مقدمه‌ای بر ارتباط استرس با بهداشت روانی

بر اساس تحقیقات مختلف افراد زیادی از تحمل استرس رنج می‌برند این استرس ها در طولانی مدت می‌تواند ناهنجاریهای مختلفی را سبب شده و تاثیر منفی خود را در زندگی روزانه فرد نشان دهد. استرس علاوه بر تاثیرات فیزیکی و جسمانی که بوجود می‌آورد از جمله ناراحتی قلبی ، گوارشی و ... شرایط روحی و روانی افراد را نیز به مخاطره می‌اندازد. پژوهشها نشان می‌دهد افراد دچار استرس از بی‌خوابی و بدخوابی رنج می‌برند که به نوبه خود عوارض متعدد روانی را در فرد موجب می‌شود مثل کاهش عملکرد روزانه فرد از سوی دیگر افسردگی‌ها ، اضطرابها و انواع مشکلات روحی روانی می‌توانند در نتیجه تحمل استرس طولانی مدت بر فرد عارض شوند.

حال اگر چنین شرایطی در طولانی مدت تداوم یابد و فرد کنترل مفیدی روی آنها نداشته باشد و نتواند آرامش روحی و روانی خود را برقرار سازد در دراز مدت عواقب و تاثیرات منفی را ناظر خواهد بود.

تاثیرات مخل سلامتی ناشی از استرس

علائم ناشی از استرس را به اشکال مختلف ممکن است در فرد ظهور بروز کند. دسته‌ای از این علائم را می‌توان به عنوان علائم جسمانی و فیزیکی طبقه بندی کرد مثل ناراحتیهای عضلانی و ماهیچه‌ای که اغلب به صورت کشیدگی ، سفتی و دردناک شدن عضلات احساس می‌شوند. پشت درد ، گردن درد ، سردرد ، فشار خون بالا ، کاهش مقاوت بدن در مقابل عفونتها و ... از جمله تاثیرات جسمانی استرس هستند. که هر یک از اینها با اعمال تاثیرات خود روی شرایط روحی و روانی افراد وضعیت فرد را سخت‌تر و غیر قابل تحمل‌تر می‌سازند.

گذشته از تاثیرات روانی این علائم جسمانی ، دیگر تاثیرات روانی استرس عبارتند از بی‌خوابی ، پرخوابی ، افزایش یا کاهش میل به غذا که اغلب به صورت روانی احساس می‌شود، تمایل به گریه ، گرایش به مصرف مواد مخدر و الکل ، کاهش عملکرد حافظه ، بیقراری و ناآرامی ، افسردگی ، زود رنجی ، اضطراب ، پرخاشگری ، بی حوصلگی ، عدم لذت بردن از فعالیتها و سرگرمیها از جمله تاثیرات روانی استرس هستند.

استرس ، بهداشت روانی و عملکرد روزانه فرد

استرس با پدید آوردن تاثیرات مخربی در وضعیت جسمانی و روانی شرایط زندگی او را تحت تاثیر قرار می‌دهد. در این شرایط عملکرد شغلی فرد ممکن است تحت تاثیر قرار گیرد. اغلب افراد دچار استرس که نمی‌توانند کنترل و مدیریت مفید استرسی داشته باشند با کاهش عملکرد شغلی مواجه می‌شود کسالت ، بی حالی ، عصبانیت ، بی‌خوابی معمولا توانایی فرد را در انجام وظایف شغلی و حتی روابط کاری او تحت تاثیر قرار می‌دهد و مشکلات افزونتری را برای او بوجود می‌آورد. از سوی دیگر روابط خانوادگی این افراد معمولا مختل می‌شود.

بروز اختلافات خانوادگی زمانی که یکی از اعضا یا کلیه اعضا خانواده در شرایط استرس‌زا زندگی می‌کنند افزایش چشمگیری پیدا می‌کند که حاکی از تاثیرات روانی استرس روی فرد است. تحمل استرس پیشرفت تحصیل دانش آموزان و دانشجویان را نیز تحت تاثیر قرار می‌دهد که در این میان فاکتورهای موثر بر شرایط روحی و روانی نقش عمده‌ای بازی می‌کنند.

فاکتورهای بهداشت روانی در افراد دچار استرس

می‌توان گفت یک دور با کل در ارتباط بین استرس و فاکتورهای بهداشت روان وجود دارد. بطوری که تحمل استرس بهداشت روانی فرد را به مخاطره می‌اندازد. و به خطر افتادن و تضعیف فاکتورهای بهداشت روان تحمل بیشتری را بر فرد تحمیل می‌نماید و این دور به این صورت تداوم می‌یابد. تحقیقات نشان می‌دهد مهارتهای مقابله‌ای که فاکتور مهمی در حفظ بهداشت روانی سالم در فرد است در شرایط استرس‌زا تحت تاثیر قرار می‌گیرند و در صورتیکه فرد نتواند به خوبی از این مهارتهای مقابله‌ای برای کنترل استرس استفاده کند با مشکلات عدیده‌ای در زمینه بهداشت روان مواجه خواهد شد.

معمولا افرادی که مهارتهای مقابله‌ای خوبی در برابر ناراحتیها و مشکلات دارند کمتر تسلیم شرایط استرس‌زا قرار می‌گیرند و اغلب از فنونی استفاده می‌کنند که بتوانند شرایط استرس‌زا را تحت کنترل خود در آورند و به این صورت محافظت بیشتری از سلامت روان خود را داشته باشند. لازم است برای جلوگیری از تحت مخاطره قرار گرفتن بهداشت روانی ، شیوه‌های مدیریت استرس در افراد آموزش داده می‌شود تا از بروز مشکلات بعدی و فزونی پیدا کردن شرایط استرس‌زا جلوگیری گردد.