظ و توسعه‌ي پوشش اين نقاط نيز يكي ديگر از ابعاد پروژه است كه با عملي شدن آن منافع ملي كشور در فضا حفظ و توسعه يابد.
ماهواره‌ي زهره در كارخانه‌ي npopm روسيه و با همكاري سه پيمانكار فرعي در فرانسه و آلمان و چند پيمانكار فرعي در روسيه ساخته شده و توسط پرتاب‌گر سايوز به فضا پرتاب خواهد شد.
عميديان، مديرعامل شركت ارتباطات زيرساخت در اين زمينه به ايسنا گفته بود: وزارت ارتباطات و فناوري اطلاعات و شركت ارتباطات زيرساخت همه‌ي تلاش خود را در تامين امكانات مالي و انساني پروژه در چارچوب زمانبندي اجرايي بكار خواهد برد و انتظار دارند كه نهادها و سازمان‌هايي كه به نحوي در صدور مجوزهاي لازم، تامين اعتبارات و انجام به‌موقع تعهدات مالي دخيل هستند مساعدت لازم و به هنگام را بعمل آورند.
ليکن با توجه به تاكيد مديرعامل شركت ارتباطات زيرساخت در مورد لزوم همكاري ارگان‌هاي دخيل در اين مساله اين سوال ايجاد مي‌شود كه علت بروز مشكل طرف داخلي با بانك مركزي در مورد گشايش اعتبار قراداد ماهواره‌ي زهره چيست؟
ماهواره مصباح ماهواره اي که از زمين دل نمي کند
و اما ماهواره مصباح، نامي که براي بسياري آشناست. به قولي ماهواره مصباح را نيز در آسمان مي جستيم و در زمين يافتيم.
قرار بود از طريق اجراي پروژه ماهواره مصباح كشورمان به جمع صاحبان فناوري ماهواره بپيوندد اما ماهواره سينا_1 زودتر از ماهواره مصباح به فضا پرتاب شد و اين ماهواره همچنان در صف پرتاب قرار گرفت.
پيش از اين "حسين انتظاري" مجري پروژه ماهواره مصباح در مراسم پرده برداري از اين ماهواره اعلام كرده بود كه ماهواره مصباح تا اواخر مهر ماه سال 84 به فضا پرتاب مي شود اما اين وعده محقق نشد و انتظاري در هفته جهاني فضا بدون اشاره به دلايل روشني اظهار داشت: پروژه پرتاب مصباح به دليل مسايل موجود در پرتاب به تاخير افتاده و در حال تست نهايي است.
"محمد سليماني" وزير ارتباطات نيز در خصوص علت تاخير پرتاب ماهواره مصباح به اين موضوع را طبيعي جلوه داد.
و آخرين خبر اين که براي پرتاب ماهواره مصباح منتظر اعلام زمان از سوي پرتاب كننده هستيم كه طي آخرين اعلام اين پرتاب در 6 ماهه اول سال 2006 انجام خواهد شد.
چرا ماهواره مصباح زمینی ماند
مهند محمد حسن انتظاري ، مدير پروژه ماهواره مصباح اظهار داشت: ماهواره مصباح از نظر ساخت كامل شده و هيچ مشكلي ندارد و در حال حاضر منتظر دريافت خبر زمان دقيق پرتاب هستيم.
وي ، با بيان اين كه زمان پرتاب ماهواره بايد با هماهنگي پرتاب كننده مشخص شود ، يادآور شد: پرتاب كننده بايد بين مصباح و ماهواره بزرگ‌‏تر همراه هماهنگي انجام دهد.
بنابراين بايد منتظر پرتاب اين ماهواره در سال 85 و از خاک روسيه ماند.
سابقه‌ي پروژه‌ي ماهواره‌ي مصباح در كشور به سال 70 و 71 باز مي‌گردد كه مطالعاتي در مورد ماهواره‌هاي كوچك در مركز تحقيقات مخابرات صورت گرفت و به دنبال آن با تهيه و ارائه‌ي پيشنهاد ساخت ماهواره‌ي كوچك‌، به رييس جمهور وقت، در سال 73 مطالعات جامع آغاز شده و موافقتنامه براي ساخت ماهواره‌ي مصباح ميان وزارت علوم و وزارت ارتباطات و فناوري اطلاعات در سال 76 به امضاء رسيد و پس از آن ساخت نمونه‌ي آزمايشگاهي آغاز شد.
ماهواره مصباح قادر به ارسال و دريافت پيغام‌هاي كوتاه مانند فكس، ذخيره و ارسال ديتاي شبكه‌هايي مانند گاز و آب و برق، امكان قرائت اتوماتيك كنتور از راه دور، دريافت اطلاعات مربوط به اموال و اجناس در هنگام نقل و انتقال است.
اين ماهواره در مدار ارتفاع پايين و ماموريتش ذخيره، ارسال داده‌ها بوده و طول عمر مفيد مصباح در مدار مربوطه حدود 3 سال است.