گچ از جمله مصالحی است كه در صنایع ساختمان سازی ازاهمیت ویژه ای برخوردار می باشد و به علت ویژگی هایی كه دارد از زمانهای قدیم درامر ساختمان سازی مورد مصرف داشته است. در بسیاری از ساختمانهای قدیمی مخصوصاً دردوران صفویه كه اغلب آنها در اصفهان موجود می باشد گچ نقش مؤثری داشته و گچ بری هایبسیار زیبایی از آن دوران باقی مانده است.

گچ به علت خواص خود از اولین قدمدرایجاد یك بنا كه پیاده كردن حدود زمین می باشد و با اصطلاح برای ریختن رنگ اطرافزمین مورد نیاز می باشد و همچنین تا آخرین مراحل بنا كه سفید كاری و نصب سنگ استباز هم گچ مورد نیاز است و حتی در نقاشی ساختمان هم از گچ استفاده می نمایند.

منابع تهیه گچ :

گچ از پختن و آسیاب كردن سنگ بدست می آید. سنگ گچاز گروه مصالح ساختمانی كلسیم دار است كه بطور وفور در طبیعت یافت می شودو تقریباًدر تمام نقاط روی زمین وجود دارد و از لحاظ فراوانی در طبیعت در ردیف پنجم می باشد. درایران هم تقریباً درتمام نفاط كشور مخصوصاً در كرویر مركزی و اطراف تهران جاجرود،آذربایجان یافت می شود. سنگ گچ با فرمول caso4,2H2o از سنگهای ته نشستی است و بهعلت میل تركیبی شدیدی كه دارد بطور خالص یافت نمی شود. بیشتر به دو صورت تركیب باكربن و با اكسیدهای آهن و خاك رس می باشد. سنگ گچ یا بصورت سولفات كلسیم بدون آببدست می آید كه به آن انیدریت می گویند. سنگ گچ خالص بی رنگ است و سنگ گچ تركیب شدهبا كربن خاكستری و سنگ گچ تركیب شده با اكسیدهای آهن بی رنگ، زرد روشن و یا كبود ویا سرخ می باشد كه برحسب نوع اكسیدهای آهن این رنگها متفاوت است.

كوره هایگچ پزی :

1 ـ كوره های گچ پزی چاهی :

قدیمی ترین نوع كوره های گچ پزیدر ایران نوع چاهی است كه هم اكنون نیز در بسیاری از شهرها متداول می باشد. در ایننوع كوره ها كه مانند تنوره است سنگ گچ را می پختند و آن را حرارت می دهند تا سنگگچ پخته شود. محصول این كوره ها مرغوب نمی باشد.

2 ـ كوره های تاوه ای :

ابن نوع كوره ها كه دارای محصول یكنواخت می باشد تشكیل شده است از یك سینیبزرگ كه سنگ آسیاب شده در آن می ریزند.



خواص گچ :

1 ـ زودگیر بودن 2 ـ خاصیت ازدیاد حجم

3 ـ مقاومت در برابر آتش سوزی 4 ـ آكوسیتیكبودن

5 ـ ارزان بودن 6 ـ خاصیت پلاستیكی گچ

7 ـ رنگ گچ 8 ـ رنگ پذیریگچ



ساختمان ملات گچ :

هر نوع ملاتی كه بخواهیم بسازیم بایدبعد از تعیین اجزاء تشكیل دهنده آن و مخلوط كردن آنها به آن اضافه كرده و دوبارهملات را مخلوط كنیم تا ملات یكنواخت گردد ولی برای ساختن ملات گچ و یا ملات گچ وخاك باید دانه های گچ یا گچ و خاك را داخل آب بریزیم، بدین طریق كه ابتدا مقدار كمیآب در استامبولی می ریزیم آنگاه دانه های گچ و یا گچ و خاك راكه قبلاً به نسبت ضعیفمخلوط شده با دست درون آن می پاشیم تا كلیه دانه ها در مجاورت آب قرار گیرد. مقدارآبی كه یك كیلوگرم پودر گچ احتیاج دارد تا ملات شود از لحاظ تئوری 2/0 لیتر استیعنی تقریباً 20% وزن گچ.



مصارف گچ :

گچ در ساختمان مصارفمتعدد دارد از جمله ریختن رنگ ساختمان برای مشخص كردن اطراف زمین و پیاده كردننقشه، ملات سازی، گچ وخاك، سفیدكاری وسنگ كاری كه درمورد اخیر برای نگهداشتن سنگبطور موقت در جای خود تا ریختن ملات پشت آن مورد مصرف دارد و در صنایع قالبسازی وریخته گری برای قالب سازی مصرف می شود و در كارهای طبی برای شكسته بندی مورد نیازاست.



خواص گچ :

گچ علاوه بر دو خاصیت عمده كه یكی زودگیری ودیگری ازدیاد حجم به هنگام سخت شدن است دارای خواص دیگری نیز می باشد از جمله آنكهاكوستیك است و در آتش سوزی مقاوم می باشد و ارزان و به فور یافت می گردد ودارایرنگی سفید و خوش آینه است.



انباركردن گچ :

اگر گچ بصورت فلهای در كارگاه موجود باشد باید بلافاصله مصرف گردد زیرا همانطور كه قبلاً شرح دادهشد گچ میل تركیبی بالایی با آب دارد و حتی رطوبت هوا را جذب می نماید و پس از مدتیفاسد می گردد یعنی در موقع مخلوط كردن آن با آب ازدیاد حجم پیدا نكرده و سخت نمیشود. ولی گچ پاكتی را اگر به طریقه صحیح انبار كنند به طوری كه دور از رطوبت باشدمی توان حتی گچ را برای مدت یكسال هم انبار نمود. برای انبار كردن گچ باید آنرا رویتخته هایی كه حداقل از زمین 10 سانی متر فاصله دارد بگذارند و فاصله پاكتهای گچ ازدیوارهای انبار باید حداقل حدود 20 سانتیمتر باشد و بیش از 10 پاكت گچ را روی همنچینند