شهر الکترونيک در ايران و جهان شنبه ، 7 شهریور 1388 ، 11:07
شهر الکترونيک در ايران و جهان

بیش از ۵۰۰خدمت در سئول به صورت آنلاین ارائه می شود گزارش ها حاكی از آن است كه ۷۰ درصد از رفت و آمدهای درون شهری ایرانیان در حال حاضر صرفاًٍ برای كسب اطلاعات در مورد خدمات مختلف صورت می گیرد كه نتیجه این رفت و آمدها افزایش ترافیك، آلودگی هوا، هزینه سوخت و افزایش تصادفات است. این درحالی است كه در شهرهایی مانند سئول در چارچوب پروژه هایی مثل شهر الكترونیك بیش از ۵۰۰ خدمت به صورت آنلاین به شهروندان ارائه می شود. برای تحقق شهر الكترونیك در ایران باید به ۲ موضوع مهم زیر ساخت ها و فرهنگ سازی توجه كرد. متأسفانه در ایران پروژه های شهر الكترونیك در كیش، مشهد و تهران تا كنون با شكست مواجه شده است و تا رسیدن به خدمات آنلاین بر بستر اینترنت راه درازی در پیش روی داریم. واقعیت این است كه پیش از اجرای طرح های بلند پروازانه ای چون دولت الكترونیك در ایران، باید ابتدا به پروژه های كوچك تری مانند شهر الكترونیك بپردازیم؛ در صورتی كه موفق شدیم خدمات متداول در حوزه مدیریت شهری را از طریق سیستم های الكترونیك به مردم ارائه دهیم، می توانیم این حوزه خدمات را گسترش دهیم و در سطح ملی نیز خدمات الكترونیك را به مردم ارائه كنیم. وقتی صحبت از شهر الكترونیك می شود، ناخودآگاه به یاد پروژه شكست خورده شهر الكترونیك كیش می افتیم كه چندین سال قبل قرار بود در این جزیره اجرا شود اما ناتمام رها شد؛ بعد از آن نوبت به پروژه شهر الكترونیك مشهد رسید كه آن هم در مرحله تدوین سند راهبردی این پروژه متوقف شد. اما در این میان پروژه شهر الكترونیكی تهران بدون سر و صدا در حال پی گیری است و در حال حاضر بسیاری از خدمات شهری از طریق سیستم های الكترونیكی قابل انجام است. نكته مهم در اجرای چنین پروژه ای وابسته بودن آن به موضوعی به نام شهروند الكترونیكی است.
به عبارت دیگر تا شهروندان از نظر فرهنگی، آموزشی و اطلاعاتی به حدی نرسند كه ترجیح دهند به جای خدمات سنتی و كاغذ محور از خدمات الكترونیكی استفاده كنند، پروژه شهر الكترونیكی به نتیجه نخواهد رسید. زیرساخت های شهر الكترونیك در فرانسه احمد یحیایی ایله ای مدرس دانشگاه می گوید: یكی از ملزومات گسترش فرهنگ شهروندی الكترونیك این است كه اطلاعات لازم درباره خدمات مختلف شهری روی شبكه های الكترونیك در اختیار آن ها قرار داشته باشد. به عنوان مثال در كشوری مثل فرانسه، شهروند فعال قبل از خارج شدن از خانه، از طریق اتصال به اینترنت پر سرعت ارزان ابتدا تمام مسیرهایی را كه باید برود مورد بررسی قرار می دهد. سپس نوع كالاها یا خدماتی را كه باید دریافت كند، بررسی می كند و در صورت لزوم رزرو اینترنتی انجام می دهد یا از جزییات كالای مورد نظر یا خدمات اطلاع پیدا می كند و فقط در موارد كاملاً ضروری سفر درون شهری انجام می دهد. وی می افزاید: ابزارهایی نظیر تلفن های همراه، رایانه های جیبی و دستی، كیوسك های اطلاع رسانی - كه حتی پیش از اختراع اینترنت در فرانسه تحت عنوان مینیتل موجود بود و بر بستر مخابرات كار می كرد- و كیوسك های اینترنتی به كمك شهروندان آمده و به راحتی اطلاعات را در اختیار آن ها قرار می دهد.

بنابراین در چنین محیطی افراد ترجیح می دهند برای امور روزمره خود كمتر مسافرت كنند چون این كار جز تلف كردن وقت، انرژی، پول و ایجاد ترافیك و آلودگی هوا و مشكلات عصبی برای مردم نتیجه ای نخواهد داشت. یحیایی می افزاید: بنابراین برای استقرار شهر الكترونیك ابتدا باید زیر ساخت های الكترونیك در سطح گسترده فراهم شود و فرهنگ سازی لازم انجام پذیرد تا مردم خود به خود به سمت استفاده از این نوع خدمات سوق پیدا كنند. علی ناصری، مدیر كل دفتر امور زیربنایی معاونت فناوری اطلاعات وزارت ارتباطات، معتقد است:حصول اطمینان از كاربرد فناوری اطلاعات در همه ابعاد زندگی و سیستم های اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی موجب بروز تحولی بزرگ در شیوه زندگی، كار و فعالیت آن ها می شود واین موضوع از جمله حقوق اساسی هر شهروندی به حساب می آید. به اعتقاد وی زندگی در شهر الكترونیكی، مطالعه و افزایش اطلاعات خانواده ها را می طلبد، چرا كه این خانواده ها هستند كه در نهایت به عنوان كاربران سیستم برای تامین نیازهای خدماتی خود به سایت ها و پورتال های شهر الكترونیك مراجعه می كنند. از این رو خانواده ها باید در خصوص محاسن و عیوب رسانه های الكترونیكی، راهنمای خوب، مؤثر و به روزی برای فرزندانشان باشند.

آن چه باید در تعامل خانواده ها، شهر الكترونیك و دنیای مجازی در نظرگرفت، آشنایی والدین با آسیب هایی است كه احتمال دارد فرزندان را در استفاده از دریای بیكران اطلاعات الكترونیكی دچار مشكل كند. وی می افزاید: برای برپایی و ایجاد شهر الكترونیك، علاوه بر تدوین و اجرای قوانینی مناسب در راستای تحقق دولت الكترونیك، لازم است قوانین ویژه ای به منظور رعایت استانداردهای امنیتی تدوین، تنظیم و متناسب با نیازها و ویژگی های هر شهر الكترونیك ارائه شود. این قوانین و مقررات از سوی دولت در بخش های مختلف اقتصادی واجتماعی قابل بررسی است. قوانین مربوط به جرایم الكترونیكی، حریم خصوصی، جریان آزاد اطلاعات، حقوق مصرف كنندگان و قوانین تجارت الكترونیك از جمله مهم ترین آن هاست. یك شهروند الكترونیكی در مقایسه با یك شهروند سنتی از سطح رفاه اجتماعی و مزایای بیشتری برخوردار است از جمله این كه شهروند الكترونیكی، مهارت استفاده از رایانه و اینترنت را دارد و به همین جهت، با اعتماد به نفس بیشتری در عصر اطلاعات و ارتباطات به زندگی خود ادامه می دهد. شهروند الكترونیكی، توانایی استفاده از فناوری های ارتباطی جدید، از قبیل پست الكترونیكی و گپ زنی را دارا می باشد و در هر لحظه از شبانه روز می تواند با هر یك از دوستان یا آشنایان خود ارتباط برقرار كند. شهروند الكترونیكی، به روز زندگی می كند زیرا قادر است آخرین اطلاعات، اخبار، كالاها و نرم افزارها را ظرف چند دقیقه از طریق اینترنت جست و جو كند و به دست آورد. شهروند الكترونیكی، سفرهای مفرح تری انجام می دهد زیرا كلیه مراحل سفر را از قبل، به كمك اینترنت برنامه ریزی كرده است. استخدام شهروند الكترونیكی آسان تر است چرا كه از طریق اینترنت به راحتی از فرصت های شغلی موجود آگاه می شود. همچنین اجرای پروژه شهر الكترونیك باعث ارتقای روحیه مثبت شهروندان به دلیل افزایش بازده آن ها از نظر زمان و انرژی، افزایش سطح رفاه و آسایش همگانی، دستیابی به عدالت اجتماعی همگانی با توزیع عادلانه و یكسان خدمات و اطلاعات و افزایش سرعت توسعه و پیشرفت كشور می شو