یكی از شكایات شایع بیماران خصوصاً بانوان، شاخص خشكی های كوچك تا ترك های شدید كف پا می باشد. این ضایعات به دو دسته “فیزیولوژیك و بیماری های پوستی” طبقه بندی می شوند.
فیزیولوژیك
در مناطقی كه آب و هوای خشك دارند به دلیل كمی رطوبت هوا و تابش نور خورشید و باد به تدریج آب میان بافتی پوست كاهش یافته و خشك می گردد. افرادی كه به دلیل شغل، سرگرمی و یا ورزش زمان های طولانی تری را در هوای باز می گذرانند بیشتر با این پدیده ی پوستی بیشتر مواجه می شوند.خشكی پا و خصوصاً كف پا در ناحیه پاشنه، بیشتر در بانوان خانه دار دیده می شود كه روزها در منزل بدون جوراب و با پای برهنه، تردد می نمایند و به همین دلیل خشكی پوست پا از شكایات عمده ی بانوان است. خانم هایی كه عادت به شستشوی مداوم پاها دارند، به طور كامل و با دقت پاها را خشك نمی كنند و از كرم های مرطوب كننده و چرب كننده بعد از هر شستشو استفاده نمی نمایند پاهایشان دچارخشكی شدیدتری می شود. مردان به دلیل پوشیدن كفش در طی روز و این كه اصولاً تعریق مردان بیش از زنان است كمتر دچار این عارضه می شوند.
بیماری های پوستی
گروهی از بیماری های پوستی با خشكی پوست همراه هستند. این بیماری ها ممكن است فقط در پا ظاهر شوند و یا این كه علاوه بر پا در سایر قسمت های پوست هم دیده شوند. مهمترین بیماری های پوستی، ضایعات قارچی پوست و بیماری پسوریازیس می باشد كه توسط پزشك متخصص پوست تشخیص داده شده و با درمان های داروئی بهبود می یابند.
بیمارانی كه دچار ترك های ضعیف و خشكی پا به یكی از دلایل فوق شده اند می توانند با تجویز پزشك از كِرم های حاوی “كورتیكوستروئید” استفاده كنند. این كرم در كوتاه مدت باعث بهبود نسبی می شود ولی مصرف طولانی آن باعث كاهش الیاف “كلاژن” و “وال ستیك” در پوست گردیده و به دلیل نازك شدن این لایه پوست دچار ترك های وسیعی می شود كه درمان اینگونه بیماران مشكل تر است.
در آخر به تمام افرادی كه دچار خشكی پا خصوصاً در كف پا هستند توصیه می شود:سعی كنند بعد از شستشوی پاها، بلافاصله و با دقت پاها را با حوله ی تمیز خشك كنند، از كـِرم های معمولی مرطوب كننده و چرب كننده مانند گلیسیرین و وازلین استفاده نمایند و در طی روز در منزل سعی كنند از كفش های روفرشی استفاده كنند. در صورت انجام این دستورات اگر خشكی، ترك و احیاناً خارش پوست پا ادامه یافت حتماً به پزشك متخصص پوست مراجعه نمایند.
پینه و میخچه
پوست اولین بافت در جسم است كه وظیفه دفاع بدن را بر علیه عوامل خارجی گوناگون به عهده دارد. یكی از عواملی كه می تواند صدمات جدی به بدن وارد كند ضربه و فشار مستمر و طولانی به پوست است. افرادی كه به دلیل شغل، تفریح و ورزش مستمراً به كف پای خود فشار وارد می آورند خصوصاً آنها كه كمی انحراف در كف پا دارند دچار مشكل می شوند زیرا فشار تنها بر قسمتی از پا وارد می شود ، در نتیجه پوست در آن قسمت با ضخیم شدن و افزایش قطر سعی در مبارزه با این فشارها دارد. به پدیدهضخیم شدن پوست در یك ناحیه “پینه” می گوید مانند پینه دست كارگران كه به علت كار مداوم و سنگین با دست ها دچار این عارضه می شوند.
گاهی نیز قسمت مركزی پینه متراكم تر شده و بافت سخت تری تولید می كند در این حالت فشارهای وارد شده به اعصاب پوستی برخورد می كند و باعث درد می شود. به این عارضه میخچه می گویند. در واقع مكانیسم ایجاد پینه و میخچه مشابه است با این فرق كه در میخچه سلول های قسمت مركزی با ایجاد تراكم و سخت تر شدن ، مبارزه با فشارهای وارده را به عهده می گیرند ولی این بافت سخت به دلیل تماس با اعصاب پا موقع راه رفتن باعث درد می شود.كسانی كه كفش تنگ می پوشند و یا ورزشكاران از قبیل فوتبالیست ها، كوهنوردان و غیره حتی با مختصر انحراف كف پا(كه اكثریت مردم دچار آن هستند) بدون این كه مشكلی از نظر راه رفتن داشته باشند استعداد ابتلا به میخچه و پینه را دارند.
توصیه به این گونه افراد انتخاب كفش های مناسب و غیر تنگ است و در صورت ابتلا به میخچه ، اطبا با تجویز داروهایی كه از تركیبات اسیدی و خورنده میخچه تشكیل شده اند و همچنین جراحی ، به درمان آن می پردازند. در صورت عود این عارضه باید وضعیت استخوان های پا توسط متخصص ارتوپدی بررسی شود و بهتر است بیمار از كفش های مخصوص طبی استفاده نمایند. جراحی ضایعات پوستی در انگشتان پا بسیار ظریف است و دقت خاص و تكنیك های علمی را می طلبد. لذا این گونه جراحی ها باید توسط متخصین پوست و ارتوپدها انجام گیرد. هر چند در اكثر موارد با رعایت بهداشت پا، پوشیدن كفش مناسب و درمان های طبی بهبودی حاصل می گردد.