Pfmea

[javad jan]

تعريف :
هدف از pfmea حذف ، كاهش و يا كنترل خرابيهايي است كه احتمال مي رود در حين اجراي فرآيند به وقوع بپيوندد .
فرض ها :
در pfmea فرض مي شود كه محصول آنطوري كه طراحي شده ، مقاصد طراحي را برآورده خواهد ساخت و يا به عبارتي ديگر طراحي محصول صحيح يا كامل است .
Pfmea متكي به تغييرات طراحي محصول جهت رفع ضعفهاي موجود در فرآيند ساخت نمي باشد و فقط خرابيهاي بالقوه يك حوزه خاص ، آيتم مشخص شده ، مورد توجه قرار مي گيرد ، و فرض مي شود مواد و يا قطعات ورودي سالم مي باشند .
نتايج :‌
1) حالات خرابي بالقوه كه به محصول مرتبط مي باشند ، شناسايي مي شوند .
2) آثار ناشي از خرابيهاي بالقوه نزد مشتري ، ارزيابي مي شوند .
3) علل بالقوه خرابي فرآيند شناسايي شده و لذا متغيرهايي از فرآيند كه بايد جهت حذف / كاهش وقوع ، يا شناسايي شرايط خرابي كنترل شوند ، مشخص مي گردند .
چند نكته :‌
1) مقادير پارامترهاي طراحي محصول در قياس با قرآيند برنامه ريزي شده مورد توجه قرار مي گيرند تا اطمينان حاصل شود كه محصول ، نيازها و انتظارات مشتري را برآورده مي سازد .
2) تهيه pfmea بايد با يك فلوچارت مراحل كلي فرآيند آغاز شود ، اين فلوچارت مشخصه هاي محصول / فرآيند مربوط به هر عمليات را مشخص مي كند .
3) در صورت موجود نبودن pfmea همان محصول ، حالات خرابي بالقوه شناسايي شده آن بايد مورد توجه قرار گرفته و در pfmea لحاظ شود .
4) تجزيه و تحليل عوامل شكست در فرآيندهاي توليد ، در دوره طرح و توسعه محصول و قبل از شروع توليد توسط خطوط توليدي بايد انجام پذيرد .
5) تجزيه و تحليل عوامل شكست در فرآيند ، با انجام يافتن چند مرحله خاص شامل بررسي اپراتور ، دستگاه و تجهيزات ، روش انجام دادن كار ، مواد ، اندازه گيري و شرايط محيطي به مرحله اجرا درمي آيد .
هركدام از اين موارد ، بخشهاي خاص خود را دارند كه ممكن است بصورت انفرادي ، جفتي و يا فعل و انفعالي در بوجود آوردن شكستهاي بالقوه عمل كنند .
6) يكي از مداركي كه در انجام pfmea مورد استفاده قرار مي گيرد ، dfmea است كه بايد قبلا تهيه شده باشد .
7) در اغلب موارد ارزيابي و آناليز در طول زماني و به تدريج انجام مي پذيرد . لذا pfmea سند زنده اي است كه بايد بصورت مستمر مرور شود .
8) pfmea بايد كاملا براساس احتياجات ، خواسته ها و انتظارات مشتري انجام شود .
9) اطلاعتي كه مي تواند به عنوان داده هاي ورودي به pfmea باشد :
خواسته ها / احتياجات / انتظارات مشتري ، ضوابط و مقررات دولتي ، اصول فني داخلي ، dfmea ، استانداردهاي صنعتي ،‌ قوانين قضايي در ارتباط با كيفيت كالا .

[javad jan]

فرم :
مراحل :
1) شماره fmea :
2) آيتم : نام فرآيند موردنظر كه آناليز براي آن انجام مي پذيرد ، مي توان از شماره يا كد نيز استفاده كرد . اغلب نام محصول نيز مشخص مي شود .
3) مسئول فرآيند : فرد ، واحد ، شركت مسئول اجرايي فرآيند .
4) تهيه شده بوسيله : نام و شماره تلفن مسئول تهيه fmea سرپرست گروه كاري .
5) سال و مدل خورو
6) تاريخ كليدي : تاريخي كه تا آن زمان fmea بايد تهيه شده باشد .
7) تاريخ fmea اصلي ، بازنگري ،‌ تاريخ اولين باري كه pfmea تهيه شده و آخرين باري كه تغيير يافته
8) اعضاي تيم :‌ اسامي افراد كاري تهيه pfmea و بخش هاي مسئول
(( قسمت اول شامل اطلاعاتي كلي درباره pfmea موردنظر است و در قسمت دوم و اصلي فرم ، اطلاعات اصلي شامل نتايج آناليز درج مي گردد .
9)‌ عملكرد فرآيند ، نيازمنديها : شرح مختصري از فرآيند يا عملياتي كه دردست آناليز است ، هدف و مقصود فرآيند يا عمليات تحت بررسي مشخص مي شود .
تمامي عملكردها ، وظايف ، نيازمنديهاي فرآيند به تفكيك با بياني ساده و واضح و با لحاظ كردن خواسته هاي مشتري ليست مي شوند .
10 ) حالات خرابي بالقوه : براي هريك از وظايف درج شده در ستون 9 فرم ، شكست هاي بالقوه آن بايد كاملا مشخص
شود . ممكن است بيش از يك شكست براي هر يك از وظايف وجود داشته باشد . براي شناسايي خرابيهاي بالقوه بايد بصورت منفي نسبت به وظايف تعيين شده فكر كرد .
مثلا :
- تحت چه شرايطي ممكن است فرآيند / قطعه ، مشخصات / وظايف تعيين شده را دارا نباشد .
- بجز مشخصات مهندسي ، مشتري ممكن است كه از چه چيزي ناراحت شود .
- چرا قطعه بعد از انجام يافتن يك مرحله مشخص پذيرفتني نباشد .
- چگونه و يا چرا قطعه مي تواند با مشخصات فني تعيين شده مطابق نباشد .
روش ديگري كه مي تواند جهت شناسايي خرابيهاي بالقوه استفاده شود ، مرور مدارك فرآيندهاي مشابه ، مرور مدارك شكايات مشتري ، مدارك مربوط به ضمانت محصول ، سوابق كيفي ، مدارك dfmea و ديگر اسناد موجود است .
خرابيهاي بالقوه مي توانند مواردي باشند مثل : بازنشدن ، نشت كردن ، پاره شدن ، شكسته شدن ، كوچك بودن ، بزرگ بودن ، پليسه داشتن ، خم شدن ، تغيير شكل دادن .

[javad jan]

11 ) آثار حالات خرابي بالقوه : منظور ، اثر حالت خرابي موردنظر بر عملكرد / وظايف / نيازمنديها است . آثار خرابي برحسب آنچه مشتري توجه يا تجربه مي كند ، تشريح مي شود .
اثر خرابي ممكن است متوجه محصول ، فرآيند / عمليات بعدي ، مشتري و يا قوانين دولتي و مقررات ايمني گردد .
براي مصرف كننده ، آثار بايد برحسب عملكرد محصول / سيستم بيان شود .
مثل : كارنكردن ، تنظيم نشدن ، صداكردن ، پايدارنبودن ، ضاهر نامناسب داشتن .
براي شناسايي آثار يك خرابي بالقوه مي توان سوالات ذيل را مطرح نمود :
- اثر اين خرابي براي مشتري چيست .
- نتيجه اين خرابي براي مشتري چه خواهد بود .
و يا اسناد ذيل را بررسي كرد :‌ مدارك فرآيندهاي مشابه ، شكايات مشتري ، مدارك ارائه خدمات پس از فروش ، مدارك مربوط به ضمانت كالا ، سوابق كيفي ، مدارك dfmea و ديگر اسناد موجود .
براي عمليات بعدي ، آثار مي تواند برحسب عملكرد فرآيند بيان شود .
مثل : مونتاژ نشدن ، وصل نشدن ، آسيب زدن به دستگاه ،‌ مخاطره جاني
12 ) شدت :
شدت برآوردي از ميزان جدي بودن تاثير حالت خرابي بالقوه برمشتري است . انواع آثار خرابي در جدولي در ده گروه ، برحسب شدت اثر نامطلوب دسته بندي مي شوند و به ترتيب نمره هاي 1 تا 10 به دسته ها اختصاص داده مي شود .
13 ) طبقه :
براي طبقه بندي مشخصه هاي خاص محصول يا فرآيند مانند بحراني ، مهم ، ايمني و مقررات جهت توجه بيشتر مورد استفاده قرار گيرد ، هنگامي استفاده مي شود كه تامين شرايط ايمني ، دولتي و يا ويژگيهاي خاص محصول / فرآيند مورد نياز مشتري در ميان باشد .
در ستون طبقه فرم ، متناسب با هر يك از عملكردها / وظايف / نيازمنديهاي فرآيند كه قبلا و يا در pfmea ويژه تشخيص داده شده كد / سمبل درج مي گردد .
14 ) علل خرابيهاي بالقوه :‌
عواملي مي باشند كه موجب وقوع خرابي مذكور مي شوند .
تكنيكهاي شناسايي علل خرابي :‌ روش همفكري ، نمودار درختي عيوب ، آناليز علت و معلول ، نمودار درجه وابستگي طرح سوال چرا بصورت متوالي ، يك روش ريشه يابي علل وقوع خرابي است .

[javad jan]

15 ) وقوع :
برآوردي از ميزان احتمال وقوع ، براي هريك از علل خرابي مندرج در ستون چهارده فرم است .
براي تعيين نمره وقوع هر علت ، از جدول خاصي استفاده مي شود كه در آن با دسته بندي انواع احتمال وقوع در ده گروه ، برحسب احتمال وقوع / رخداد ، به دسته ها به ترتيب نمره هاي يك تا ده اختصاص داده مي شود .
16 ) كنترل فرايند جاري :
كنترلهايي كه در حد امكان ار وقوع حالت خرابي پيشگيري مي كنند و يا در صورت وقوع حالت خرابي آن را شناسايي
مي كنند .
در حالت كلي سه نوع كنترل وجود دارد كه بايد مورد توجه قرار گيرند :
1 ) كنترل هايي كه از وقوع حالت / آثار خرابي پيشگيري مي كند و يا نرخ وقوع آنرا كاهش مي دهد .
2 ) كنترل هايي كه علل خرابي را تشخيص داده و زمينه اتخاذ اقدامات اصلاحي را فراهم مي كند .
3 ) آنهايي كه حالت خرابي را شناسايي مي كند .
همواره كنترل هاي نوع اول بر دوم و دوم بر سوم ترجيح دارند .
در اين قسمت براي هر يك از علل / حالت خرابي بالقوه ، كليه كنترل هاي موجود فرآيند كه بر شناسايي علل / حالت خرابي موثر مي باشند ، به تفكيك درج مي گردند .
17 ) شناسايي :
برآوردي از مقدار توانايي مجموعه روشهاي كنترل فرايند براي شناسايي علل / حالت خرابي بالقوه قبل از انتقال به / شناسايي توسط مشتري است .
براي تعيين نمره شناسايي يك مجموعه ، روشهاي كنترل فرايند ، از جدولي استفاده مي شود كه در آن با دسته بندي انواع احتمال شناسايي در ده گروه ، برحسب احتمال شناسايي علل ، حالت خرابي ، به دسته ها به ترتيب نمره هاي يك تا ده اختصاص داده شده است .
براي هر يك از مجموعه روشهاي كنترل فرآيند مندرج در ستون شانزده قابليت علل / حالت خرابي آن مشخص شده و نمره شناسايي متناظر با آن از جدول ارزيابي شناسايي تعيين و ثبت مي گردد .
18 ) نمره اولويت ريسك rpn :
؟
اين عدد بايد برمبناي اولويت بندي حالات خرابي باشد .
Rpn مي تواند رقمي بين 1 تا 1000 باشد .
هدف از آناليز حالات خرابي بالقوه ، كاهش ارقام rpn است . راه مشخص كاهش rpn كاهش نمره شدت ، وقوع و شناسايي مربوطه است .

[javad jan]

19 ) اقدامات پيشنهادي :
انجام دادن فعاليتهايي كه منجر به حذف و يا كاهش خرابيهاي بالقوه مي شود .
هدف :‌ كاهش رتبه وقوع ، شدت يا شناسايي
بدون اتخاذ اقدامات اصلاحي موثر و مثبت ، يك pfmea خوب تهيه شده ارزش كمي خواهد داشت .
- براي كاهش احتمال وقوع ، تجديدنظر در فرآيند / طراحي لازم است .
- براي كاهش رتبه شدت ، تجديدنظر در طراحي / فرآيند الزامي است .
- براي كاهش رتبه شناسايي ، با تغيير سيستم مي توان احتمال تشخيص را افزايش داد . افزايش كنترل ها يك اقدام اصلاحي اساسي نيست و فقط به عنوان يك راه حل كوتاه مدت مي بايست استفاده گردد . در اين قسمت اقدامات پيشنهادي جهت حذف / كاهش / كنترل علل / خرابي هاي بالقوه به ترتيب براي هر rpn ، ثبت مي گردد .
20 ) مسئوليت و تاريخ تكميل :
براي هر يك از اقدامات پيشنهادي مندرج در ستون نوزده ، نام شخص / سازمان مسئول اجراي اقدام مذكور و تاريخ تكميل اجراء درج گردد .
21 ) اقدامات انجام شده :
توضيح مختصري از اقدامات انجام شده و تايخ موثر واقع شدن .
22 ) rpn حاصله :
پس از انجام اقدامات مندرج در ستون 21 ، نمره هاي شدت ، وقوع ، شناسايي تعيين شده قبلي مورد ارزيابي مجدد قرار مي گيرد . و پس از محاسبه rpn حاصله ، نتايج در ستونهاي مربوطه درج مي شود . اگر براي مواردي هيچ اقدام اصلاحي اتخاذ نشده ، ستون rpn حاصله خالي گذاشته مي شود .

[javad jan]

چند نكته :
1 )‌ در حالت كلي :
- براي يك آيتم چندين وظيفه / نيازمندي مي تواند وجود داشته باشد .
- براي يك نيازمندي / وظيفه چندين حالت خرابي بالقوه مي تواند وجود داشته باشد .
- يك خرابي بالقوه مي تواند داراي چندين اثر باشد .
- علتهاي مختلفي مي تواند موجب يك خرابي شود .
- چندين روش كنترل / شناسايي براي يك حالت خرابي مي تواند وجود داشته باشد .
- براي هر خرابي ، فقط يك نمره شدت وجود دارد .
- براي يك علت ، فقط يك نمره وقوع وجود دارد .
- براي مجموعه روشهاي كنترل / شناسايي يك علت / خرابي ، فقط يك نمره شناسايي وجود دارد .
- ممكن است هيچ روش كنترل / شناسايي براي يك علت / خرابي وجود نداشته باشد .
- ممكن است روشهاي كنترل / شناسايي موجود فقط قادر به شناسايي حالت خرابي و نه علت خرابي باشد .
- ممكن است علل يك خرابي شناسايي نشده و يا مورد توجه نباشند .
- چنانچه در مواردي ميزان شدت – وقوع و شناسايي قابل تعريف نباشند با حساسيت برخورد شده و رتبه ها به هركدام از موارد ياد شده داده مي شود .
2 ) مجموعه عللي كه در كنار هم موجب يك خرابي مي شوند ، بعنوان يك علت مدنظر قرار مي گيرند .
3 ) يكي از اهداف اصلي pfmea شناسايي علل خرابيهاي بالقوه و تعيين rpn مربوطه است . در غير اينصورت ، rpn براي خرابي بالقوه تعيين مي گردد .
4 ) براي هر وظيفه / نيازمندي / عملكرد ، براساس مجموعه آثار همه خرابي هاي بالقوه آن ، طبقه آن تعيين مي گردد .
5 ) با توجه به اينكه نرخ احتمال وقوع براي يك اثر خرابي يا علت آن شناسايي مي شود و نيز روشهاي كنترلي / شناسايي براي شناسايي يك اثر خرابي يا علت آن وجود دارند ، بنابراين :
نمره وقوع متناظر است با يك علت يا يك اثر خرابي

[javad jan]

لذا در حالت كلي سه وضعيت قابل تحليل وجود دارد :
A ) براي يك خرابي يك وظيفه آيتم ، نمره شدت تعيين شده است . براي يك علت خرابي ، نمره وقوع تعيين شده است .
براي مجموعه روشهاي كنترل علت فوق ، نمره شناسايي تعيين شده
؟
b ) براي يك خرابي يك وظيفه آيتم ، نمره شدت تعيين شده است . علل خرابي فوق شناسايي نشده و يا مورد توجه نيستند .
نمره وقوع خرابي فوق تعيين شده است . براي مجموعه روشهاي خرابي فوق ، نمره شناسايي تعيين شده است .
؟
c ) براي يك اثر خرابي يك وظيفه آيتم ، نمره شدت تعيين شده است . براي يك علت خرابي فوق ، نمره وقوع تعيين شده
است .
براي خرابي فوق ، مجموعه روشهاي كنترل وجود دارد و نمره شناسايي آن تعيين شده است .
؟

[javad jan]

(( پمپ ))
پمپ عامل تبديل انرژي مكانيكي به هيدروليكي است كه اين انرژي به صورت فشار ؟ اندازه گيري مي شود . تقسيم بندي پمپها براساس وظيفه ، جنس ، مكانيزم حركت ، طريقه اي كه در فضا قرار مي گيرد و يا براساس نحوه عملكرد آنها يعني شكل جابجايي سيال انجام مي شود .
انواع پمپها :‌
1 ) ماشينهاي توربيني : پمپهاي جريان محوري ، پمپهاي جريان شعاعي ( سانتريفوژ )‌ ، جريان محوري و شعاعي (‌ تركيبي )
2 ) پمپهاي جابجايي مثبت : حجم سيال درون پمپ از يك حجم افزاينده در منطقه ورودي به حجم كاهنده در قسمت خروجي تغيير مي يابد .
؟ بستگي خطي با سرعت دوراني دارد . ؟
؟ = ؟ تئوري
w =حجم سيال منتقل شده در يك دور
n = سرعت دوراني
مزايا :
- قابليت توليد فشار زياد
- دارا بودن ابعاد نسبتا كوچك
- راندمان حجمي بالا
- تغييرات بازدهي كم در يك ميدان فشار وسيع
- ميدان عملكرد وسيع يعني مي تواند در سرعتهاي مختلف و فشارهاي متفاوت از كارآيي خوبي برخوردار باشند .
2- الف : پمپهاي رفت و برگشتي ( پيستوني ) :
شامل سيلندر و پيستون كه انتقال حركت پيستون در آنها توسط لنگ و شاتون صورت مي گيرد ، داراي سوپاپهاي ورودي و خروجي جهت كنترل سيال هستند و فشارهاي بالا را تحمل مي كنند اما سرعت آنها كم است .
( حداكثر 500 دور بر دقيقه )
2-ب : پمپهاي دوار : افزايش فشار توسط چرخش و يا چرخش همراه با لرزش صورت مي گيرد .

[javad jan]

هر پمپ از يك پوسته ثابت و يك قسمت دوار به نام روتور تشكيل مي شود ، كه روتور مي تواند به شكل هاي ايميلري ، دنده اي پره اي و يا به فرم پيچي و غيره باشد .
سيال ورودي بوسيله پره ها ، دنده ها و يا پيستون ها در بدنه محبوس گشته و توسط حركت دوراني به سمت دريچه خروجي منتقل و از آنجا تحت فشار به بيرون هدايت مي شود . حجم سيال جابجا شده ارتباط مستقيم با سرعت جردش روتور داشته و مستقل از فشار توليد شده است .
ارتباط مستقيم ؟ با سرعت گردش روتور و بي ارتباط بودن ؟ از فشار دهش ،‌پمپهاي دوار را از سانتريفوژ و ديگر پمپهاي توربيني جدا مي كند . ضمنا ؟ يكنواخت و آرامي كه پمپهاي دوار برقرار مي سازد آنها را كاملا از پمپهاي پيستوني كه ؟
غيريكنواخت و متناوب ايحاد مي كنند ، متمايز مي سازد . تلفات داخلي پمپهاي دوار شامل نشتي هاي سيال از لابلاي قطعات
مي شود كه در فشارهاي بالا ميزان نشتيها و نتيجتا تلفت داخلي پمپ افزوده و ؟ كم مي شود . براي جبران تلفات لازم
مي شود سرعت گردش روتور را بالاتر برد تا به ؟ خواسته شده دست يافت . پس سرعت گردش پمپ هاي دوار بيش از پمپ پيستوني است .
ميزان عملكرد پمپهاي دوار :
پمپهاي دوار فقط براي سيالاتي كه عاري از ذرات جامد هستند ، مناسبند . چون ذرات جامد در فواصل ؟ بسيار كم بين قطعات باعث سايش و خرابي پمپ مي شوند . پس كار عمده آنها پمپاژ سيالات تميز از دقيق تا غليظ مي باشد .
پمپهاي دوار خودمكش هستند و مي توانند گازها يا هوايي را كه در داخل سيال حل شده به راحتي همراه سيال پمپ نمايند و البته نسبت مقدار گاز حل شده و موجود از ؟ پمپ كاسته خواهد شد . كاهش ؟‌ با افزايش خلاء ورودي پمپ افزايش مي يابد .
؟ تئوري ( ؟ ) برابر است با حجم سيال جابجا شده توسط پمپ در واحد زمان ، در حاليكه ارتفاع يا هد ديناميكي ( جمع جبري ارتفاع مكش و دهش ) صفر باشد و ؟ واقعي ( ؟ ) مساوي با ؟ تئوري منهاي نشتيهاي داخلي است . نشتي فقط مربوط به ارتفاع ديناميكي است و وقتي كه قطعات پمپ ، ساختماني سخت داشته و تلرانس هاي بين آنها دقيق باشد كه خواهد بود .
نشتي يا افزايش ارتفاع ديناميكي يا فشار در پمپي كه قطعات آن از جنس نرم بوده و تلرانس هاي آن زياد دقيق نيستند ، افزايش خواهد يافت .
قدرت مصرفي پمپ با افزايش سرعت در ارتفاع ثابت يا با افزايش فشار در سرعت ثابت تغيير خواهد كرد .

[javad jan]

راندمان پمپهاي دوار :
1 ) راندمان حجمي Volumetric Efficiency :
از لحاظ تئوري در پمپهاي جابجايي مثبت در دوز ثابت مقدار سيال جابجا شده مستقل از فشار سيستم بوده و ثابت است . ولي بايد درنظرداشت كه عملا هنگاميكه فشار سيستم افزايش مي يابد ، برميزان نشت مكانيزم هاي پمپ بين دهش و مكش افزوده مي شود و نتيجتا باعث كاهش شدت جريان خروجي مي گردد . درجه اين كاهش ، راندمان حجمي ناميده مي شود .


پمپهاي پيستوني راندمان حجمي بالاتر از 90% و پمپهاي دنده اي و پره اي حدود 80% دارند .
2 ) راندمان كلي Overall Efficiency :




3 ) راندمان مكانيكي Mechanical Efficiency :
نسبت راندمان كلي به راندمان حجمي . راندمان مكانيكي در اثر اصطكاك و فرسايش در اجزاء داخلي پمپ بوجود مي آيد .

عملكرد پمپ بستگي به توانايي حجمي و راندمان مكانيكي آن دارد .
محدوده فشار :
هيچ تئوري براي حد بالاي فشار در پمپي با قطعات سخت و با استحكام وجود ندارد . هر چند كه پمپ با فشار نامحدود باعث كاهش محسوسي در راندمان پمپ مي شود .