آرتروز بیماری کاهنده بسیار شایع است و معمولا افراد از میان سالی به آن مبتلا میشوند. تغذیه صحیح که همه متخصصان از آن صحبت می‌کنند بار خیلی از بیماریها را کم می‌کند وموجب سلامت و طول عمر می‌شود تمام تلاش علمای بهداشت و سلامت اینست که مردم سالم پیر شوند و کمتر رنج بیماری داشته باشند. ولی یادمان باشد که ادعاهای زیادی در زمینه تغذیه می‌شنویم که صحت ندارد و باید مراقب باشیم گوینده سخن کیست و آیا برای حرفی که می‌زند دلیل روشن و یا رفرانس معتبر دارد یا نه و گاهی منافعی نیز برای عده ای خاص ممکن است مطرح باشد.
حالا ببینیم آرتروز چیست. استخوانهای ما در قسمت هایی از بدن مثل لولا عمل میکند مثل زانو که اتفاقا بیشترین محل ابتلا به این بیماری است . محل اتصال دو استخوان مفصلی است که این چرخش را با مایع لغزنده ای که با غضروف پوشیده شده تسهیل میکند با گذشت زمان و سپری شدن عمر، وزن زیاد ،اثر تصادفات یا فشار بیش از اندازه روی مفصل ویا بیماری‌های سیستمیک مثل روماتیسم سطح غضروف از بین میرود و مفاصل نمیتوانند ، حركت یا چرخش مطلوب را داشته باشند و در اثر حرکت درد بوجود میآید که شخص را مجبور به کم کردن تحرک و استراحت بیشتر میکند و همین کم تحرکی موجب میشود که عضلات ضعیف تر شوند و احتمالا فرد وزنش به دلیل کم تحرکی بیشتر و مشکل حاد تر شود . پس ممکن است چرخه معیوبی بوجود آید که با دانش و عمل به توصیه پزشکان متخصص میتوان چرخه را شکست و درد را به حد اقل رساند و یا از دست آن رها شد
چه باید کرد:
وزن خود را پايش كنيد. خیلی مهم است که وزن ما متعادل باشد هرچه بدن سنگین تر شود فشار بر روی مفصل زانو بیشتر میشود درست است که آرتروز یک پروسه‌ی طبیعی است که همراه با افزایش سن، غضروف‌های مفصلی نیز خود به خود دچار حالت کهنگی می‌شوند ولی با تغذیه درست ، متعادل نگهداشتن وزن و ورزش و نرمش هایی که عضلات بالای مفاصل را قوی میکند میتوان آمدن آنرا به تاخیر انداخت. اگر نمیدانید وزن مطلوب تان را چگونه محاسبه کنید دو راه ساده پیشنهاد میکنم
اول قد خود را به سانتیمتر اندازه بگیرید و عدد 100 را از آن کم کنید وزن ایدال شما عددی است که بدست می آید . البته روش دقیقی نیست ولی بهتر از اینست که شما ندانید مناسب هستید یا نه
راه دوم به بهسایت ایران به آدرس تغذیه و سلامت - پایگاه علمی آموزشی تغذیه و سلامت: به‌سايت ايران مراجعه کنید آنجا قد و وزن خود را در محل مشخص شده وارد کنید اولا می‌بینید که در چه در جه ای لاغر ، مناسب ، اضافه وزن یا چاق هستید و اگر در گروه مناسب نیستید توصیه های تغذیه ای برای شما نوشته می‌شود.
نوشیدن آب را فراموش نکنید روزانه حد اقا 6 تا 8 لیوان آب بنوشید
اگر بیماری به سراغتان آمده با پزشک متخصص مشورت کنید و فيزیوتراپی را شروع کنید فيزیوتراپ، حرکات بدنی و ورزش هايي را به شما می‌اموزد که عضلات شما را قوی می‌کند بدون آنکه به مفاصل فشار وارد آید . بعد از سلامتی هم این ورزش ها به شما کمک می‌کند که دوباره مبتلا نشوید. دوچرخه زدن به دلیل اینکه سنگینی بدن روی زین دوچرخه قرار می‌گیرد و فشار روی زانو متمرکز نیست برای زانو خطری ندارد و بر عکس عضلات ران را قوی میکند اگر نمی توانید در محیط باز دوچرخه سواری کنید و یا بلد نیستید از دوچرخه ثابت استفاده کنید . برای اینکه حوصله تان سر نرود می‌توانید به موزیک گوش کنید یا فیلم مورد علاقه تان را در حین رکاب زدن ببینید از مدت کم شروع و به تدریج آنرا زیاد کنید .
4- اسید چرب امگا سه وغذا های حاوی این اسید چرب که در ماهی سالمون ،تن ،ساردین ، ماهی آزاد و همچنین دانه‌های روغنی مثل کلزا یا کانولا ، سویا ، دانه و روغن بزرک وجود دارد بسیار مفید هستند . حد اقل هفته ای دوبار ماهی بخورید و یا از کپسول های امگا تری که آنرا از محل معتبر مثل داروخانه خریده‌اید و به آن اطمینان دارید مصرف کنید
ازمیوه ها و سبزی ها بیشتر استفاده کنید
همیشه غذاهایی که از درخت یا گیاهان بوجود می‌ایند سلامت بخشند و غذاهایی که در صنعت تهیه می‌شوند به دلیل مواد شیمیایی و نگهدارنده ها می‌توانند مضر باشند
املاح و مواد آنتی اکسیدان موجود در در این مواد به سیستم ایمنی شما کمک می‌کنند سبزیجات برگ سبز مانند جعفری، شاهی، کرفس ، کلم پیچ- جودوسر، محصولات تهیه شده از گندم
محصولات تهیه شده از سویا غلات کامل مانند برنج قهوه ای، ارزن، جو، گندم، جوی دو سر
هیچوقت خانه را بدون داشتن مقداری میوه و یا سبزی تازه ترک نکنید سعی کنید در طول روز حد اقل پنج بار میوه یا سبزی مانند کاهو، کرفس، هویج یا هر میوه ای که دوست دارید مصرف کنید
غذا های حاوی فیبر بالا
غذاهایی که دارای فیبر زیاد هستند به دلیل حجم دهنده بودنشان مفید هستند مواد حجم دهنده باعث پیشگیری از یبوست شده و جریان دفع را تسهیل میکنند و از ماندن مدفوع در روده ها و جذب مواد نامناسب جلوگیری میکنند. تحقیقات نشان داده اند که مصرف کربو هیدراتهایی که دارای فیبر زیاد و قند کم هستند و تصفیه نشده اند برای بدن شما مفیدند و در کاهش وزن به شما کمک میکنند.
در مورد بعضی از مواد غذایی که ادعا می‌شود برای ارتروز خوبست دقت کنید اولا همه مردم مثل هم نیستند و ممکن است فردی در جریان معالجه غذایی را مصرف کرده و بهبودی سریعتری داشته و باز ممکن است این غذا برای دیگری آن اثر را نداشته باشد. شما از تاثیر دارونما ها در بعضی از تحقیقات مطلع هستید بنابراین نمی شود به این شایعات اطمینان داشت
بعضی از غذا ها به دلیل اگزالات توصیه نمی شوند مثل ریواس ، زغال اخته، آلوها ، کنگر ، اسفناج.
سبزی هاي دیگري مثل گوجه فرنگی، بادمجان، سیب زمینی و فلفل هم برای تعدادی از بیماران اثرات نامطلوب داشته است لبنیات چرب ، کلیه ی چربی های حیوانی، مغزها و آجیل ها، دانه های چرب دار، کره ی حاصل از دانه ها. نیز توصیه نمی شوند ضمنا این مواد به دلیل انرژی بالا باعث افزايش وزن هم مي‌شوند.
اگر از سیگار و قلیان استفاده می‌کنید سیستم ایمنی شما در معرض خطر قرار می‌گیرد و با تاثیر بر دستگاه تنفس و گوارش از همه نظر به خود ضرر می‌زنید آنرا با قاطعیت کنار بگذارید
10- موادی که از جذب کلسیم جلوگیری میکنند هم باید کم و با احتیاط مصرف شود نمک، گوشت قرمز ، الکل ،قهوه ،شیرینی زیاد و شکر سفید از این دسته اند
فراموش نکنیم تمام تحقیقات به داشتن رژیمی متعادل و متنوع براساس گروههای غذایی و حفظ وزن در حد متعادل تاکید دارد مصرف میوه و سبزیهای بیشتر دوری از مصرف شکر و نانهای سفید و آرد تصفیه شده حذف چربیهای اشباع شده و ایزومر ترانس از رژیم غذایی ، مصرف چربیهای مایع گیاهی و جایگزینی ماهی ها بجای گوشت قرمز مصرف فیبر کافی ،کم کردن مصرف نمک و فراموش نکردن آب روزانه بین 6 تا 8 لیوان سلامت ما را در همه زمینه ها از جمله این بیماری تضمین میکند
.

نویسنده: دكتر ربابه شيخ الاسلام