آیا شنونده خوبی هستید و در گفت‌وگو با دیگران با دقت به سخنان آنها گوش‌ می‌دهید؟ آستانه تحمل شنوایی شما در گوش‌سپردن به گفته‌های اطرافیان چنددقیقه یا حتی چندثانیه است؟ آیا دقت كرده‌اید كه بین گوش‌دادن و شنیدن تفاوت زیادی وجود دارد؟می‌دانید كه بدون گوش‌دادن دقیق به دیگران، ارتباط موثر و مثبت با آنها برقرار نمی‌شود و بسیاری از مشكل‌های فردی، بدگمانی و جدال‌های خانوادگی به‌دلیل بی‌اعتنایی و نشنیدن پیام افراد به‌وسیله یكدیگر به وجود می‌آید؟

بیشتر مردم فكر می‌كنند شنوندگان خوبی هستند در حالی كه واقعیت چیز دیگری است. تحقیقات نشان می‌دهد ما معمولا از مهارت‌های لازم در عرصه شنونده خوب‌بودن برخوردار نیستیم. حتما در شكایت‌های خانوادگی میان همسران با عبارت‌هایی مانند: «تو حتی یك كلمه از حرفم را نشنیدی، تو اصلا گوش نمی‌دهی، حرف‌هایم برای تو بی‌ارزش است و...» زیاد برخورد كرده‌اید؛ سخنانی كه می‌تواند زمینه‌ساز بسیاری از كشمكش‌های خانوادگی شود! حتما می‌پرسید گوش‌دادن موثر چگونه گوش‌دادنی است و چه تفاوت‌هایی با شنیدن معمولی دارد؟

گوش‌دادن موثر یك فرایند و عمل فعال است، در حالی كه شنیدن عملی انفعالی، غیردقیق و كم‌اثر است. گوش‌دادن موثر به دیگران، درك درست پیام‌ آنها و واكنش مناسب به آن، مهم‌ترین گام برای ایجاد تفاهم و همدلی است. محققان، گوش‌دادن موثر را گوش‌دادن همدلانه می‌دانند كه شنونده را قادر می‌كند پیام موجود در سخنان دیگران را درك كند و جواب‌های منطقی و زیبا ارائه دهد. حتما تاكنون احساس مثبتی را پس از گفت‌وگو با برخی افراد تجربه كرده‌اید. احساسی كه به شما آرامش و امیدواری داده است. ممكن است دیگران هم از گفت‌وگو با شما همین حس را پیدا كنند. اینجاست كه نوعی ارتباط سازنده و مفید اتفاق می‌افتد. ما ساعت‌ها صرف یادگیری مهارت‌هایی مانند خواندن، نوشتن و سخن‌گفتن در خانه و مدرسه می‌كنیم، اما كمتر یاد می‌گیریم كه چگونه به دیگران گوش بسپاریم و افكار و عواطفشان را دریابیم. تلاش برای پیشرفت در گوش‌دادن همدلانه می‌تواند از ما انسانی بسازد كه در روابط خانوادگی و اجتماعی خود موفق‌تر عمل كنیم و از احترام و مقبولیت بالاتری برخوردار شویم.

در واقع این قضیه فقط مربوط به رابطه شما با همسر یا نامزدتان نیست. شما باید یاد بگیرید به صحبت های همه با همین شیوه توجه کنید. مادر و خواهر همسر و حتی والدین خودتان. با این کار می توانید تبدیل به عروس یا داماد مورد علاقه خانواده همسرتان شوید و خودتان در میان آنها جا کنید. صاحب‌نظران بر این باورند كه گوش‌دادن همدلانه مهارتی آموختنی و قابل یادگیری است كه باوجود نقش اساسی آن در ایجاد و تقویت روابط مثبت خانوادگی و اجتماعی، كمتر موردتوجه قرار می‌گیرد. ما ساعت‌ها صرف یادگیری مهارت‌هایی مانند خواندن، نوشتن و سخن‌گفتن در خانه و مدرسه می‌كنیم، اما كمتر یاد می‌گیریم كه چگونه به دیگران گوش بسپاریم و افكار و عواطفشان را دریابیم.

در اوج یك كشمكش جدی و هنگامی كه دوطرف درگیری در اوج بروز هیجان‌های منفی قرار گرفته‌اند باز هم ممكن است با وجود خشم و عصبانیت به سخنان طرف مقابل توجه كنند و واكنش مناسبی از خود نشان دهند. حتی در بدترین موقعیت، دو همسر می‌توانند شنیده‌های خود را آگاهانه و منصفانه ویرایش یا به عبارت دیگر، بخش‌های منفی و اهانت‌آمیز گفت‌وگو را كمرنگ ببینند تا بتوانند پیام اصلی و احتمالا بر حق طرف مقابل را به درستی بشنوند و پاسخ‌ دهند. گوش‌دادن همدلانه میان همسران باعث می‌شود زن یا مرد احساس كند، همسرش او را درك می‌كند و آمادگی هماهنگی عاطفی بیشتری با او دارد. به این ترتیب شكایت‌‌‌های عادی كمتر به نزاع و خشونت‌های خانوادگی تبدیل می‌شود.



رازهای شنونده فعال بودن

حرف طرف ‌مقابل را قطع نکنید
وقتی کسی حرف می‌زند، بین حرف او نپرید. سعی نکنید در همه گفتگوها حرف خودتان را به کرسی بنشانید. وقتی با کسی گفتگو می‌کنید، به همان اندازه که حرف می‌زنید باید گوش کنید.


توضیح بیشتر بخواهید
 وقتی کسی با شما حرف می‌زند، اگر در حرفهایش متوجه چیزی نشدید، حتماً از او بخواهید برایتان بیشتر توضیح دهد تا دچار سوءتفاهمات نشوید. این مسئله مخصوصاً در گفتگوهای کاری اهمیت ویژه‌ای دارد. نکته‌ ای که باید رعایت کنید این است که وقتی هنوز فرد حرفش تمام نشده است، از او توضیح نخواهید. اجازه بدهید حرف‌هایش را به پایان برساند و وقتی مکث کرد، اگر هنوز منظور او را متوجه نشده بودید، بخواهید که بیشتر توضیح دهد.


از زبان بدن استفاده کنید
بااستفاده از زبان بدن مثبت و فعال، به فرد نشان دهید که به حرف‌های او گوش می‌دهید و به بحث علاقه‌ مندید. موقع گوش کردن لبخند بزنید، ارتباط چشمی برقرار کنید، سر خود را به نشان تایید و تکذیب تکان دهید، هرازگاهی از کلماتی مثل "بله"، "صحیح" و "درست است" استفاده کنید. این رفتارها فرد را به ادامه گفتگو دلگرم می‌کند.


پاسخ مناسب بدهید
 طوری با او رفتار کنید و به او پاسخ دهید که دوست دارید با خودتان رفتار کنند. احساسات، ایده‌ ها و افکارتان درمورد موضوع بحث را بیان کنید. اگر حرف‌های طرف ‌مقابل اطلاعات و دیدگاه تازه ‌ای در اختیارتان قرار داده است، حتماً از آن تحسین و تشکر کنید. هر گفتگوی منطقی شامل بحث، تبدل ‌نظر و به‌دست آوردن اطلاعات و دانش جدید است.



منبع:برگرفته از سلامت، مردمان