مدیریت استراتژیک در صنعت توریسم

[javad jan]

مقدمه
زماني كه از هر يك از گروها خواسته شد در مورد يك صنعت در پروژه خودبه بحث وگفتگو بپردازند وحتي شايد زماني كه به شما بگويند در مورد صنعتي به گفتگو بپردازيد ذهن شما به سوي صنعت هايي مثل لوازم خانگي ،اتومبيل،كامپيوتر،ماشين آلات كشاورزيوسراميك وغيره مي رود شايد كمتر كسي به اين فكر كند كه توريسم يك صنعت است البته اين امر در كشور هايي مثل كشور ماهنوز مورد بحث قرار نگرفته شايد چون ما به توريسم به عنوان يك مجموعه جداگانه ودور از فعاليت هاي اقتصادي فكر كرده وهرگز تحولات آن را در درآمد ملي كشورودر ارتقاي سطح اقتصادي مناطق دخيل نمي بينيم وشايد چون اقتصاد ما پشتوانه انرژيمثل نفت وگاز دارد وفكر ها به سمت توريسم نرفته است بد نيست بدانيد كه به عنوان مثال دو سال گذشه رايزن فرهنگي ايران دركشور تركيه به هنگام برپايي نمايشگاه صنايع دستي ايران درآن كشور اعلام كرد كه در آن سال تقريباً 800000فقط از ايران به تركيه به عنوان توريسم سفر كرده اند واگر فرض كنيم به ازاي هر نفر 200دلار ارز وارد آن كشور شده باشد تقريباًمعادل 160000000دلار درآمد كشور تركيه فقط از توريست هاي ايراني بوده وبماند كه از كشورهاي ديگر چه مقدار درآمد حاصل شده پس چطور نمي توان آن را به عنوان صنعت شناخت ؟وجداي آن كشور ما جز كشورهاي غني از لحاظ بناهاي تاريخي وقديمي است وچندين بناي ايراني در فهرست آثار جهاني قرار دارد پس چطور تا به حال به اين مطلب اهميت داده نشده كه بايد از متوليان امر پرسيد اما آنچه مسلم است هنوز هم دير نشده وهنوزهم مي توان از اين صنعت يك صنعت تاثير گذار در اقتصاد كشورساخت ولذا يك از دلايل انتخاب اين موضوع از سوي اينجانبان همين مي باشد به عنوان مثالي ديگر كشور كوچك بحرين ومجمع الجزاير آن كه زماني جزو خاك ايران بوده با آن كه جزو كشور هاي نفت خيز مي باشد ولي به عنوان يك كشور توريستي مطرح است وحتي كشور مالزي كه بناهاي تاريخي زيادي ندارد ولي بناهاي گردشگري فراواني دارد واز همين توريسم درآمد فراواني كسب مي كند هر چند آين درآمد براي ما در مقايسه با صنعت هاي ديگر رايج در كشور كم است ولي بخشي از آن است ودر اقتصاد تاثير گذار .
يكي از شعبات توريسم كه به تازگي بوجود آمده توريسم پزشكي است هما طور كه ميدانيددر هر موردي كه صخبت مي شود هميشه از كشورهاي همسايه و مخصوصاً عربي به عنوان يك فرصت ياد مي شودوحال آنكه ما مشاهده مي كنيم كه توريسم پزشكي در ايران از طريق اين كشور ها انجام مي شودو اين خود يك مقوله ي مهم است هر چند امروزه د اكثر كشورها امكانات درماني وجود دارد ولي امكانات تخصصي در هر كشوري وجود ندارد وضمنا يادمان نرود كه در گذشته ما شاهد سفر هموطنان به كشورهاي ديگر براي درمان بوديم ولي اكنون اين مقوله ديگر وجود ندارد ولذا لازم دانستيم تا درمورد صنعت توريسم پروژه اي ارائه دهيم اميد است كه جلب رضايت خواننده كند واطلاعات مطلوبي در مورد اين صنعت وچالش هاوفرصت هاي پيش رو به خوانندگان ارائه كند .
در ايران مسئله توريسم تاكنون جايگاه واقعي خود را نيافته است و عليرغم موقعيت مناسب و مساعد جغرافيائي بين دنياي شرق و غرب و وجود بسياري از مواهب طبيعي، فرهنگي و اسلامي و انواع جاذبه‌هاي قابل عرضه به بازارهاي توريستي بين‌المللي، درآمد ارزي ايران از اين بابت بسيار ناچيز بوده و قابل توجه نمي‌باشد.
لذا باتوجه به اينكه جمعيت كشور رو به افزايش است و درآمد حاصله از نفت كه ميزان آن نيز گهگاه رو به كاهش نهاده و بهره‌برداري بيش از حد آن نيز عادلانه نيست، نمي‌تواند نقش عمده‌اي را در توسعة اقتصادي ـ اجتماعي كشور عهده‌دار باشد، به همين علت براي رونق بخشيدن به فعاليتهاي اقتصادي در كشور و ايجاد رشد و توسعه‌اي هماهنگ، بخشهاي صنعت و كشاورزي را مي‌بايست بازسازي نمود و بخش سومي تحت عنوان توريسم را بدان افزود و به آن بها داد، چرا كه رونق بخشيدن به آن نياز به سرمايه‌گذاري كمتري در مقايسه با بخش كشاورزي و صنعت دارد.

[javad jan]

توريسم وتوسعه:
ايران از نظر جاذبه هاي گردشگري اعم از فرهنگي‌ ،تاريخي ،وزيست محيطي از جمله غني ترين كشورهاي دنياست.
با وجود اين ايران هنوز در زمينه توريسم حتي از كشورهايي نظير تركيه سال ها عقب است .در حالي كه در بهترين شرايط سالانه 5/1الي 2 ميليون گردشگر از ايران ديدن مي كنند ،تركيه در زمان مشابه و در بدترين شرايط پذيراي دست كم 13ميليون توريست خارجي است .
در واقع با وسعتي حدود يك سوم خاك ايران سالانه چندين برابر از گردشگري در آمد كسب مي كند .
اين تفاوت فاحش در حالي حادث شده كه كه دو كشور ايران وتركيه از بسياري از جهات مشابه هم ودر بعضي موارد داراي بيشينه تاريخي مشتركي هستند از نظر آب وهوايي نيز به نظر مي رسد ايران شرائط مطلوب تري داشته باشد .اما اين كشور اخيراً نتوانستهبه واسطه جاذبه هاي تاريخي وطبيعي جايگاه در خور توجهي را كسب كند .در حالي كه ايران مي تواند سالانه ميليون ها وحتي ميليارد ها دلار از صنعت توريسم درآمد كسب كند از بخش گردشگري درآمد چنداني نصيب اين كشور نمي شود .
به اعتقاد برخي از كارشناسان وصاحبنظران در زمينه صنعت توريسم ،كمبود امكانات ،نبود زير ساخت هاي مناسب ،تبليغات اندك ودر بسياري از مواقع پائين تر از استاندارد هاي جهاني واتكاي بيش از حد به درآمد نفت از عواملي است كه باعث عقب ماندگي ايران در عرصه گردشگري شده باشد .
در بخش امكانات ايران از نظر اقامتگاه ها وتفريحگاه هاي توريستي وضعيت بسيار اسفناكي دارد.براي مثال ،هتل هاواقامت گاه هاي ما بااستاندارد هاي جهاني منطبق نيستند.در بسياري از اقامت گاه ها از پرسنل مجرب اعم از كارمند رسپشن ،مستخدم وپيشخدمت استفاده نمي شود وبه رغم آن كه طي سال هاي اخير برخي از هتل هاي قديمي مورد باز سازي قرار گرفته همچنان كشور با كمبود هتل مواجه است .از نظر تبليغات نيز طي سال هاي اخير وبا اشاعه تكنولوژي برتر نظير اينترنت در جامعه ،مسئولان ميراث فرهنگي وگردشگري تبليغ رادر اولويت كاري خود قرار دادند.
اما همين تبليغات نيز از كيفيت نازلي برخوردار خود .از نظر صادرات بيش از 80درصد صادرات ايران رانفت ومشتقات آن تشكيل مي دهند وتازماني كه اتكا به درآمد نفتي كاهش نيابد نمي توان نسبت به بهبود وضعيت گردشگري اميدي داشت .با فراهم شدن زمينه هاي ورود گردشگر خارجي ارز وارد مملكت شده وبا ارزي كه وارد مي شود مي توان روند كند وبطئي صنايع كشوررا سريع تر به گردش درآورد همان گونه كه در كشورهايي نظير تركيه واسپانيا نيز رخ داده است .بر اسا آمار ها اسپانيا ميان دو تا چهار برابر سود نفتي ايران از توريسم كسب در آمد مي كند .در واقع اسپانيا از جاذبه هاي تاريخي وگردشگري خود به بهترين وجه استفاده كرده واين در حالي است كه ما همچنان قادر نيستيم امكانات اوليه براي توسعه بخش توريسم را فراهم كنيم توريسم ازجمله صنايعي است كه مي توان با اتكا به آن وبه دليل ارز آور بوده آن از وابستگي خارجي كشور نيز به ميزان قابل توجه كاست .

[javad jan]

سابقة جهانگردي در ايران
سرزمين ايران با آثار تاريخي، هنري و ميراثهاي فرهنگي خود به طور قطع براي جهانگردان عهد قديم بهترين مقصد محسوب مي‌شد. گرچه از سياحاني كه قبل از اسلام به ايران سفر كرده‌اند اطلاع دقيقي در دست نيست ولي آنچه كه مسلم است، بعداز اسلام جهانگرداني به ايران سفر كرده و مشهودات خود را در سياحت‌ نامه‌هاي خويش به رشتة تحرير درآورده‌اند. مشهورترين جهانگردان خارجي كه از ايران بازديد نموده و آثاري به نام سياحت‌نامه از خود به جاي گذاشته‌اند عبارتند از:
ـ ابن حوقل، سياح عرب كه در اواسط قرن چهارم هجري به ايران آمد و مشهودات خود را درباره ايران در كتابي به نام «صورة الارض» نگاشته است.
ـ مقدسي، صاحب كتاب «احسن التقاسيم في معرفت الاقاليم» كه در اكثر بلاد اسلامي منجمله ايران مسافرت و ساحت كرده و در كتاب خود دربارة شهرهاي ايران سخن به ميان آورده است.
ـ ياقوت حموي، مولف كتاب «معجم‌البلدان» در جغرافيا (آغاز قرن هفتم هجري) كه به ايران سفر كرده و به شرح بلاد ايران پرداخته است.
ـ ابن بطوطه، از اهل طنجه در مراكش است كه به ايران سفر كرده و در سير خود از نقاط مختلف ايران و از جمله شهرهاي ان نام برده و به توصيف آنها پرداخته است.
ـ ابودلف، جهانگرد عرب، شاعر و جغرافيدان معروف كه در سالهاي 331 تا 341 هجري قمري در شهرهاي مختلف ايران گردش كرده و از آثار تاريخي اصفهان به تفصيل در نوشته‌هاي خود ياد كرده است.
از جهانگردان اروپايي و غيراسلامي كه به ايران سفر كرده‌اند، از معروفترين آنها مي‌توان به شرح زير نام برد:
ـ شش تن از جهانگردان و نيزي كه در دوران صفويه به ايران آمدند و در سفرنامة خود از وضع اجتماعي زنان و مردان ايران سخن گفته‌اند.
ـ پيترو دلاواله، سياح و معمار معروف ايتاليايي كه در عصر صفويه به ايران آمد و از اصفهان ديدن كرد و در سفر نامه خود راجع به تمامي آثار و ابنية تاريخي اصفهان و ارزش معماري هر يك از آنها قلم فرسايي كرد.
ـ ژان شاردن، شواليه ژان شاردن سياح معروف فرانسوي است كه در زمان صفويه به ايران آمد و مدتي در اصفهان اقامت نمود در سفرنامة خود ادعا كرد كه اصفهان را بيش از لندن مي‌شناسد.
ـ انگلبرت كمپفر، سياح آلماني در سال1684 به ايران آمد، سفرنامة وي حاوي مطالب ارزندة جغرافيايي در مورد ايران است.
تاورنيه، سياح تاجر پيشة فرانسوي در طول سالهاي 1041 تا 1078 هجري قمري شش بار به ايران سفر كرد، سفرنامة وي حاكي از انتقاد از بافت قديمي شهر اصفهان است
ـ آنتوني شرلي، به اتفاق برادرش روبرت شرلي در زمان شاه عباس از انگلستان به ايران آمد. وي در سفرنامة خود از مساجد بسيار عالي و اعتقادات مذهبي ايران سخن گفته است.
ـ مادام ديولافوا، كه با زوج هنرمند خود مارسل معمار و نقاش معروف در اواخر قرن سيزده هجري به ايران سفر كرده است. در سفرنامه‌هايي كه از خود به يادگار گذاشته اصفهان و آثار تاريخي آن را توصيف نموده و به وصف ديگر شهرهاي ايران نيز پرداخته است.
ـ هانري رئه دالماني، سياح فرانسوي كه در سال 1324هجري به ايران آمد، سفرنامه‌اي از خود تحت عنوان از خراسان تا بختياري به جاي گذاشته است.
ـ پيرلوتي، سياح و نويسندة معروف فرانسوي در سال 1321هجري به ايران مسافرت نمود. وي سفرنامة خود را تحت عنوان «به سوي اصفهان» به رشتة تحرير درآورده است.
ـ اوژن فلاندن، سياح و نقاش فرانسوي كه در دوران قاجاريه به ايران آمد و سفرنامة وي همراه با آلبوم مصور از آثار باستاني ايران است.
ـ لارنس لكهارت، در ايران مطالعاتي انجام داده و كتابي دربارة ايران تحت عنوان «انقراض سلسلة صفويه و ايام استيلاي افاغنه» نوشته است.
ـ جرج كلارك، شهرساز معروف جاني كه به ايران سفر كرده و دربارة اصفهان مي‌گويد كه به عقيده وي، اصفهان را بعد از پكن بايد بزرگترين و معروفترين شهر قديمي جهان دانست.

[javad jan]

ايجاد تشكيلات توريستي در ايران
صنعت توريسم از نيم قرن بيش از اين طرف به منظور شناساندن مفاخر ايران و تمدن كهن اين سرزمين باستاني، رسماً شكل گرفت و براي اولين بار در سال 1314، اداره‌اي در وزارت كشور به نام «ادارة امور جهانگردي» تاسيس شد. فعاليت اين اداره محدود به چاپ نشرياتي به صورت كتابچه‌هاي كوچك راهنما، به منظور راهنمايي توريستها و معرفي ايران از نظر جغرافيايي، سياسي، اجتماعي، و تهيه و توزيع آنها گرديد. بعد از شهريور سال 1320 ادارة مذكور، جاي خود را به «شورايعالي جهانگردي» داد. اين شورا هفته‌اي يكبار در وزارت كشور تشكيل مي‌شد و امور اداري آن را ادارة سياسي وزارتخانه مزبور انجام مي‌داد.
در سال 1333اهميت جلب توريست خارجي با توجه به جنبه‌هاي اقتصادي آن و به منظور تحكيم مباني حسن تفاهم ميان افراد كشورهاي مختلف مورد توجه دولت قرار گرفت و ادارة امور جهانگردي مجدداً در وزارت كشور تشكيل شد. اين اداره طي دورة جديد فعاليت خود، موفق به انجام خدمات زيربناي چندي در زمينه‌هاي مختلف توسعة جهانگردي كشور شد كه از آن جمله مي‌توان پيشنهاد تهية قوانيني مربوط به ورود و خروج اتباع بيگانه را نام برد.
در سال 1340 شورايعالي جهانگردي مركب از 12 نفر از نمايندگان وزارتخانه‌ها و مؤسسات دولتي و سه نفر از اشخاص مطلع و بصير در امور جهانگردي، تشكيل گرديد كه وظيفة آن تعيين خط‌مشي و برنامه‌هاي اجرايي ادارة امور جهانگردي وزارت كشور بود و اصولاً بر امور مربوط به جهانگردي كشور در سطح عالي نظارت داشت.
ايجاد اين تشكيلات يك سلسه فعاليتهاي تاسيساتي را موجب شد و با آنكه تحولات انجام شده غير متشكل و بدون برنامه صورت گرفت ولي توجه و علاقة خارجيان را به بازديد از ايران افزايش داد و زماني فرا رسيد كه عدم وجود وسايل پذيرايي مناسب و تجهيزات كافي براي جوابگويي به تقاضاي جهانگردي، نياز به اقدامات اساسي در اين زمينه را محسوس گردانيد، به همين لحاظ براي شروع اقدامات جديتر و مؤثرتر در امر جهانگردي نخستين گام، بنيانگذاري سازماني مناسب براي ايجاد هماهنگي و نظارت بر كليه فعاليتهاي جهانگردي كشور بود، اين ضرورت موجب شد كه در تاريخ 17فروردين سال 1342 سازماني به نام «سازمان جلب سياحان» تاسيس گردد. سازمان جلب سياحان با تهيه و تنظيم و اجراي طرحها و برنامه‌ريزيهاي وسيع و دامنه‌دار اقدامات بسيار موثر و زيربنايي را براي توسعة صنعت جهانگردي كشور به عمل آورد.
در سال 1353 سازمان جلب سياحان با وزارت اطلاعات وقت ادغام شد و اين وزارت تحت نام وزارت اطلاعات و جهانگردي شروع به كار نمود. ادارة امور ايرانگردي و جهانگردي توسط چهار شركت سهامي به اسامي شركت سهامي تاسيسات جهانگردي ايران، شركت سهامي گشتهاي ايران، شركت سهامي مركز خانه‌هاي ايران و شركت سهامي سازمان مراكز جهانگردي براي ورزشهاي زمستاني تحت نظارت وزارت اطلاعات و جهانگردي اداره مي‌شد.
در سال 1358 به منظور جلوگيري از تداخل وظيفه و هماهنگ نمودن تمام فعاليتها و مسائل مربوط به امر جهانگردي در جهت اعمال سياست صرفه‌جويي، طبق مصوبة 21/8/1358 شوراي انقلاب چهار شركت مذكور در يكديگر ادغام گرديده و تحت عنوان سازمان مراكز ايرانگردي و جهانگردي با بافت و خط‌مشي‌هاي جديد و هدفهاي متمايز از گذشته شروع به فعاليت نمود. اين سازمان ادارة بهره‌برداري از واحدهاي اقامتي به شكل هتل، متل، مهمانسرا، اردوگاه، كلبه، چادر، رستوران، چايخانه، پيست اسكي، تاسيسات كنار دريا، حمامهاي آب معدني، تاسيسات و مراكز ورزشي زمستاني، و هر نوع محل مناسب ديگري را براي ايرانگردي و جهانگردي به عهده دارد. در حال حاضر معاونت سياحتي و زيارتي وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي و سازمان سياحتي و مراكز تفريحي بنياد مستضعفان و جانبازان انقلاب اسلامي، انجام كليه فعاليتهاي صنعت توريسم را در سطح كشور به عهده دارند كه با همكاري ساير ارگانهاي ذيربط در سراسر كشور، در پيشبرد توسعه توريسم و رسيدن به هدفهاي مورد نظر گام برمي‌دارد. تشكيلات معاونت سياحتي و زيارتي شامل 5 واحد ذيل است:
1. ادارة كل نظارت بر خدمات سياحتي
2. مركز مطالعات و تحقيقات ايرانگردي و جهانگردي
3. دفتر برنامه‌ريزي وامور فني
4. مركز آموزش عالي ايرانگردي و جهانگردي
5. مركز امور فرهنگي ايرانيان خارج از كشور
با پايان جنگ تحميلي و آرامش نسبي منطقه، دولت جمهوري اسلامي ايران با فراهم آوردن شرايط مناسب تلاش بي‌وقفه‌اي را جهت راه‌اندازي و رشد و گسترش توريسم كشور معمول داشته است.

[javad jan]

اشتغال و جهانگردی
مجموعه فعاليت هاي گسترده اي که معمولا توسعه گردشگري در کشور ايجاد مي کند بيش از هر بخش فعاليت اقتصادي ديگر فرصت هاي شغلي فراهم مي آورد . اين بدان علت است که صنعت جهانگردي اصولا يک فعاليت خدماتي است و نيروي انساني بيشتري مي طلبد .
اثرات افزايش اشتغال در بخش گردشگري کشورهاي در حال توسعه مساعدتر از کشورهاي صنعتي است زيرا در کشورهاي در حال توسعه زمينه و امکانات رشد صنعتي محدود است . فعاليت هاي صنعت جهانگردي عمدتا شامل صنايع ساختماني ( مانند هتل ها ، متلها ، دهکده ها و امثال آنها ) صنايع غذايي ( مانند رستوران ها ، چايخانه ها ، و غيره ) بخش تجاري جهانگردي ( مانند آژانس هاي مسافرتي ، تور گردانهاو مشابه آن ) صنعت حمل و نقل ( مانند خطوط حمل ونقل هوايي ، شرکتهاي حمل و نقل دريايي ، شرکتهاي اتوبوس راني ، خطوط راه آهن ، شرکت و آژانس هاي کرايه اتومبيل و غيره ) راهنمايان ، مراکز فروش کالاهاي سوغاتي و هدايا ، صنايع دستي ، مراکز تفريحي و امثال آنها مي باشد.
بررسيهايي که بخش جهانگردي بانک جهاني در مکزيک و کنيا به عمل آورده است ، نشان مي دهد براي هر واحد سرمايه اي که در بخش گردشگري صرف مي شود ، بيش از هر بخش فعاليت اقتصادي ديگر فرصتهاي شغلي جديد ايجاد مي گردد.
بررسي هاي مشابه اي که توسط سازمان جهانی در ساير کشورها به عمل آمده ، به نتايج مشابهي رسيده است . رابطه ميزان سرمايه گذاري و فرصتهاي شغلي که بر اثر آن فراهم مي شود ، در تمام کشورها و مناطق مختلف يکسان و به يک نسبت نيست بلکه بر اثر عوامل مشروح زير متناوب مي باشد:
- خصوصيات سيستم اقتصادي و سياست اشتغال کشور
- ابعاد موسسات توريستي ، نوع مديريت ، درجه ماشيني بودن صنايع ، ميزان استفاده از خدمات کامپيوتري و فصلي بودن فعاليت.
با نگاهي به آمارها و پيش بيني هاي سازمان جهاني جهانگردي و شوراي جهانگردي و مسافرت جهاني ،در مي يابيم که صنعت گردشگري به عنوان بزرگترين سازمان يا نهادي که مي توان به کارگيري نيروي انساني را داراست ، در بسياري از کشورها به صورت بزرگترين کارفرما درآمده است:
اين صنعت در اروپاي شرقي 4/9درصد از حقوق کليه کارکنان را مي پردازد -
- در سال 1994 ، بيش از 1/7تريليون دلار دستمزد يا حقوق از طریق صنعت گردشگری پرداخت شده است،یعنی مبلغی برابر با10/3درصد کل دستمزدها وحقوقهای کارکنان سراسر دنيا.
- در جزاير و کشورهاي حوزه کارائيب 18/7درصد دستمزد و حقوق کارکنان از طريق صنعت گردشگري پرداخت مي شود.
- پيش بيني مي شود در سال 2005 مشاغلي که به وسيله صنعت جهانگردي ايجاد مي شود ، به ميزان 5/9درصد رشد يابد.
اشتغال زايي صنعت گردشگري به سه گروه به شرح زير تفکيک مي گردد:
اشتغال مستقيم : مشاغلي که کارکنشان با جهانگردان در تماس هستند و به صورت مستقيم با تجربه هاي جهانگردي سرو کار دارند ، مانند : مهمانخانه ها ، کارکنان مهمانپذيرها ، شرکتهاي هواپيمايي و کشتيراني ، دفاتر خدمات جهانگردي ، کارکنان مراکز تفريحي و فروشگاههايي که در اين بخش کار مي کنند.
اشتغال غير مستقيم : آنهايي هستند که با واحدهايي که در اين صنعت به صورت مستقيم ايجاد شغل مي کنند در تماس هستند ، مانند : شرکتهايي که مواد و ملزومات مورد نياز مهمانپذيرها را تامين مي کنند ، شرکتهاي ساختماني که مهمانخانه ها را مي سازند و توليد کنندگان هواپيما.
اشتغال القايي : مشاغلي که ازمشاغل مستقيم و غير مستقيم بخش جهانگردي در اقتصاد ملي به وجود مي آيدارقام ارائه شده در بالا ، که منتج از بهره وري نيروي کار و سطوح پرداخت مي باشد ، در عين حال نشانگر اين نکته است که صنعت جهانگردي در کشورهايي که در سطوح پايين تري از توسعه قرار دارند ، به شکل قابل توجهي در سهم اشتغال نقش دارد

[javad jan]

سازمان جهانی جهانگردی
از آنجا که سازمان جهانی جهانگردي مهمترين تشکيلات و سازمان بين المللي در زمينه فعاليت هاي گردشگری مي باشد،لذا در زير اشاراتي گذرا به آن سازمان خواهد شد.
سازمان جهاني جهانگردي در سال 1975 تاسيس وبزرگترين تشکيلات جهاني جهانگردي محسوب مي گردد . قبل از تاسيس اين سازمان ، معتبرترين سازمان بين المللي و تخصصي جهانگردي (اتحادیه بین المللی سازمانهای رسمی مسافرتی).
بود که در سال 1925 تاسيس شده بود و بعدها جاي خود را به سازمان جهانگردي سپردسازمان جهاني جهانگردي داراي106 عضو رسمي با مليتهاي مختلف و 158 سازمان فني ، موسسه و اتحاديه هاي بين المللي و منطقه اي است . مقر دائمي اين سازمان در مادريد اسپانيا قرار دارد و هدف از تاسيس آن ترويج و توسعه جهانگردي است.
مهمترین زمینه های فعالیت سازمان جهانی جهانگردی
جريان آزاد و بدون مانع جهانگردي از يک کشور به کشوري ديگر و در داخل هر کشور .
کمک به توسعه اقتصادي کشورها از طريق گسترش جهانگردي .
تقويت نقش جهانگردي به عنوان يک عامل حياطي در بازرگاني جهان .
تاکيد بر اثرات فرهنگي و اجتماعي جهانگردي بر زندگي ملل .
-حمايت از منافع ، حقوق جهانگردي و سازمانهاي جهانگردي
-آگاهي و نظارت دائم در زمينه هاي حفاظت محيط زيست و بهبود روش زندگي

[javad jan]

برنامه های عمومی کار سازمان جهانی جهانگردی
همکاري براي توسعه
آمار و تحقيقات بر روي بازار
ارتباط و اسناد
آموزش
محيط زيست و برنامه ريزي
کيفيت خدمات جهانگردي
ساختار تشکیلاتی سازمان جهانی جهانگردی
مجمع عمومي : بالاترين رکن سازمان است و جلسات آن سالانه تشکيل مي شود. -
- شوراي اجرايي : مسئول بررسي فعاليت ها و بودجه و ساير موضوعات مهم سازمان مي باشد که جلسات آن سالي دوبار تشکيل مي شود.
- کمسيون هاي منطقه اي : کشورهاي عضو توسط مجمع عمومي به شش منطقه آفريقا ،آمريکا ، شرق آسيا و اقيانوسيه ، اروپا ،خاورمیانه وجنوب آسیا تقسیم شده اند،اجلاس این کمسیونها به صورت سالیانه برگزار می گردد.
انواع عضویت در سازمان جهانی جهانگردی
اعضاي کامل : شامل دولتهايي که داراي استقلال و حق حاکميت هستند.
اعضاي وابسته : شامل تشکيلات بين المللي ، بين الدولي و غير دولتي با علايق ويژه جهانگردي.
اعضاي پيوسته : دولتهايي که در زمينه امور خارجي خود داراي استقلال نيستند.
سازمان جهانی جهانگردی کمکهای
. کشف جاذبه هاي موجود و بالقوه جهانگردي ، انجام مطالعات مقدماتي براي سرمايه گذاري در امر جهانگردي ، ارائه برنامه هاي اساسي توسعه جهانگردي
دستيابي به يک چارچوب استاندارد براي تشکيل ساختار اداري جهانگردي و شرکت هاي سهامي توسعه جهانگردي .
تدوين آيين نامه ها و مقررات جهانگردي .
جمع آوري آمار جهانگردي و پيش بيني و تحليل آنها .
تشکيل روابط عمومي به منظور نظام بخشيدن به فعاليت هاي تبليغاتي جهانگردي .
اجراي برنامه هاي آموزشي در زمينه هاي جهانگردي و هتلداري و فراهم نمودن امکانات لازم براي انجام مطالعات در زمينه تاسيس مراکز آموزش جهانگردي و هتلداري .
ارائه طرحها و پروژه هايي در خصوص تاسيسات جهانگردي ، برنامه ريزي ، بهره برداري ، اصلاح سيستم مهمان پذيري هتلها ، اردوگاههاي تعطيلاتي ، استراحتگاهها ، کمپها و امثال آنها .
سرمايه گذاري در زمينه مطالعات اقتصادي .
تنظيم سياست ها و برنامه ها و اهداف توسعه جهانگردي داخلي .
ايران از سال 1342 ابتدا به عضويت اتحاديه بين المللي سازمانهاي رسمي مسافرتي و سپس در سال 1354 به عضويت کامل سازمان جهاني جهانگردي در آمده است

[javad jan]

.
سیمای جهانی جهانگردی
مسافرت و صنعت جهانگردي به عنوان یکی از بزرگترين و متنوع ترين صنايع در دنيا به حساب مي آيد . بسياري از کشورها اين صنعت پويا را به عنوان منبع اصلي در آمد ، اشتغال ، رشد بخش خصوصي و توسعه ساختار زير بنايي مي دانند . در سراسر دنيا در کشورهاي در حال توسعه ، يعني در آنجا که شکلهاي ديگر توسعه اقتصادي مثل توليد يا استخراج منابع طبيعي ، از نظر اقتصادي به صرفه نيست يا نقش چندان مهمي در صحنه تجارت و بازرگاني ندارد ، به توسعه صنعت گردشگري توجه زيادي مي شود .
صنعت گردشگري يکي از پر رشدترين سيستم هاي اقتصادي جهان است . اگر چه در برخي از دوره ها به دلايلي دچار رکود و جذر و مدهايي مي شود ، ولي همواره عاملي براي بهبود وضع اقتصادي و فرهنگي بوده است .
جهانگردي فرصتي بزرگ براي بسياري از کشورهاي در حال توسعه است که داراي چشم اندازهاي طبيعي و ميراث فرهنگي غني هستند ، زيرا با تکيه بر اين منابع مي توانند مبناي براي ارتقاي توسعه اقتصادي ، اجتماعي و فرهنگي فراهم آورند .
از سال 1950 که مسافرت در ابعاد جهاني توسعه يافت و به صورت يک فعاليت عمومي درآمد، هر سال بر تعداد جهانگردان افزوده شده و نرخ اين افزايش به طور متوسط ، 7/2درصد بوده که در سال 1997 به 12/3درصد افزايش يافت . در سال 1997 جهانگردان و کساني که در سطح جهان با هدف گذراندن تعطيلات و تفريح به مسافرت رفتند ، بالغ بر 600 ميليون نفر و در آمد حاصل از آن به بيش از 449 ميليارد دلار رسيد . سازمان جهاني جهانگردي پيش بيني نموده است که در سال 2010 اين تعداد به يک ميليارد و صد و هشت ميليون نفر خواهد رسيد
تعداد گردشگران بين المللي در سطح جهان از سال 1995 تا 1998 رشدي معادل 12/2درصد داشته است . در دهه 1980 در آمد حاصل از جهانگردي در سطح بين المللي سرعتي بيش از تجارت جهاني داشت و در حال حاضر از نظر ارزش صادراتي ، در صد بسيار بالايي را تشکييل مي دهد . بر اساس آمارهاي منتشره جهاني ، 9/10 درصد از کل توليد ناخالص جهان متعلق به صنعت گردشگري است.
4/11 درصد از کل سرمايه گذاري هاي جهاني ( تقريبا معادل با 700 ميليارد دلار ) به صنعت گردشگري تعلق دارد.
11 درصد از در آمد مالياتي جهام ( تقريبا معادل 600 ميليارد دلار ) از صنعت جهانگردي ناشي مي شود.
بودجه اي که به مسافرت و تفريح تخصيص مي يابد ، سه برابر بودجه اي است که صرف امور دفاعي مي شود.
هزينه گردشگري بين المللي معادل 12 درصد از صادرات جهان و بيش از25 درصد تجارت جهاني در بخش خدمات مي باشد.
در آمد حاصل از گردشگري بين المللي طي سالهاي 1995 تا 1998 ، در سطح جهان از 407 ميليارد دلار به 441 ميليارد دلار افزايش يافته ( يعني 8/35درصد رشد داشته است

[javad jan]

فصل دوم............... اهداف و مامویتها


Mission & Vision

ايران و معضلي به نام توريسم! October 15, 2005
ايسکانيوز ـ مطابق با برآوردها و مفاد برنامه چهارم توسعه، مي‌بايست تا سال پاياني اين برنامه، دو ميليون توريست از ايران بازديد کنند.
هدفي که با توجه به شرايط فعلي تحقق آن اندکي دشوار مي‌نماياند چه آنکه بودجه اختصاص داده شده به سازمان ميراث فرهنگي کشور، ‌بودجه امسال، هشت هزار ميليارد ريال، لحاظ شده است. که با توجه به سهم 20 درصد گردشگري از اين بودجه، فقط مبلغي در حدود 160 هزار دلار نصيب آن مي‌شود.
در کشورهايي که از جاذبه‌هاي توريستي برخوردار هستند، توريسم به يک صنعت بدل شده است و به واسطه آن درآمدهاي هنگفتي حاصل مي‌شود، سهم درآمد حاصل از گردشگري در بودجه سالانه مصر، فرانسه و آمريکا گواه اين امر است. اما در ايران در حالي که پيشتر مسوولين امر از رشد سالانه 30 درصدي توريسم در کشور سخن مي‌رانند، شرايط به گونه‌اي رقم خورده است که اين رشد نه تنها محقق نخواهد شد، بلکه تنزل کيفي صنعت توريسم در کشور، بسيار متحمل است. در برنامه سوم توسعه ميزان جذب توريست، چهار ميليون نفر برآورده شده بود که تنها جذب 5/1 ميليون توريست محقق شد.
كمي آمار، براي روشن شدن موضوع
صنعت توريسم در دنيا سومين صنعت پررونق بعد از صنايع نفت و خودروسازي است، صنايعي كه مهم‌ترين شاخصه‌ي آن‌ها اشتغال‌زايي است. با توجه به حجم سالانه‌ي درآمد توريسم، دولت ايران در برنامه‌ي سوم توسعه، بالا بردن تعداد گردشگران را از ‌1 ميليون و ‌300 هزار نفر در سال ‌78 به ‌4 ميليون نفر در سال ‌83 با متوسط نرخ رشدي برابر ‌24 درصد در نظر داشت و در همين راستا پيش‌بيني شده بود درآمد ارزي حاصل از گردشگري از ‌630 ميليون دلار در سال ‌78 به ‌2 ميليارد دلار در سال ‌83 با نرخ رشد ‌20 درصد افزايش يابد، اما تنها در سال ‌79 حدود ‌80 درصد از اهداف در جذب گردشگران خارجي تحقق پيدا كرد و سال ‌80 نيز باز هم كاهش يافت و به ‌60 درصد رسيد، اين در حالي است كه متوسط نرخ پيش‌بيني شده در طول پنج سال برنامه‌ي سوم ‌24 درصد بوده كه تنها ‌8/3 درصد آن به عمل درآمده است.
متأسفانه ايران اكنون به دليل برنامه‌ريزي‌هاي نادرست سال‌هاي گذشته، حتي در ميان ‌40 كشور برتر دنيا در جذب جهانگردان نيز قرار ندارد و درآمد ناچيز آن از اين صنعت بزرگ تنها 700 ميليون دلار در سال است.
كارشناسان فن معتقدند كه به ازاي ورود هر گردشگر به ايران پنج شغل و حتي بنا به برآورد برخي از كارشناسان 10 شغل ايجاد مي‌شود و اين در حالي است كه براي ايجاد هر شغلي بايد 10 ميليون تومان سرمايه‌گذاري كرد

[javad jan]

هر روز بدتر از ديروز
شرايط اسفناک و الزامات محدود کننده‌اي که پيش پاي گردشگران خارجي براي ورود به کشور وجود دارد از اصلي‌ترين دلايل تنزل روزافزون صنعت توريسم در کشور محسوب مي‌شود. مشکلات صدور رواديد، دو نرخي نبودن قيمت هتل‌ها و موزه‌ها و...موجب شده است که گردشگران خارجي رغبتي براي ورود به ايران نداشته باشند. در تيرماه سال گذشته حسين مرعشي رياست موقت سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري، تعداد گردشگران واقعي ورودي به ايران، ‌در سال 82 را 40 هزار نفر اعلام کرد که در مقايسه با 20 ميليون گردشگر ورودي فرانسه در سال بسيار تاسف آور است.
اما گويي اراده‌اي براي رفع معضلات قديمي توريسم در کشور وجود ندارد. در کشوري که قرار است درآمد صنعت توريسم از 7 صدم درصد در سال 1383 به 2 درصد در سال 1404 شمسي ارتقا يابد، هنوز زيرساخت‌هاي لازم براي نيل به اين مقصود ايجاد شده است. سرويس اجتماعي ايسکانيوز اين مقوله را با صاحبنظران اين عرصه درميان مي‌گذارد.
ورود گردشگران بین المللی به ایران
روند ورود گردشگران بين المللي به ايران طي سالهاي 1348 تا 1356 ( بجز سال 52 که با کاهش ورود گردشگران بين المللي ثبت شده است ) روند افزايشي ، و از سال 56 تا 67 با کاهش روبه رو بوده است . اين کاهش در سال 1366 به حداقل مقدار خود طي 30 سال گذشته رسيده است .ازسال 67 تا78 نیز تعداد گردشگران بین المللی ورودی به کشور با افزایش متناوب روبرو بوده است.
تفکيک ورود گردشگران بين المللي به کشور بر اساس مدل سفر سال 1371 تا 1378 بيانگر آن است که طي سالهاي گذشته بيشترين ورود گردشگران بين المللي به ايران به ترتیب از مرزهاي زميني و هوايي و دريايي بوده است . طي نه ماهه اول سال 79 ، 80 درصد از گردشگران از مرزهاي زميني ، 19 درصد از مرزهاي هوايي و تنها 1 درصد از گردشگران ورودي به ايران از مرزهاي دريايي وارد کشور شده اند.
تفکيک مبدا سفر گردشگران بر اساس مناطق عمده جهاني بيانگر آن است که بيشترين گردشگران ورودي به ايران از کشورهاي اروپايي ( با احتساب کشورهاي تازه استقلال يافته ) وارد ايران شده اند . پس از اروپا بيشترين مسافران ورودي به ايران از کشورهاي جنوب آسيا و پس از آن از کشورهاي خاورميانه بوده اند.
در سال 1378 رقمي بالغ بر 147 هزار نفراز گردشگران بين المللي ورودي به ايران به علت عدم ثبت مليت گردشگران در ستون نا معين ثبت شده است