«شركت تضامنی شركتی است كه تحت اسم مخصوص برای امور تجارتی بین دو یا چند نفر با مسؤولیت تضامنی تشكیل شود. اگر دارائی شركت برای تأدیه تمام قروض كافی نباشد، هر یك از شركاء مسؤول پرداخت تمام قروض شركت است. هر قراری كه بین شركاء برخلاف این ترتیب داده شده باشد در مقابل اشخاص ثالث كأن لم یكن خواهد بود» (ماده 116قانون تجارت)
چنانچه از تعریف شركت تضامنی برمیآید، این شركت از نوع شركتهای اشخاصی است كه برخلاف شركتهای سرمایه، اصالت با خود شركای شركت و میزان اعتبار آنهاست، نه میزان سرمایه آنها در شركت. به همین جهت در شركت تضامنی كلیه شركاء مسؤول تعهدات شركت میباشند؛ چه در انجام معامله شخصاً مداخله داشته باشند؛ یا نداشته باشند یعنی هر یك از شركای شركت در مقابل تمامی تعهدات شركت مسؤول است. بنابراین شركت تضامنی معمولاً بین پدر و پسران یا برادران یا بین دوستان نزدیك و كسانی كه با یكدیگر شناسایی كامل داشته باشند، تشكیل میگردد. مقررات مربوط به شركت تضامنی در ضمن مواد 116 تا 140 قانون تجارت بیان شده است.
اصول شركت تضامنی
به طور خلاصه در شركت تضامنی سه اصل زیر رعایت میشود: مسئولیت تضامنی شركاء، غیر قابل انتقال بودن سهم الشركه و تصریح به شركت تضامنی در نام شركت.
تشكیل شركت تضامنی
غیر از شرایط كلی كه در قراردادها باید از لحاظ شرایط اساسی معامله در نظر گرفته شود، برای تشكیل شركت تضامنی شركاء باید شركتنامه را تنظیم و امضاء كنند كه حدود مشاركت، وظایف و اختیارات و حقوق هر یك در آن تصریح گردد. شركت نامه باید به ثبت برسد و الا سند مزبور در هیچ یك از محاكم پذیرفته نخواهد شد. (مفاد مواد 47 و 48قانون ثبت)
ثبت كلیه شركتها الزامی و تابع مقررات قانون ثبت شركتهاست، بنابراین شركت نامه باید به صورت سند رسمی تنظیم گردد. ثبت شركت نامه در شركتهای تضامنی در اداره ثبت شركتها به عمل میآید. مفاد شركت نامه در دفتر ثبت شركتها ثبت گردیده و بعداً برای اطلاع عموم آگهی میگردد. (مفاد ماده 195 قانون تجارت)
نام شركت
منظور از نام شركت، نامی است كه شركاء برای شركت انتخاب میكنند.
«در اسم شركت تضامنی باید عبارت (شركت تضامنی) و لااقل اسم یك نفر از شركاء ذكر شود در صورتی كه اسم شركت مشتمل بر اسامی تمام شركاء نباشد باید بعد از اسم شریك یا شركایی كه ذكر شده است عبارتی از قبیل (و شركاء) یا (و برادران) قید شود». (مادۀ 117 قانون تجارت)
درج نام شركاء در نام شركت تضامنی از این جهت ضرورت دارد كه چون شركاء نسبت به تعهدات شركت مسئولیت تضامنی دارند با معرفی نام، اشخاصی كه با شركت معامله مینمایند، تشخیص خواهند داد كه آیا شركاء اعتبار كافی دارند یا خیر.
مقررات مربوط به حقوق طلبكاران در مورد ورشكستگی شركاء یا شركت
ورشکستگی شرکاء تأثیری در ورشكستگی شركت ندارد؛ زیرا شخصیت شركاء با شخصیت شركت متفاوت بوده و مطالبات و تعهدات آنها از یكدیگر جداست. اگر شریك ورشكسته گردد طلبكاران او فقط حقی نسبت به سهم الشركۀ او در شركت پیدا میكنند. (مفاد ماده 128 قانون تجارت)
تبدیل شركت تضامنی به شركت سهامی
هر شركت تضامنی میتواند با تصویب تمام شركاء به شركت سهامی تبدیل گردد كه در این صورت رعایت تمام مقررات مراجع شركتهای سهامی ضروری است. (مفاد ماده 135 قانون تجارت)