براورد ذخایر نفت دریای مازندران
در گزارش ترازنامه انرژي، جزئيات ذخاير نفت درياي خزر اعلام شد.
اين گزارش كه هر دو سال يك بار توسط وزارت نيرو منتشر مي شود، ذخاير نفت در جاي احتمالي در جنوب درياي خزر را ۳۲ ميليارد و ۸۵۰ ميليون بشكه اعلام كرد.
اين گزارش حاكي است كه شركت نفت خزر طي سال هاي گذشته با همكاري شركت هاي شل، لاسمو و وبااويل مطالعات اكتشافي را به منظور شناسايي ساختارهاي خزر و تعيين بالقوه ساختارها براي اثبات وجود ذخاير نفت و گاز انجام داده است.براساس اين مطالعات صورت گرفته، احتمال وجود نفت و گاز در حداقل ۸ بلوك وجود دارد كه بزرگترين آن داراي ۲۰ ميليارد بشكه نفت درجا است.
در گزارش ترازنامه انرژي در زمينه خصوصيات مياديني كه احتمال وجود نفت در آنها وجود دارد آمده است: از ميان ۸ بلوك موجود، غير از يك بلوك بقيه در اعماق ۴۰۰ تا ۸۰۰ متري قرار دارند كه انجام حفاري اكتشافي در آنها نياز به دكل نيمه شناور دارد.
براساس اين گزارش براي كشف ذخاير احتمالي نفت در خزر تا پايان سال ۸۱، ده هزار كيلومتر عمليات لرزه نگاري، خريد اطلاعات موجود به همراه اطلاعات چاه هاي حفرشده در منطقه جنوبي خزر تلفيق و براساس تفسير كليه اطلاعات براي اولين بار تصوير جامعي از ساختار و ذخاير نفت و گاز درياي خزر جنوبي به دست آمده كه مي توان با استفاده ازآنها مراحل بعدي اكتشاف و توسعه را برنامه ريزي كرد.
اين گزارش حاكي است كه بلوك نفتي البرز با نفت درجاي ۲۰ ميليارد بشكه در عمق ۵۰۰ متري زير سطح دريا قرار دارد و ازجمله ميادين مشترك ايران و آذربايجان مي باشد.بعد از بلوك البرز بلوك چالوس در عمق ۸۰۰ متري دريا داراي نفت در جاي ۳ ميليارد بشكه اي است.
موقعيت اين منطقه در فاصله ۱۷ تا ۲۲ درصدي آبهاي جنوبي درياي خزر قرار دارد.
اغلب بلوك هاي احتمالي نفتي خزر فراتر از موقعيت ۱۱ درصدي آبهاي جنوبي خزر قرار دارند و تنها دو بلوك رودسر و رامسر در نزديكي ساحل ايران قرار دارند.همان طور كه در گزارش ترازنامه انرژي ذكر شده است ذخاير موجود درياي خزر از دو بعد اهميت دارد.
اولين نكته درخصوص ذخاير متعلق به ايران تعيين رژيم حقوقي درياي خزر است.
براي مثال همان طور كه ذكر شد اغلب بلوك هاي نفتي مهم شناسايي شده در درياي خزر فراتر از ۱۱ درصد از ساحل جنوبي اين دريا قرار گرفته اند، لذا اگر در رژيم حقوقي درياي خزر سهم ايران كمتر از اين ميزان باشد، نفت متعلق به ايران نيز كاهش چشمگيري خواهد داشت.
نكته بعد اين است كه ذخاير ۸/۳۲ ميلياردي، نفت در جاي خزر است لذا درصورت استفاده از فناوري مناسب مي توان اين ذخاير بالقوه را با افزايش ضريب بازيافت به ذخاير مناسب بالفعل شده تبديل كرد.
پيرامون ميزان ذخاير نفت درياي خزر، از سوي مراجع مختلف منطقه اي و بين المللي آمارهاي مختلفي از زمان فروپاشي اتحاد شوروي منتشر شده است. بيشترين ميزان گزارش شده اين ذخاير مربوط به سال هاي اول دهه ۱۹۹۰ است كه مجموع ذخاير را تا ۲۲۰ميليارد بشكه نيز تخمين زده است. اين گزارش ها در طول دهه ۱۹۹۰ شركت هاي مهم بين المللي را براي سرمايه گذاري در استخراج و انتقال نفت منطقه، به رقابت واداشت. حضور اين شركت ها با حمايت هاي سياسي قدرت هاي بزرگ و سياسي شدن طرح هاي انرژي منطقه همراه بود. مطالعات و تحقيقات گسترده تا اواخر دهه ۱۹۹۰، خوشبينانه بودن تخمين ذخاير را ثابت كرد و اين ذخاير را حتي تا ۱۵ ميليارد بشكه كاهش داد. اين گزارش ها به تدريج انگيزه شركت هاي نفتي براي سرمايه گذاري و تداوم فعاليت در طرح هاي انرژي منطقه كاهش داد. بيشترين اختلاف نظر درمورد ذخاير اين دريا مربوط به منطقه جنوبي به دليل عمق زياد و سختي مطالعه و تحقيق است.
براساس ملاحظات وزارت نفت، به نظر نمي رسد بهره برداري از منابع نفتي در درياي خزر به دليل عدم قطعيت، عمق زياد، نداشتن تكنولوژي هاي بالاي تحقيقاتي، استخراجي و اكتشافي، بالا بودن هزينه توليد در مقايسه با ميدان هاي نفتي جنوب كشور و همچنين عدم تدوين رژيم حقوقي درياي خزر و اختلاف نظر بر سر مالكيت ميادين، در اولويت اين وزارتخانه باشد