گذری بر معماری خیابانی اصفهان

با اینها چه باید کرد ؟

در معماری قدیم ایران , نمای بیرونی خانه ها معمولآ چندان جلوه وجلایی نداشت . زیبایی های چشمگیر و آرایه های دل فریب , بیشتر در اندرونی ها و تالار ها و شاه نشین ها نقش بسته بود و نمای بیرونی خانه از نوع سادگیِ بی آذین و چهره یی متین بر خوردار بود . ورودیها و نماها ريا، بیشتر نوعی متانت و وارستگی را نشان می داد ، تا جمال و جلوه گری را .
با این همه ، در گاه و سر در خانه ها هم ، گاه از نوعی زیبایی و ارجمندی نشانی داشت و حرمت آدمی را - غریبه یا آشنا - پاس می داشت .سکو ها و هشتی ها و در و دربند خانه ها ،با مختصری از نقشهای تزییناتی آرایش می شد و ضمن احترام به منظور عموم و جامعه ی پیرامون ، صاحب خانه و جایگاه اجتماعی او را به شکلی نسبتآ بی ریا و دور از جلوه فروشی ، معرفی می کرد . سر در ها و دروازه های پر شکوه ، مختص مساجد و کاخ ها و قصر های حکومتی و دیوانی بود.
این روال سنتی که بررسی جامعه شناختی آن می تواند موضوع بحثی مفصل باشد ، در اواخر حکومت قاجار و در دوره ی پهلوی ، کم کم دگر گون شد .
با آغاز دوره ای که در تاریخ معاصر ایران به ((عصر تجدد)) و تجدد گرایی معروف است (یعنی ورود بارقه های مدرنیته به ایران و رواج مدرنیسم در چند شهر بزرگ )، ((درون گرایی)) خانه های ایرانی ،به نوعی ((برون گرایی)) متمایل گشت . از آن جمله ، سر در خانه ها با نقش هایی ملایم و گاه چشمگیر از ترکیب کاشی و آجر ، کاشی کاری معرق ، کاشی خشتی هفت رنگ ، کتیبه ها ، شبکه بندی های کاشی یا آجر ، و نقش ترنج و لچکی و اسلیمی و حتی تصویر ها و منظره پردازی های نقش بسته بر گچ و کاشی مزین گشت .