برخی عوامل و اتفاقات به چاق کننده یا لاغرکننده بودن، معروف هستند. مانند ورزش، مواد غذایی (رژیمی)، ترک دخانیات، یائسگی، قرص های ضدبارداری و … . این عوامل واقعاً چه تأثیری دارند؟


آیا ورزش باعث لاغری می شود؟
ورزش به خودی خود لاغر کننده نیست. حتی برعکس، در مورد ورزش های سنگین و شدید باعث افزایش وزن هم می شود، زیرا ورزش توده های ماهیچه ای را که سخت تر از توده های چربی هستند، افزایش می دهد.
در عوض ورزش، مصرف انرژی را بالا می برد، دقیقاً همان چیزی که برای ثابت نگه داشتن وزن بعد از لاغر شدن ضروری است. به هرحال ورزش باعث ذوب شدن توده های چربی می شود، هنگامی که ورزش می کنیم، بدن انرژی لازمش را از سوزاندن ذخیره های چربی ماهیچه ای و کبدی تأمین می کند. ورزش مقاومت در برابر انسولین را که قند خون را پایین می آورد، کم می کند. در نهایت ورزش، سلامت سیستم قلبی عروقی را با افزایش کلسترول مفید و کاهش فشار خون بهبود می بخشد. قرص های ضدبارداری چاق کننده اند؟ درمان های هورمونی تأثیرات متفاوتی بر هر زنی نسبت به زن دیگر دارد.
در حالی که قرص های ضدبارداری نسل اول، با دز بسیار بالا در افزایش وزن نقش داشتند، (در ۲تا۳ ماه اول مصرف، به ندرت افزایش وزن بیش از ۴ کیلوگرم مشاهده میشد) قرص های نسل سوم احتمال چاق کنندگی بسیار کمتری دارند. در قرص های جدید نیز که دز خیلی کمتری دارند، افزایش وزن بسیار نادر است. در هنگام استفاده از این قرص ها باید هوشیار بود، خصوصاً زنانی که به تازگی مصرف این دارو را آغاز کرده اند و با افزایش وزن رو به رو شده اند. در موارد افزایش وزن، بی معطلی باید با پزشک معالجتان در این باره صحبت کنید تا نوع قرص و یا روش پیشگیری تان را تغییر دهد.
درمان های هورمونی یائسگی باعث چاقی می شوند؟ بسیار ساده است که افزایش وزن را در ۵۰ سالگی به گردن درمان های هورمونی یائسگی بیندازیم. با این وجود، آمار و ارقام افزایش وزن قابل توجهی ناشی از درمان های هورمونی را نشان نمی دهند: استفاده از این درمان ها در ۶۷% زنان بی تأثیر بوده، ۳۱%، ۴تا ۷ کیلوگرم وزن اضافه کرده اند و ۲ % هم لاغر شده اند. بدون استفاده از روش های هورمونی این ارقام به ترتیب: ۵۲%، ۴۴% و ۴% بوده اند. در موارد افزایش وزن با استفاده از روش های هورمونی بدون معطلی باید با پزشک تان صحبت کنید.
افزایش وزن در زمان یائسگی بدون استفاده از روش های هورمونی می تواند علت های متفاوتی داشته باشد. از آن جمله: پرکاری تیروئید، کم تحرکی، افسردگی، استرس و … آیا مواد غذایی (رژیمی) لاغر کننده اند؟ در ابتدا باید دانست که مصرف این مواد غذایی بیش از ۲ بار در روز، باعث لاغری نمی شود. در مرحلۀ بعد باید دانست که این ماده غذایی چیست و با چه نسبتی از ماده غذایی اصلی تهیه شده است. دقت داشته باشید که نباید در مصرف مواد غذایی (رژیمی) که حاوی کالری زیاده روی کرد زیرا در دراز مدت، با اثر جهشی موجب افزایش وزن می شود.
مواد غذایی (رژیمی) چرب مناسب اند به شرطی که چربی های اشباع و اسید چرب کمی داشته باشند. در مصرف مواد غذایی (رژیمی) پرچرب باید احتیاط کرد زیرا آنها بازهم خیلی چرب هستند. لبنیات (رژیمی) چرب مفیدتر به نظر می رسند. در نهایت، در مصرف مواد غذایی (رژیمی) حاوی شکر باید مراقب باشید زیرا برخی از آنها به علت وجود چربی زیاد تقریباً مانند ماده غذایی اصلی هستند.
برای مصرف شکلات نوع (رژیمی) آنها بسیار مفیدند به شرطی که در چهارچوب برنامه غذایی و کنترل شده مصرف شوند. آیا ترک دخانیات موجب چاقی می شوند؟ ترس از چاقی یکی از عوامل بازدارنده در ترک دخانیات است. باید بدانید در میان کسانی که سیگار را ترک کرده اند: ۲۵% لاغر شده اند، ۵۰% وزن خود را حفظ کرده اند و ۲۵% دچار اضافه وزن شده اند. ( مردان ۲٫۸کیلوگرم و زنان ۳٫۸ کیلوگرم). به بیان دیگر، افزایش وزن پس از ترک سیگار اصولاً بعید به نظر می رسد. اگر این اتفاق بیافتد، علتش این است که نیکوتین موجود در دخانیات اشتها را کم می کند و سیستم سوخت و ساز بدن را به فعالیت بیشتر تحریک می کند. همچنین تمایل به افزایش وزن در بدن فردی که سیگار را ترک کرده، بیشتر از کسی است که اصلا سیگار نمی کشیده است.
اما می توان با استفاده از روش های متفاوتی مانع افزایش وزن شد. روش هایی مانند: تعادل در برنامه غذایی، ورزش، استفاده از جایگزین های نیکوتین که اشتها را کم می کنند و استفاده از روش هایی که بدون وارد کردن کالری به بدن جایگزین سیگار می شوند.