شیخ الاسلام احمد ابن ابوالحسن جامی نامقی ترشیزی معروف به شیخ احمد جام در سال 427 - ۴۴۰ هجری - در روستای نامق زاده شد. نیاکان او از نوادگان جریر بن عبدالله بودند. نام او با القابی که به او داده‌اند چنین است: شیخ‌الاسلام ، قطب‌الاوتاد ، شیخ ابونصر احمد ژنده ‌پیل. او را گاه پیر جام یا شیخ جام نیز نامیده‌اند.
وی از عارفان و صوفیان بنام قرن پنجم و ششم هجری قمری است. زادگاه وی نامق از دیار ترشیز یا کاشمر فعلی بوده و مدفن وی در تربت جام می‌باشد. طول عمر وی را بیشتر مراجع ۹۵ سال و بعضی ۹۶ سال ذکر کرده‌اند.
در جوانی خمار و لا ابالی بود و در سن بیست و دوسالگی تحولی روحی به او دست داد و به عرفان روی آورد. از مردم کناره گرفت و ۱۸ سال در ارتفاعات نامق و کوهستان بزد گوشه گرفت و به مطالعه در قرآن و تفاسیر و تحقیق در حال عرفا پرداخت. و به خدمت خضر مشرف شد .
در چهل سالگی به تعلیم و ارشاد و گفتار و نگارش رساله و کتاب پرداخت. سفرهایی به نقاط مختلف کرد. در این سفرها بود که نفوذی در طبقات مختلف بوجود آورد و مردمانی به گرد او آمدند. شیخ جام در سال 520 - ۵۳۶ هجری- درگذشت. او را در معدآباد که بعدها به تربت جام شهرت یافت دفن کردند.
آثار :
رساله سمرقندیه
انس‌التائبین
مفتاح‌النجات
روضةالمذنبین و جنةالمشتاقین
کنوزالحکمة
سراج‌السائرین
بحارالحقیقة
دیوان شعر احمد جام
خبة
نه در مسجد گذارندم که رندی -نه در میخانه کاین خمار خام است
میان مسجد و میخانه راهیست- غریبم عاشقم آن ره کدام است
خواستم شرح غم دل به قلم بنویسم- اتشی در قلم افتاد که طومار بسوخت
غره مشو که مرکب مردان مرد را- در سنگلاخ بادیه پی ها بریده اند
نومید هم مباش که رندان باده نوش -نا گه به یک ترانه به منزل رسیده اند
عشق آیینه ایست کاندرو زنگی نیست -با بی خبران در این سخن جنگی نیست
دانی که کرا عشق مسلم باشد -آن را که ز بدنام شدن ننگی نیست

منبع : مردان پارس - بزرگان سرزمین پارس http://www.persian-man.ir/senior/gnostic/%D8%A7%D8%AD%D9%85%D8%AF-%D8%AC%D8%A7%D9%85/


مستندات : ویکی پدیا & تذکره ریاض العارفین اثر رضا قلی خان هدایت