تعريف رشته معماري:
معماري در لغت به معناي علم بنايي و ابعاد سازي آمده است و معمار به معناي بسيار عمارت كننده آنكه عمارت كند وموجب رونق و تعالي گردد وعمارت نيز به معني آبادي است. لغات هم ريشه معماري و عمارت نيز همه معنايي از آباداني و زندگي و حيات را درخود دارند. معمر به معناي طويل العمر، معمر به معناي منزل فراخ با آب و گياه ومردم است. معمور يعني آبادان آباد مسكون و داراي جمعيت از مردمان ( لغت نامه دهخدا).
در قرآن نيز در مواردي به ساختن و معماري و يا عمارت كه ريشه معماري دارد، اشاره شده است. هنگامي كه خدا مي‎فرمايد “عمروالارض” يعني زمين را آباد كنيد و زمين بنايي والا مي باشد. تعمير هم از همين ماده است و همچنين عمر نيز به معناي تعمير بدان بواسطه روح است واگر زيارت خانه خدا هم عمره مي گويند باز به همين خاطر است كه زيارت مردم مايه آباداني بيت الله الحرام است. در تفسيرالميزان مجموعه اين معاني ( لغوي وقراني) نشان مي دهد كه مفهوم “معماري” عميق‎تر از ساختن به تنهايي و ابعادش وسيعتر از به وجود آوردن كالبد يك ساختمان مي‎باشد كه مفاهيمي مانند زنده‎سازي و احياء و تداوم وحيات وآباداني را درخود نهفته دارد يا به عبارت ديگر
معماري همواره به معناي ايجاد فضايي با روح و حيات تصور مي گردد. در اين جا در مقام تعريف معماري بايد به چند نكته زير توجه كنيم :
اول اينكه در معماري هميشه معرفت و عمل به هم پيوسته است وسير ازمعرفت به عمل واجرا معماري را پديد مي آورد. ديگر اينكه اثرمعماري همواره در پيوند با محيط مطر ح است و بدون ارتباط با محيط و بافت اطرافش شكل نمي‎گيرد وتعريف نمي شود.
بدين ترتيب از مجموعه تمامي آنچه به اجمال بيان شد بطور خلاصه ميتوان گفت كه:
معماري نوعي عمل خلاقانه است كه مقصود آن شكل دادن به فضاي زيست انسان درتماميتش مي‎باشد و گستردة آن از جوابگويي به نيازهاي انساني در پيوند با محيط و طبيعت تا بيان عواطف و اعتقادات او طيف وسيعي را در برمي‎گيرد.
به اين ترتيب هدف اين رشته تربيت افرادي است كه براين طيف عمل خلاقانه تسلط يافته و توان انتقام بخشي به مقتضاي زيست انساني را داشته باشند تا بدين ترتيب ابعاد كمي وشرايط كيفي زيست و رشد درجامعه فراهم گردد.
نقش و توانائي : فارغ‌التحصيلان اين رشته با توجه به آنچه گذشت و بر اساس توانايي‌هايي كه در روند آموزش كسب نموده‌اند مي‌توانند در زمينه‌هاي زير ابقاء نقش نمايند:
1- طراحي (تك بنا يا مجموعه‌هاي زيستي كوچك)، از طرحهاي اوليه تا مراحل اجرايي كار و طراحي اجزاء و عناصر تشكيل دهنده بنا، اين زمينه از كار معمار در حقيقت وظيفه محوري او را تشكيل مي‌دهند.
2- راهبري و سرپرستي دفاتر مشاور معماري و شهرسازي
3- نظارت عمومي و عالي بر صحت انجام كار در عمليات اجرايي ساختماني مديريت و هماهنگي‌هاي اجرايي پروژه‌هاي معماري و شهرسازي (تا حد بناهاي عمومي متوسط) و توانايي مشاركت در مديريت اجرايي پروژه‌هاي معماري گسترده
دروس دوره كارشناسي معماري :
با توجه به وجوه و ابعاد رشته مراحل مختلف شكل‌گيري اثر، منابع و روشهاي شناخت بسيار متعدد و متنوعي كه معمار ناچار به مراجعه آنهاست و طبيعت رشته، به چهار زمينه فعاليت آموزشي يا حوزه دست مي‌يابيم كه از اين ميان يك حوزه يعني طراحي معماري نقش ستون فقرات و محور اصلي محور اصلي مجموعه آموزشي را به عهده دارد و سه حوزه ديگر فن ساختمان تاريخ هنر و معماري و مرمت و احياي ابنيه و بافتها و مجتمع‌هاي زيستي به مثابه پايه‌ها و بخشهاي تقويت‌كننده و گاهي تخصصي اين ستون فقرات محور اصلي مي‌باشند.
تعداد واحدهاي مربوط به حوزه‌هاي نامبرده عبارت است از:
حوزه طراحي معماري 40 واحد
حوزه فن ساختمان 26 واحد
حوزه تاريخ معماري و مرمت و احياي ابنيه و بافتها 11 واحد
حوزه مجتمع‌هاي زيستي 3 واحد



واحد هاي درسي دوره كارشناسي :بر اساس برنامه مصوب شوراي عالي برنامه ريزي وزارت علوم و فن آوري واحد هاي درسي دوره كارشناسي به شرح زير مي باشد .
دروس پايه دوره كارشناسي معماري
كارگاه* طراحي
ساعت
تعداد واحد
نام درس
كد درس
عملي
نظري
جمع
102
17
119
3
هندسه كاربردي
01
102
102
2
كارگاه مصالح و ساخت
02
102
17
119
3
درك و بيان محيط
03
51
17
68
2
بيان معماري (1)
04
51
17
68
2
بيان معماري (2)
05
34
17
51
2
هندسة مناظر و مرايا
06
ـــ
51
51
3
رياضيات و آمار
07
34
17
51
2
انسان، طبيعت، معماري
08
204
17
221
5
مقدمات طراحي معماري (1)
09
204
17
221
5
مقدمات طراحي معماري (2)
10

29
جمــــع
- گذراندن حداقل 2 درس از دروس 01،02،03، پيش از درس مقدماتي طراحي معماري (1) الزامي است.
دروس اصلي دوره كارشناسي معماري
كارگاه طراحي
ساعت
تعداد واحد
نام درس
كد درس
عملي
نظري
جمع
51
51
3
مباني نظري معماري
20
ـــ
34
34
2
آشنايي با معماري جهان
21
153
153
3
برداشت از بناهاي تاريخي
22
34
51
85
4
آشنايي با معماري اسلامي
23
34
34
2
آشنايي با معماري معاصر
24
51
17
68
2
نقشه‌برداري
25
ـــ
34
34
2
تنظيم شرايط محيطي
26
ـــ
34
34
2
تأسيسات الكتريكي (نور و صدا)
27
ـــ
34
34
2
تأسيسات مكانيكي
28
ـــ
34
34
2
ايستايي
29
ـــ
34
34
2
مقاومت مصالح و سازه‌هاي فلزي
30
ـــ
34
34
2
سازه‌هاي بتني
31
34
17
51
2
متره و برآورد
32
51
17
68
2
مديريت و تشكيلات كارگاه
33
34
17
51
2
مصالح ساختماني
34
ـــ
34
34
2
ساختمان (1)
35
102
17
119
3
ساختمان(2) و گزارش كارگاه
36
102
17
119
3
روستا (1)
37
102
17
119
3
روستا (2)
38
204
17
221
5
طرح معماري (1)
39
204
17
221
5
طرح معماري (2)
40
204
17
221
5
طرح معماري (3)
41

60
جمــــع
دروس تخصصي دوره كارشناسي معماري
ساعت
تعداد واحد
نام درس
كد درس
عملي
نظري
جمع
17
68
2
آشنايي با مباني برنامه‌ريزي كالبدي
51
34
17
51
3
تحليل فضاهاي شهري
52
34
85
3
آشنايي با مرمت ابنيه
53
17
221
5
طرح معماري (4)
54
17
221
5
طرح معماري (5)
55
17
119
3
طراحي فني
56
ـــ
306
6
طرح نهايي
57
27
جمــــع
*: انتخاب بيش از يك درس طراحي معماري در هر ترم مجاز نمي‌باشد.
حداقل 3 پروژه معماري گذرانده باشد.
* *: دانشجو مي‌تواند “ طرح نهايي” را همزمان با طرح معماري” انتخاب واحد نمايد.
واحد معادل حق‌التدريس طرح نهايي بازاء هر پروژه معادل 2 واحد نظري مي‌باشد.
دروس اختياري پيشنهادي دوره كارشناسي معماري
كارگاه طراحي
ساعت
تعداد واحد
نام درس
كد درس
عملي
نظري
جمع
34
34
2
حقوق معماري
1
34
34
2
اخلاق معماري
2
17
51
3
تعمير و نگهداري ساختمان
3
17
51
3
روش تحقيق
4
34
34
2
زبان تخصصي
5
34
34
2
ايرانشناسي
6
34
34
2
معماري جهان اسلام
7
34
34
2
تاريخ شهرهاي ايران
8
34
34
2
آشنايي با ساير هنرها
9
34
34
2
سازه‌هاي نو
10
34
34
2
فرآيند و روشهاي معماري
11
17
54
3
كاربرد كامپيوتر در معماري
12
34
34
2
دروس ساير رشته‌هاي هنر
13