گياهان دارويي براي قرنهاي متمادي جهت استحمام مورد استفاده آرايشي و درماني قرار گرفته اند. اين گياهان معمولاً داراي بوي مطبوع، رنگ دلخواه يا خواص دارويي گوناگون بوده اند. از طرفي در دسترس بودن در منزل موجب استفاده هرچه بيشتر از آنها شده است.

 امروزه مشخص شده كه فرآورده هاي گياهي افزوده شده به وان حمام به ميزان زيادي موجب تحريك پوست ميشوند. در مقايسه با گروه كنترل، استحمام با كاج (pine bath) موجب افزايش بيشتري در تعداد گلبولهاي سفيد شده است.

در حال حاضر هيچ شكي وجود ندارد كه تعداد زيادي از تركيبات دارويي تهيه شده از گياهان با اضافه شدن به وان حمام از طريق پوست جذب ميشود. اين تركيبات خونرساني به لايه هاي بافتي نزديك پوست را زياد مي كنند و فوائد اثرات دارويي آنها به موجود زنده مي رسد.

بايد خاطرنشان كرد كه تحقيقات علمي درباره درمان بوسيله استحمام با فرآورده هاي گياهي در مراحل اوليه خود مي باشد همچنين بحث هاي قابل توجهي درباره نوع فرآورده هاي مورد استفاده براي استحمام وجود دارد. قرصها و نمك هاي استحمام كه بصورت OTC (بدون نسخه) بفروش مي رسند براي مصارف درماني فايده اي نداشته و بيشتر جنبه آرايشي دارند.

 از طرف ديگر روغن هاي خالص با كيفيت و نيز اشكال امولسيون ممكن است استانداردهاي لازم را داشته باشند. بدون شك عصاره تام گياهان نيز مؤثرند اما عموميت كمتري دارند زيرا قوام سفت شبيه شربت داشته و آب را كدر مي كنند لذا هرجا كه اثري بجز اثرات حاصل از جذب فرآورده مدنظر باشد مورد استفاده قرار مي گيرند مثلاً استحمام با گياه دم اسب.

- روغن هاي استحمام گياهي به تركيبي از كل قسمتهاي گياهان دارويي ترجيح داده ميشوند زيرا روغن هاي فرّار اجزاي فعالي هستند و به طور آشكاري جذب پوستي دارند.
گاهي جوشانده غليظ گياه دم اسب يا پوست بلوط تهيه و به آب استحمام افزوده ميشود يا مقدار لازم از داروي گياهي در يك كيسه كتاني گذاشته شده و كيسه مزبور را در آب استحمام قرار ميدهند. از اين روشها براي استحمام كامل استفاده نمي شود اما همچنان براي استحمام نسبي و كمپرس مرطوب مناسب هستند.

- طبقه بندي گياهان دارويي براي استفاده در استحمام بر اساس اجزاء فعال آنها كار مشكلي است زيرا اثرات آنها با يكديگر همپوشاني دارد. اما اين طبقه بندي واضحترين تصوير را ارائه ميدهد. در ذيل مهمترين گياهان دارويي مورد استفاده در استحمام، مورد بحث قرار گرفته اند.

استحمام با كاج (Pine Baths)
استحمام با كاج به طور گسترده اي بكار رفته و به طور وسيعي مورد تحقيق قرار گرفته است. مشخص شده كه اين نوع استحمام داراي اثر محرك و تحريكي (سوزشي) غير اختصاصي وابسته به دوز است كه به آساني قابل كنترل ميباشد. صنوبر نروژي بيشتر مورد استفاده قرار گرفته و شاخه هاي جوان از درختان 80-60 ساله ترجيح داده ميشوند زيرا اجزاي فعال بيشتري دارند. موارد درماني اين نوع استحمام براي بيماريهاي عصبي، روماتيسمي و دردهاي عصبي است. حداقل نيم ساعت استراحت بعد از استحمام با كاج باندازه خود استحمام مهم است.

استحمام با پوست بلوط (Oak Bark Bath)
بلوط فاقد اسانس و فقط محتوي تانين است كه به طور متوسط نسبت به كاج بيشتر بوده و عمدتاً به صورت موضعي اثر ميكند از اين نوع استحمام عمدتاً در درمان بماريهاي مزمن پوست، تقويت پا و همانند اينها استفاده ميشود. فوائد فرم كمپرس آن براي اگزماي ترشح دار و بيماريهاي چشمي تحت بررسي است. ابتدا مقدار كمي از پوست بلوط را در يك ليتر آب مي جوشانند تا حجم آب به نصف برسد و اين جوشانده را به حمام دست يا پا مي افزايند.

استحمام با سبوس گندم (Bran Bath)
اين نوع استحمام داراي اثر تسكين دهنده روي پوست است و براي بيماريهاي حاد پوستي و معمولاً براي پوستهاي حساس به كار ميرود كه صابون را تحمل نمي كنند.


منبع: ايسنا