رعایت آداب اسلامی

یک تحقیق می‌گوید، اسلام به عنوان یک دین الهی راه و رسم کامل و جامعی برای زندگی انسان در ابعاد گوناگون دارد و از جمیع جهات راهکارهای علمی و متناسب با نیازهای بشری `نیازهای فیزیولوژیک، نیازهای روحی - روانی، نیازهای اجتماعی و ...` ارایه می‌دهد. در این تحقیق که در نخستین همایش بین‌المللی گفت وگوی علم و دین ارائه شد، آمده است: التزام به شناخت و بکارگیری دین و مقدسات که در واقع رعایت و پیروی کامل و همه جانبه از احکام قطعی اسلام و بعبارت ساده‌تر رعایت آداب اسلامی در ابعاد مختلف زندگی است، موجبات آرامش جسم و جان و به بیانی دیگر ارتقا کیفیت زندگی انسان عصر حاضر را فراهم می‌نماید.

`ساقی موسوی` دکترای مدیریت خدمات بهداشتی و عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی گیلان در تحقیق خود نوشته است: با چنین دیدگاهی و تاکید بر این نکته که بینش، شناخت و باورهای فرد در انجام رفتارهای بهداشتی مستلزم پیوستن وی به یک مکتب و ایده و بکارگیری ارایه شده توسط آن مکتب به منظور ارتقای سطح کیفی زندگی‌اش است. این تحقیق پژوهشی تحت عنوان `بررسی تاثیر آداب اسلامی بر سلامت جسمی، روانی، اجتماعی` است.

در این پژوهش که یک تحقیق توصیفی تحلیلی ، مقطعی است طی نمونه‌گیری تصادفی سیستماتیک پرسشنامه‌ای مشتمل بر ‪ ۶‬بخش `مشخصات دموگرافیک، سوالات مربوط به وضعیت سلامت نمونه‌ها، سوالات مرتبط با الگوی تغذیه ، فعالیت و استراحت، نحوه برخورد با عوامل تنش زا را با استفاده از منابع و دستورالعمل‌های اسلامی تهیه و تنظیم گردید و پس از تعیین اعتبار علمی به روش اعتبار محتوا و تعیین اعتماد ملی از طریق ثبات درونی، سوالات در مقطع زمانی جمع آوری اطلاعات در اختیار ‪ ۲۳۰‬تن از نمازگزاران شرکت‌کننده در نماز جمعه ( به تساوی نمونه‌ها از بین برادران و خواهران نمازگزار انتخاب شد) قرار گرفت.

اطلاعات جمع آوری شده با استفاده از نرم افزار ‪ spss‬و آزمون‌های آماری مربوطه مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. بر اساس یافته‌های پژوهش (‪ (%۶۷‬از نمونه‌ها در مقطع سنی ‪ ۴۵- ۵۵‬سال و (‪ (%۸۶‬آنان متاهل بودند. اکثریت نمونه‌های مورد پژوهش (‪ (%۵۸‬در ارتباط با وضعیت سلامتی خود هیچگونه مشکلی را مطرح ننمودند.

(‪ (% ۲۰‬آنان مشکلات گوارشی، (‪ (%۱۴‬مشکل چربی خون و (‪ (% ۸‬نمونه‌های فشار خون بالا را ابراز نمودند و اکثریت قریب به اتفاق نمونه‌ها (‪(% ۸۸‬ تجربه کشیدن دندان و (‪ (% ۶۸‬نمونه‌ها حداقل ‪ ۲-۴‬دندان پر کرده داشتند، (‪۴۶‬ %) نمونه‌ها از دندان مصنوعی استفاده می‌کردند.

در ارتباط با رعایت توصیه‌ها و آداب اسلامی و الگوی تغذیه مواردی که با توصیه‌های بهداشتی اسلام مغایرت داشت، مصرف چای داغ (‪ (% ۶۸‬نوشیدن آب همراه غذا (‪ ،( % ۴۶‬عدم استفاده از عسل و خرما در برنامه غذایی روزانه (‪(%۸۵‬ بود. در ارتباط با رعایت نظافت و بهداشت تنها موردی که توسط کمترین درصد نمونه‌ها (‪ (% ۱۲‬رعایت می‌شد، مسواک زدن دندان‌ها پس از هر وعده غذا در طی ‪ ۲۴‬ساعت بود.

در ارتباط با رعایت توصیه‌های مربوط به فعالیت و استراحت: اکثریت واحدها (‪ (% ۷۸‬در برنامه فعالیت‌های روزانه خود هیچگونه فعالیت ورزشی نداشتند. اکثریت نمونه‌ها (‪ ( % ۱۰۰‬در رابطه با راهکارهای موثر در مواردی که دچار بیخوابی می‌شدند از آرام بخش استفاده نمی‌کنند. آنان بیشترین راهکارهای مورد استفاده در این رابطه را به ترتیب خواندن دعا (‪،(% ۸۴‬ نوشیدن یک لیوان آب (‪ ،(% ۱۲‬تماشای تلویزیون و گوش کردن به رادیو (‪(% ۴‬ اعلام نموده‌اند و نیز (‪ (% ۳۶‬نمونه‌ها ابراز داشتند که با وضو به بستر می‌روند.

در ارتباط با راهکارهای مناسب در رابطه با نحوه برخورد با عوامل تنش زا به ترتیب نمونه ها: خواندن دعا (‪ ، (% ۵۴‬اقدام به نظر و نیاز (‪۲۲‬ %)، رفتن به اماکن متبرکه و زیارت (‪ ،(% ۱۴‬در دل صحبت کردن با دیگران (‪۱۰‬ %) را عنوان کرده‌اند. بحث و نتیجه‌گیری : بر اساس پاسخ‌های ارایه شده از سوی اکثریت نمونه‌های مورد پژوهش (‪ (%۵۸‬می‌توان عدم ابتلا به هرگونه بیماری جسمی و ناراحتی‌های روانی را (که بی‌شک فرد را ملزم به اقدامات درمانی و مصرف دارو می‌کند)، مرهون رعایت آداب اسلامی و دستورالعمل‌هایی که از سوی واحدهای مورد پژوهش صورت می‌گیرد، دانست. همچنین عدم وابستگی (‪ (% ۱۰۰‬واحدهای مورد پژوهش را به مصرف آرام بخش‌ها و خواب آورها در مواردی که مساله بی‌خوابی مطرح می‌شود متذکر می‌شویم.

بکارگیری راهکارهای نشات گرفته از اعتقادات و باورهای مذهبی افراد ر رابطه با مقابله با عوامل تنش زا، (از سوی نمونه‌های مورد پژوهس که ارتباط معناداری با باورهای مذهبی بهداشتی آنان دارد)، از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است. اولین همایش بین‌المللی گفت و گوی علم و دین: مفهوم حیات ، انسان و سلامت روز ‪ ۱۳‬اردیبهشت در محل سالن اجلاس سران در تهران افتتاح شد.