اقليم گرم و خشك (ساختمان در اين اقليم) در رابطه با شرايط زمستاني اين مناطق، فرم ساختمان مي‌تواند در طول محور شرقي- غربي گسترش يابد. اما شرايط تابستاني حكم بر فشردگي ساختمان نموده و داشتن فرمي مكعب شكل را ضروري مي‌نمايد در هر صورت با بريدن قسمتي از اين مكعب و پر نمودن حفره ايجاد شده با سايه (سايه ديوار، درخت، پيچك، چفته مو) و هواي خنك شده بوسيله تبخير آب سطح چمن برگ درختان، حوض و فواره مي‌توان اقليم نسبتاً مطلوبي در ساختمان ايجاد نمود در اطراف اين باغچه داخلي پلان ساختمان مي‌تواند آزاد باشد بدين ترتيب پلان كلي ساختمان در اين مناطق بطرف داخل معطوف مي‌گردد. آنچه بدين ترتيب براي مناطق گرم و خشك پيشنهاد مي‌گردد همان فرم زيبا و مشهور خانه‌هاي سنتي ايران است كه از دوران ماقبل تاريخ تاكنون نه تنها در مناطق داخلي ايران بلكه در نواحي خشك خاورميانه نيز تكرار شده است. ساختمانهاي حياط دار قديمي بهترين فرم و تركيب ممكن اجزاء يك ساختمان براي تعديل اقليم بشمار مي‌روند. اطاقهاي اينگونه منازل كه فقط به داخل حياط باز مي‌شوند در برابر سرماي زمستان باد و طوفان شن كه معمولاً در مناطق كويري در جريان است حفاظت مي‌شوند. در زمستان اطاقهاي رو به جنوب و در تابستان اطاقهاي رو به شمال اين مجموعه مورد استفاده قرار گرفته و بدين ترتيب محل زندگي نيز با اقليم هماهنگ مي‌گردد حياطهاي داخلي كه شامل درخت، حوض و سطوح سبز گياهان هستند يكي از مؤثرترين عوامل ايجاد رطوبت در هواي خشك اينگونه مناطق به شمار مي‌روند. در شب هواي سرد مجاور پشت بام بطرف پائين حركت كرده و در داخل حياط و جسم ديوارها مي‌ماند و به این ترتيب باعث افت حداكثر دماي هواي داخل حياط در روز مي‌شود در نتيجه در روز هنگاميكه دماي هواي خارجي و شدت تابش آفتاب به حداكثر مي‌رسند هواي داخل ساختمان نسبتاً معتدل خواهد ماند. تهويه موردنياز اقليم گرم و خشك در مناطق گرم و خشك بايد ميزان تهويه طبيعي در روز را به حداقل ممكن رساند، چون در اثر ورود هواي گرم خارج بداخل، دماي هوا و سطوح داخلي نيز افزايش مي‌يابد. به خصوص در طول روز كه سرعت باد زياد و در نتيجه ميزان تهويه طبيعي نيز زياد است، تغييرات دماي هواي داخلي در سطحي نزديك به دماي هواي خارج تغيير مي‌نمايد. از طرف ديگر ، چون رطوبت هواي اينگونه مناطق كم است. حتي با جريان هوايي با سرعت كم امكان سرد شدن بدن از طريق تبخير عرق بدن وجود داشته و در نتيجه احتياج به سرعت زياد هوا براي خنك سازي از راه تبخير لازم نمي‌باشد. سرعت هوا براي ايجاد چنين وضعيتي مي‌تواند cm 15 در ثانيه باشد و اين سرعتي است كه در نتيجه اختلاف دماي سطوح و همچنين در نتيجه نفوذ هواي خارج بداخل از طريق درز پنجره‌ها ، در هواي اطاق بوجود مي‌آيد و بدين ترتيب نيازي به باز بودن پنجره‌ها نخواهد بود. در عصر و شب ، بدليل پايين بودن دماي هواي خارج نسبت به دماي هوا و سطوح داخلي تهويه طبيعي امكان سريع خنك شدن هواي داخلي را بوجود مي‌آورد. نياز به كوران در عصر و شب وجود دارد. وجود پنجره‌هاي باز شو را ضروري مي‌سازد اما بايد به اين نكته توجه داشت كه راندمان تهويه به اندازه پنجره‌ها متناسب نيست. با هماهنگ ساختن محل ، شكل و نحوه باز شدن پنجره‌ها، مي‌توان اندازه آنها را بقدري كوچك انتخاب نمود كه حرارت كسب شده از طريق آنها را به حداقل رسانده و در عين حال امكان تهويه بطور مفيد را بوجود آورد. ضمناً بايد به مشكل ورود گرد و غبار بداخل ساختمان نيز توجه داشت. در مناطقي كه هميشه طوفان شن و گرد و غبار وجود دارد ساختمانهايي كه بر روي پيلوتي قرار گرفته‌اند مقدار بسيار كمي از گرد و غبار و شن موجود در هوا را دريافت مي‌نمايند ، چون معمولاً در ارتفاع بيش از m 10ميزان شن وجود در هوا بشدت افت مي‌نمايد. چندي پيرامون اقليم گرم و خشك دومين گروه بزرگ اقليمي كشور است. محدوده جغرافيايي اين پهنه اقليمي عمدتاً در بخشهاي مركزي كشور و به صورت نوار باريكي در جنوب غربي كشور (دامنه‌هاي جنوب غربي رشته‌ كوههاي زاگرس) گسترش يافته است. تنوع عرض جغرافيايي و ارتفاع نقاط مختلف واقع در اين پهنه اقليمي بسيار زياد است در اين اقليم در شمالي‌ترين و جنوبي‌ترين نقطه كشور شرايط آب و هوايي مشابهي ايجاد شده، به طور مثال (در گز) كه در شمالي‌ترين نقطه اين پهنه اقليمي قرار گرفته است (در عرض جغرافيايي º37 شمالي) با ارتفاع 500 متر از سطح دريا، پايين‌ترين (ني‌ريز) كه در جنوبي‌ترين محدوده اين پهنه قرار گرفته (در عرض جغرافيايي º29 شمالي) با ارتفاع 2100 متر از سطح دريا، مرتفع ترين نقطه اين گروه را تشكيل مي‌دهند. شرايط آب و هوايي كليه زيرگروههاي اقليمي اين گروه در زمستان نسبتاً سرد و در تابستان نيمه گرم و خشك است. شرايط حرارتي هوا در فصل زمستان امكان بسيار زيادي را جهت استفاده از انرژي خورشيدي در گرمايش ساختمان بوجود مي‌آورد و به همين دليل تقريباً در كليه زيرگروههاي واقع در اين پهنه اقليمي درصد سالانه امكان بهره‌گيري از انرژي خورشيدي بالاتر از درصد نيازهاي ديگر است. در اين گروه بدليل پايين بودن رطوبت نسبي هوا بخصوص در فصل گرم در كليه زيرگروههاي اقليمي مي‌توان با بهره‌گيري از عملكرد مصالح ساختماني سنگين در بخشی از فصل گرم سال شرايط حرارتي فضاهاي داخلي را كنترل نمود. اما شدت گرماي هوا در گرمترين ماههاي سال درحدي است كه سرمايش مكانيكي را ضروري ‌مي‌سازد. نوع سيستم مكانيكي مورد نياز بدليل بالا بودن رطوبت هوا و بدليل گرماي شديد و هوا كولر گازي يا سيستم تهويه مطبوع و در ساير زير گروههاي اين پهنه اقليمي كولر آبي است.در هر صورت بهره‌گيري از انرژي خورشيدي ، كاهش اتلاف حرارت ساختمان و جلوگيري از تاثير هواي گرم خارج و تابش شديد آفتاب بر ساختمان از اهداف عمده طراحي اقليمي در اين پهنه اقليمي است. منبع