وندالیسم

تخریب ارادی اموال عمومی به عنوان یک مسئله اجتماعی موضوعی است که فکر بسیاری از متخصصان علوم اجتماعی رادرکشورهای در حال توسعه به خود مشغول کرده است. چرا که می توان تخریب عمدی اموال را به عنوان یک معضل اجتماعی قلمداد کرد.
مسائل اجتماعی مسائلی هستند که از سوی مردم یک جامعه و یا حافظان نظام به عنوان مسائلی مغایر با هنجارها و ارزشهای فرهنگی و به عنوان شرایط نامطلوب و زیر استاندارد فرهنگی تعریف شده اند.از آنجا که می توان تخریب ارادی اموال عمومی را مغایر با هنجارها ، ارزشها، قوانین و آداب و رسوم مردم جامعه دید پس می توان آن را نوعی مساله اجتماعی قلمداد کرد که به اقتصاد ، رفاه و کل جامعه صدمات جبران ناپذیری وارد می کند.

"وندالیسم" پدیده اجتماعی جدیدی است که در جوامع مختلف ظهور وبروز پیدا کرده است. این پدیده را به سازگاری نوجوانان و کودکان با محیط اجتماعی تعبیر می کنند. تحقیقات نشان داده این معضل اجتماعی بسیار پیچیده و به تعداد زیادی متغیرهای دارای وزن های نسبی متفاوت وابسته است و بر خلاف پدیده های طبیعی ، پدیده های اجتماعی تابع یک علت نیستند ودر پی شناخت هر واقعیت اجتماعی و چگونگی شکل گیری آن باید به دنبال فهم علل متعدد آن بر آمد .

با توجه به گسترش جوامع صنعتی در شهرهای بزرگ همه روزه شاهد ویرانگری عمدی و رفتارهای غیر مسئولانه و ضد اجتماعی برخی از افراد هستیم که به طورعمد به تخریب و نابودی هر آنچه زیبا و هر آنچه متعلق به همگان است می پردازند. در اصطلاح جامعه شناسی به این گونه افراد "وندال" اطلاق می شود.

" وندالیسم" ، یک مشکل حاد اجتماعی
امروزه درکلانشهر تهران" وندالیسم" به عنوان یک مشکل حاد اجتماعی مطرح است که نه تنها سلامت و امنیت شهر را به مخاطره می اندازد ، بلکه هزینه های مالی هنگفتی را به ساکنین این شهر تحمیل می کند، این مسئله اجتماعی هنگامی به وجود می آید که به نظر می رسد قدرتی که جامعه برای تنظیم روابط بین افراد دارد با شکست روبرو شده و نهادهای آن دستخوش تزلزل می شود، قانون های آن مورد بی احترامی قرار می گیرد و انتقال ارزشهای آن از نسلی به نسل دیگر به سختی صورت می پذیرد.

توجهی که به بزهکاری جوانان می شود به این دلیل است که بزهکاری مقدمه جرم است ، علت دیگر آن ترس از این است که جامعه درانتقال ارزشهای مثبت اجتماعی با شکست روبرو شود. به عبارت دیگر بزهکاری نمایشگر تزلزل درجامعه تلقی می شود و از آنجا که بسیاری از کارشناسان علوم اجتماعی معتقدند تخریب اموال مقدمه ای برای رفتارهای بزهکاری می تواند باشد به اهمیت طرح مسئله وندالیسم می توان پی برد.

کارشناس اداره کل مطالعات اجتماعی نیروی انتظامی در خصوص علل پیدایش وندالیسم می گوید: وندالیسم مشتق از واژه وندال نام قومی از اقوام ژرمن - اسلاو است که در لشگر کشی ها و فتوحات خود بر سر راه هر چه آبادانی بود تاراج و نابود می کردند همین شهرت تاریخی سبب شده است که امروز وندالیسم به عنوان رفتاری در جهت تخریب آگاهانه اموال عمومی تخریب ونابودی آثار هنری ، صنعتی و تمدن شناخته شود.

رضا متولی درمورد خصوصیات وندالها می گوید : نتایج بدست آمده از بررسی خصوصیات فردی خانوادگی ، شخصیتی و رفتاری وندال های مورد مطالعه در تهران نشان می دهد که براساس نتایج حاصله از حیث توزیع جنسی اکثریت قریب به اتفاق آنان 2/98 درصد مذکرند، بیشترین درصد آنها در گروه سنی 14 تا 29 سال قرار دارند و از حیث سواد سه چهارم دارای تحصیلات زیر دیپلم اند ، حدود 43 درصد قبل از ورود به دوره راهنمایی ترک تحصیل کرده اند و بیش از 73 درصد آنان دارای والدین بی سواد و کم سواد با مشاغلی با سطوح پایین و با در آمدهای اندک اند.

ریشه های خانوادگی
این تحقیقات همچنین نشان می دهد 62 درصد وندال های تحت مطالعه فرزندان والدین ناموفق در زندگی زناشویی ومتعلق به خانواده های از هم پاشیده اند . 33 درصد والدین معتاد ، 41 درصد دارای والدینی با سابقه مجرمیت و 61 درصد با تجربه تنبیه بدنی در منزل ، مدرسه ومحیط اجتماعی پیرامون بوده اند.

متولی اظهار می کند: نتایج پیمایش وندالیسم در تهران نشان می دهد که میزان بیماری افسردگی و پرخاشگری در گروه وندال ها به مراتب بیش از گروه غیر وندال است ، بطوری که بالغ بر 70 درصد وندال ها به بیماری پرخاشگری و حدود 67 درصد به بیماری افسردگی دچار بوده اند.

به عقیده این کارشناس موضوعات مورد نظر برای وندالیسم ها متعدد و متنوع است ، به ترتیب فراوانی های مشاهده شده درمناطق مختلف از شعار نویسی وخط کشی بر روی دیوارها ، میز و صندلی و درخت تا تخریب تلفن های عمومی ، پاره کردن صندلی اتوبوس ، تخریب کتب و مجلات کتابخانه ، تخریب فضای سبز خصوصا اموال پارک ها و مکان های فرهنگی و ورزشی و شکستن نرده خیابان ها ، پل ها و معابر عمومی ، شکستن لامپ خیابانهای و تخریب اتومبیل های شخصی گسترده است.

شرایط نامطلوب اقتصادی
به نظر وی مهمترین علل پیدایش رفتارهای وندالیسمی عبارت از میزان درآمد خانوار ، شرایط نامطلوب محیط خانه، میزان بالای اختلافات خانوادگی ، وضعیت نامطلوب تحصیلی و احساس تبعیض در مدارس ، محیط اجتماعی و خانوادگی است.

کارشناس اداره مطالعات ناجا اعتقاد دارد زمینه بروز وندالیسم معمولا ناشی از عوامل مختلفی چون طلاق والدین، مشکلات روانی و روحی ، عدم توجه والدین به فرزندان ، تربیت نادرست خانوادگی ، بی هویتی ، کنجکاوی ، عدم آگاهی کافی ، سرخوردگی و انتقام از اجتماع و سرکشی از هنجارهای اجتماعی است ، معمولا افرادی که از زندگی خود راضی نبوده و احساس می کنند که اجتماع برای نیل به اهدافشان به آنها کمکی نکرده با تخریب اموال عمومی سعی در آرام کردن خود دارند . این قبیل اشخاص از آنجا که توان انجام کارهای بزرگ را ندارند با آسیب رساندن به اموال عمومی به نوعی خود را تخلیه روحی و روانی می کنند.

بر اساس تحقیقات انجام شده در جهان اعمال وندالیسمی به طور وسیع توسط جوانان انجام می شود بدون آنکه بدانند این عمل جرم است ، آنها اعمال خود را نوعی شوخی می دانند .
این واقعیت که اغلب در حین اعمال وندالیسم چیزی دزدیده نمی شود این مفهوم را تقویت می کند که آنها شیطنت می کنند اما بزهکار نیستند ، بلکه تخریب اموال برای آنها تفریح و هیجان می اورد و در واقع اعتراضی به موقعیت مبهم آنها در ساختار اجتماعی است.