وقتی صحبت از سلامتی به میان می‌آید، غذای سالم اهمیت پیدا می‌كند، از تنقلات و میان‌وعده‌های سالم و مقوی حرف می‌زنیم، همه یاد میوه‌ها و سبزیجات مختلف و رنگارنگی می‌افتند كه تقریباً توی همه خانه‌ها هم پیدا می‌شود، بخصوص سر سفره ایرانی‌ها، همراه صبحانه، نهار و شام. به عنوان نمونه می‌توان سبزی خوردن و سالاد را نام برد كه جزو جدایی‌ناپذیر سفره ایرانی است. در فصل زمستان هم انواع شور و ترشی كه بالاخره آنها هم از سبزیجات مختلف درست شده‌اند.
با این‌كه بارها از فوائد بی‌شمار میوه‌ها و سبزی‌ها گفته شده، ولی باز هم می‌توانیم از آنها بگوییم، از روش نگهداری و شیوه مصرفشان.
سبزی‌ها به صورت خام، پخته یا سرخ شده مصرف می‌شوند. البته بهتر است بدانیم اگر بتوانیم سبزیجات را بیشتر به صورت خام مصرف كنیم، از ویتامین‌ها و مواد غذایی موجود در آنها نیز بیشتر بهره می‌بریم.
سبزیجات خام
خیلی از سبزیجات را می‌توانیم به صورت خام مصرف كنیم كه البته بهترین روش هم هست. سبزیجاتی مثل كاهو، انواع كلم‌، هویج، گوجه فرنگی و... را می‌توان به راحتی به صورت خام استفاده كرد، البته در صورتی كه مشكلی در هضم غذا نداشته باشید.
همچنین خوب است بدانیم استفاده از سبزیجات خام به صورت روزانه می‌تواند بسیاری از ویتامین‌های مورد نیاز بدن را فراهم كرده و در ضمن فیبر لازم را هم تامین كند.
سبزیجات پخته
بعضی از سبزیجات مثل سیب‌زمینی یا چغندر را نمی‌شود به طور خام مصرف كرد. بنابراین مشخص است كه باید این سبزیجات را همراه آب پخته و بعد مصرف كنیم. بهترین روش برای پخت این‌گونه سبزیجات این است كه اول بگذاریم آب جوش بیاید. سپس سبزیجات مورد نظر را در ظرف بریزیم تا پخته شوند. البته بهتر است برای پخت سبزی‌ها از ظروف لعابی استفاده شود. همچنین لازم است دقت داشته باشید، سبزیجات را باید با حداقل میزان آب بپزیم تا بعد از پخته شدن مقدار زیادی آب همراهش نباشد. درضمن به یاد داشته باشید كه حتماً باید از آن آبی كه همراه سبزی پخته شده نیز استفاده كنیم. برای حفظ رنگ اصلی سبزی و خوشرنگ ماندن آن، بهتر است هنگام پختن در ظرف را بگذاریم.
اسفناج یكی از سبزیجات مفید و پرخاصیت است، اما برای مصرف این سبزی دقت داشته باشید آن را قبل از پختن خرد نكنید. بگذارید اسفناج كمی بپزد و بعد از پخته شدن آن‌ را بكوبید. با این كار ویتامین بیشتری را در خود حفظ می‌كند.
بعضی از سبزیجات مثل گل‌كلم و نخودفرنگی بهتر است با نمك پخته شود تا مزه بهتری بگیرد. بعضی از سبزی‌ها مثل هویج هم باید با كمی شكر جوشانده شود. پس همه سبزی‌ها مثل هم نیستند و طرز تهیه و مصرف آنها یكی نیست.
البته بیشتر سبزی‌ها را می‌شود هم خام مصرف كرد و هم پخته، ولی این نكته را هم به یاد داشته باشید كه برای پختن سبزی بهتر است آنها را بخارپز كنیم؛ به این صورت ویتامین بیشتری در سبزی باقی می‌ماند.
سبزیجات خشك
خشك كردن سبزیجات از فریز كردن آنها بهتر است، زیرا سبزی خشك ویتامین بیشتری را در خود نگه می‌دارد و زمان بیشتری هم می‌توانیم آنها را نگهداری كنیم. برای خشك كردن سبزیجات باید آنها را پاك كرده و تمیز بشوئیم. پس از شستشو نیز باید صبر كنیم تا آب آن كامل گرفته شده و خشك شود. بعد آنها را در مكانی كه سایه است خشك می‌كنیم.
البته خیلی‌ از خانم‌های خانه‌دار سبزی را در آفتاب خشك می‌كنند، در حالی كه این كار باعث زرد شدن سبزی می‌شود. بنابراین بهتر است سبزیجات را در سایه خشك كنیم. البته در دورانی نه چندان دور، برخی از مواد غذایی را كه در فصلی خاص یافت نمی‌شد نیز خشك می‌كردند. مثلا روزگاری در فصل زمستان بادمجان نبوده است به همین دلیل مردم در تابستان بادمجان‌ها را به نخ كشیده و در اتاق یا انباری می‌بستند تا خشك شود و برای زمستان آماده باشد، اما امروز شرایط فرق كرده، حالا حتی در سردترین روزهای سال هم بادمجان وجود دارد.
سبزیجات یخ‌زده
فریز كردن هم نوعی دیگر از نگهداری مواد غذایی است كه امروز هم طرفداران زیادی پیدا كرده است. سبزیجات را می‌توان بطور متوسط 8 تا 12 ماه در فریزر نگهداری كرد. البته بهتر است برای فریزری كردن از قبل سبزیجات را سرخ نكرده و به صورت خام در فریزر بگذاریم. سپس هر زمانی كه نیاز داشتیم می‌توانیم آنها را از فریزر درآورده و استفاده كنیم. به عنوان نمونه سبزیجاتی مانند نخودفرنگی، كرفس و لوبیا را می‌شود خام در فریزر نگه‌داری كرد.
بهتر است بعضی از سبزیجات مثل لوبیا، هویج یا باقلا را اول به مدت چند دقیقه در آب جوش بگذاریم و بلافاصله آنها را در آب سرد بریزیم. بعد از سرد شدن آنها را در كیسه‌های نایلونی گذاشته و در فریزر جا دهیم. كیسه‌های فریزر باید بسیار محكم و مقاوم باشد تا رطوبت سبزی از بین نرود.
همچنین نباید سبزی را پس از این‌كه از فریزر بیرون آوردیم، دوباره داخل فریزر بگذاریم. چون در اثر آب شدن سبزی ارزش غذایی آن نیز كاهش می‌یابد. بنابراین مهم است سبزی‌ها را طوری بسته‌بندی كنیم كه برای مصرف یك وعده مناسب باشد.
در نهایت باز هم تاكید می‌كنیم كه سبزی‌ها چه خام باشند و چه پخته برای بدن ما مفید هستند و حتماً باید در برنامه غذایی ما جای بگیرند