مديتيشن از درمان هاى پيشرفته امروزى است و تحت عنوان "طب فکرى بدنی" طبقه بندى میگردد .
استفاده از مديتيشن براى درمان چيز جديدى نيست و بهبودى بوسيله اين روش از دير باز در فرهنگهاى قديم و در سراسر جهان وجود داشته و در اديان مختلف به آن اشاره شده است.
در حقيقت بطور عملى بسيارى از گروه هاى مذهبى مديتيشن را در صورتهاى مختلفى به اجرا در مى آورند و ارزش آن در سلامت انسان از ساليان گذشته کاملاً اثبات شده میباشد .
علم و هنر مديتيشن از هزاران سال پيش به اين طرف توسط عرفا تمرين شده است ، پيشگويان ، شفادهندگان ، جادوگران ، استاتيد يوگا آموزشهاي خود را با مديتيشن شروع کردهاند.
مديتيشن پايه و نقطه شروع همه کساني است که قصد پرورش نيروهاي دروني خود را دارند و دليل اساسي انجام مديتيشن يادگيري کنترل ذهن ميباشد.
براي موفقيت در متافيزيک و علوم رواني شما بايستي کنترل ذهن خود را بدست گيريد.
ذهن تمايل دارد مانند يک بچه لوس رفتار کند و هر کاري که میخواهد انجام دهد و هنگامي که شما براي اولين بار تمرينات ذهني و مديتيشن را شروع ميکنيد، ذهن با برهم زدن تمرکز شما بوسيله تصاوير بيهوده و گفتگوهاي دروني بيپايان ياغيگري خواهد کرد.
در اوايل اين کار شما را پريشان و گيج ميکند و شما قادر نخواهيد بود به اهداف مطلوبتان برسيد اما با تمرين مداوم شما توانائي کنترل ذهن خود را براي تمرکز تماميت وجودتان بر روي يک نقطه منفرد نوراني بدست خواهيد آورد.
مديتيشن با ورود به وضعيت يک خلسه ملايم و متوقف کردن احساساتي که از سرتاسر بدن ميآيند انجام میشود.
با پيشرفت در انجام مديتيشن به تدريج افکار شما بسيار قدرتمند خواهند شد، همانند ذره بيني که با متمرکز کردن اشعه خورشيد باعث سوزاندن ميشود، متمرکز شدن امواج افکار شما نيز آنها را قوي و موثر خواهد کرد.
شما به تدريج متوجه ميشويد که افکارتان شروع به تاثير گذاشتن بر روي خودتان و محيط اطرافتان خواند کرد و هر چه زمان ميگذرد ميزان اين تاثير گذاري نيز افزايش پيدا ميکند.
بنابراين مراقب باشيد ! اين نيرو بسيار قدرتمند است و بايستي در جهات مثبت استفاده شود .
در عصر ما ، نياز به مديتيشن بيشتر از هر زمانى احساس میشود و براى کسانيکه مايلند در معنويت و مسائل روحى پيشرفت نمايند آموزش مديتيشن مفيد است .
بطور کلى مراقبه منظم و مداوم چهار نتيجه حياتى دارد :
• فرايند توجه کردن را بهبودى میبخشد • مهار انسان را در پردازش افکار خود افزايش میدهد
• توانايى كنترل هيجانات افزايش ميابد • به تنش زدايى بدن کمک میکند
نکات مهم و لازم برای مدیتیشن
۱- مكاني آرام، خلوت و ساكت براي مراقبه .
2- حالت و وضع بدن به شكلي راحت، بي حركت و در حال تعادل .
3- يك موزيك آرام ترجيحا موزيك هاي مخصوص مديتيشن (موزيك همراه باصداي پرندگان ، باران).
4- تنفس صحيح شكمي .
5- شي يا موضوعي براي معطوف كردن توجه .
مکان آرام و خلوت :
بهترين مكان براي مراقبه جايي است كه بتوانيد به راحتي در آن بنشينيد يا دراز بكشيد تا عضلات و ماهيچه هاي بدن، كم كم و به تدريج شل شوند.
مكاني كه كمترين عوامل براي پرت شدن حواس در آن وجود دارند.
اگر شما نمیتوانید یک محل ساکت و آرام پیدا کنید توصیه ما این است که از یک جفت قطعه کوچک که داخل گوشها قرار میگیرد استفاده نمائید.
این وسیله معمولا برای جلوگیری از ورود آب به داخل گوش استفاده میشود، البته نوع مخصوص جلوگیری از ورود صدا نیز وجود دارد که بهتر است.
بعد از اینکه به اندازه کافی پیشرفت کردید میتوانید در هر شرایطی مدیتیشن را انجام داده و به وضعیت مطلوب برسید.
در این حالت قدرت تمرکز تمرکز شما به اندازه ای خواهد بود که هیچ سر و صدایی مزاحم و حتی ناراحتی جسمانی نمیتواند باعث حواسپرتی شما شود.
بعد از مدتي و كمي تمرين قادر خواهيد بود كه در مكانهاي شلوغ تر هم براحتي مراقبه كنيد ، مثلا در اتوبوس ، قطار ، مطب پزشك و ...
حالت بدن :
به شكلي راحت، بي حركت و در حال تعادل
اتخاذ يك حالت خاص و ويژه محور اصلي اكثر تكنيكهاي مراقبه بوده است و حالت بدن در تكنيك " ذن " خيلي مهم و با اهميت تلقي ميشود.
يكي از ويژگي ها و خصوصيات پيشنهادي در حالتهاي صحيح مراقبه در بسياري از سنتها آن است كه ستون فقرات صاف و راست نگه داشته شود.
ممكن است برخي از افراد كه دچار مشكلات جسماني هستند ، ابتدا در هنگام اتخاذ چنين حالتهايي احساس ناراحتي پيدا كنند.
ستون فقرات به شكل يك خط صاف در مي آيد و وزن بدن در قالبي متعادل در مي آيد.
اگر چه به طور قطعي ثابت نشده است، اما امكان دارد كه اين تغيير جهت و تنظيم مجدد خاص روي حالت و وضع ذهن و روان تاثير بگذارد.
يك حالت نشسته براي مراقبه بهتر از دراز كشيدن است.
به اين دليل كه دراز كشيدن حالت عادي و طبيعي خوابيدن است و مراقبه به حالت دراز كش ممكن است به راحتي به خواب منجر شود.
اگر جزء آن دسته از افرادي هستيد كه در خلال روز به راحتي خوابتان نميبرد ميتوانيد مراقبه را به شكلي نيمه لم داده يا دراز كش روي يك كاناپه يا صندلي راحتي بزرگ در حالي انجام دهيد كه كمرتان روي قسمت تكيه گاه آن قرار دارد و صاف است و سرتان به سمت عقب متمايل است.
اگر چه در حالتهاي مراقبه سنتي كمر در حالت عادي صاف و راست نگه داشته ميشود ولي نه خيلي شق و رق و قائم.
اين حالت به حالت راحت، بي حركت و متعادل موسوم است.
حالت و وضع صحيح و مناسب براي مراقبه را مي توان به عنوان حالتي راحت شرح داد:
هوشيا و آگاه و در عين حال آرام و راحت.
حالت راحت ، بي حركت و متعادل ، وضعيت مناسب و صحيح هوشياري و خودآگاهي و تمركز حواس و توجه را براي دستيابي به مراقبه اي موفقيت آميز بهبود ميبخشد.
در شرق حالت هاي چهار زانو با سري بالا گرفته و كمر در خطي قائم قرار گرفته براي مراقبه مطلوب و ايده آل در نظر گرفته ميشود.
در وضعيت لوتوس يعني پاها به حالت چهار زانو قرار مي گيرند و كف پا روي ران گذاشته مي شود و اين احساس خوبي براي وضعيت راحت و متعادل نشستن را براي مراقبه به شخص منتقل ميكند.
اين حالتها ممكن است در آغاز براي كساني كه با آن آشنايي ندارند كمي سخت و دردناك باشد.
ميتوانيد پاهاي خود را به راحتي روي زمين قرار دهيد يا به حالت نشسته روي صندلي و دو انگشت وسط دو دست را به آرامي به يكديگر فشار دهيد و بر روي فشار دو انگشت تمركز كنيد.
موزيك هاي مخصوص مديتيشن :
هر موزيك آرامي كه به شما احساس آرامش ميدهد براي مديتيشن عالي است.
شما ميتوانيد از موزيك هاي مخصوص مدیتیشن و آرام بخشی كه همراه با صداي پرندگان و باران و دريا و... است براي اين كار استفاده نماييد يا موزيك هاي كلاسيك مانند موتزارت و ...
تنفس صحیح شکمی :
در اغاز مدیتیشن و در طول ان باید صحیح تنفس نمائید .
برای تنفس صحیح هوای زیاد را به ارامی به درون ریه ها بکشید و همزمان هم شکم شما و هم قفسه سینه شما باید بالا بیاید و برای خروج نیز آرام نفس را به بیرون داده و با جمع شدن قفسه سینه شکم هم جمع میشود .
این نوع تنفس با تمرین آسان خواهد شد و با وارد شدن هوای بیشتر به درون ریه ها انرژی حیاتی بیشتری وارد بدن شده و سطح آگاهی فرد بسیار تغغیر میکند و بهبود میابد .
این امر بعد از انجام تمرینات بسیار محسوس است .
شي يا موضوعي براي معطوف كردن توجه :
يكي از مسائل مهمي كه ما ميخواهيم در مديتيشن به آن برسيم اين است كه خود را از انواع افكاري كه در طول روز ما را به خود مشغول نموده رها و به ذهن خود آرامش و استراحت دهيم.
البته اين كار آسان نيست و فكر كردن امري است طبيعي اما فقط كافي است كه شما روي افكاري كه وارد ذهنتان ميشود زوم نكرده و براحتي و به آرامي آنرا از ذهنتان بيرون كنيد.
نه با آن بجنگيد نه براي آن دليل و برهان بياوريد نه به تفسير و توضيح آن بپردازيد فقط به آرامي فكر را از ذهنتان خارج كرده و مجددا تمركز خود را به مدي تيشن برگردانید .
قبل از شروع مديتيشن ميتوانيد عودي را كه بوي آن را دوست داريد روشن كنيد يا از شمع هاي عطرآگين با بويي كه آنرا ميپسنديد استفاده كنيد تا سطح انرژي مثبت اطرافتان را بالا ببريد .
بوی خوش و موزیک آرام بخش میتوانند به تمرکز بیشتر شما کمک کنند .
نکات و توصیه ها در انجام مدیتیشن
* در صورتی که به طرف مشرق بنشینید رسیدن به وضعیت صحیح مدیتیشن کمی آسانتر خواهد بود.
* بهتر است مدیتیشن روزانه در یک ساعت معین انجام شود و زمان مناسب صبح ها و یا قبل از وقت خواب میباشد .
لباس راحت ، گشاد و مناسب بپوشید مثلا یک تی شرت گشاد و سفید انتخاب خوبی خواهد بود.
* در صورتیکه میخواهید شبها قبل از خواب تمرینات خود را انجام دهید مراقب باشید پرخوری نکنید و یا حداقل فاصله صرف شام تا زمان انجام تمرینات چند ساعتی گذشته باشد.
در نهایت این موضوع کاملا به خود شما بستگی دارد که هر وقت مناسبترین زمان برای انجام مدیتیشن میباشد و آنچه که بیشتر اهمیت دارد کوشش و دوام در انجام کار است .
* مدت زمانی را که اختصاص به انجام دادن مدیتیشن میدهید بستگی به تصمیم شما و راحتی و نیاز دارد.
ممکن است در برخی از مواقع نیاز بیشتری به انجام دادن آن باشد و در برخی اوقات نیز انجام آن چندان مهم به نظر نرسد .
* فقط سعی کنید به احساس درونی خود گوش کنید، شما سرانجام آنچه را که باید انجام دهید را متوجه خواهید شد.
اگر شما احساس خستگی، تحریک پذیری و تنبلی میکنید و یا شروع به آوردن عذر و بهانه برای اینکه چرا نباید آن کار را انجام دهید مینمائید ، در این حالت وجود برتر شما یعنی روح شاید میخواهد به شما بگوید که تا همینجا کافی است و فعلا دست نگهدار !
اگر شما شروع به گوش دادن و عمل به احساسات درونی خود نمائید بتدریج زمانی فرا خواهد رسید که زندگی شما با مشکلات کمتری مواجه خواهد شد و فرصتهای بیشتری در برابرتان قرار میگیرد.
* اما به چند نکته در نوع نشستن بايد توجه داشت:
رانها را بايد در تطابق با طول صندلي نگاه داشت و از عقب تا جلوي صندلي کشيده شده باشد.
ارتفاع صندلي به اندازه اي باشد که کف پاها بطور کامل در تماس با کف اطاق باشند و ترجيحا در ساختمان صندلي فلز بکار نرفته باشد.
در صورت امکان از صندلي دسته دار براي قراردادن دستها در روي آن استفاده شود و بهتر است محل نشستن داراي يک بالش نازک باشد، شما بايد روي اين صندلي کاملا راحت باشيد.
*برخي از افراد ترجيح ميدهند از وضعيت نشسته بر روي زمين استفاده کنند.
در اوايل کار بصورت خيلي ساده فقط چهار زانو بنشيند و پشت خود را به يک ديوار تکيه دهيد براي کشيدن و تنظيم کردن ستون فقرات ميتوانيد دستها را بالاي سر خود برده و کاملا به طرف بالا بکشيد.
معرفی چند روش انجام مدیتیشن
مدیتیشن را روزی یک بار انجام دهید و مدت زمان تمرینات را تا ۲۰ دقیقه و نه بیشتر در نظر بگیرید .
در زیر چند نمونه مدیتیشن قرار داده شده و شما بنا برسلیقه میتوانید در هر روز یکی را انتخاب و انجام دهید .
نمونه اول :
در وضعیت نشسته بر روی صندلی و یا مکانی راحت چشمان خود را بسته و توجه خود را به روی نقطهای که در فرق سر قرار دارد متمرکز کنید.
با ملایمت شروع به تکرار مانترای ام O M نمائید ؛ طریقه تلفظ صحیح به صورت زیر است :
O O O O O O O M M M M M M M
فشار اصلی بر روی حرف میم میباشد ؛ نفس عمیق بکشید و در طی یک بازدم عمیق این مانترا را ادا کنید.
تداوم تکرار مانترا را حفظ کرده ، توجه تان را بر فرق سر متمرکز کنید و در مقابل چشمتان جز سیاهی چیز دیگری نبینید.
سعی کنید کلیه تصاویر ذهنی و افکار دیگر را متوقف کنید و هنگامی که یک فکر یا تصویر وارد مغزتان میشود حواستان را بیشتر بر روی مانترا متمرکز کنید.
مدتی طول میکشد تا کنترل مناسب را بر روی ذهن خود بدست آورید ولی همین تمرینات ساده شما را در افزایش قدرت تمرکز یاری خواهند کرد و به نوبه خود یادگیری تمرینات پیشرفته تر را آسانتر میکنند.
مدت تقریبی انجام این تمرین حدود 20 دقیقه میباشد.
نمونه دوم :
با چشمان باز ميتوانيد از يك شمع روشن در مقابل خود استفاده نمائيد و با تمركز بر روي شعله آن، سعي كنيد فقط به شعله نگاه كنيد.
به نور شمع و هاله دور آن توجه كنيد و سعي كنيد كمتر پلك بزنيد و اگر افكار آمدند ، آرام آنها را از ذهنتان خارج كنيد و مجددا تمركز خود را به نور شمع دهيد.
اگر متوجه شديد فكري ذهنتان را مشغول كرده وشما توجه تان از شمع خارج شده به آرامي فكر را رها كنيد و دوباره توجه خود را به نور شمع برگردانید .
نمونه سوم :
با بيني ، يك دم عميق شكمي انجام دهيد و چند لحظه نفس را نگه داريد و سپس با دهان و با كمك شكم تمام نفس را به بيرون برگردانيد.
سعي كنيد زمان دم و نگه داشتن هوا و بازدم باهم مساوي باشد .
به طور مثال اگر دم شما 4 ثانيه طول ميكشد هوا را 4 ثانيه در درون ريه خود نگه داريد و بعد با يك بازدم 4 ثانيه اين هوا را به بيرون برگردانيد.
چند با اين عمل را انجام دهيد تا به يك احساس آرامش دست يابيد.
شما در حال مديتيشن میتوانید به موزيك گوش دهيد و اگر فكري به ذهنتان خطور كرد به آرامي آنرا از خود دور كنيد و دوباره توجه خود را به مديتيشن و تنفس و شنيدن صداي موزيك بازگردانید .
نمونه چهارم :
مدیتیشن با سنگ : به ندرت اتفاق که کسی در اولین مراقبه موفق شود ، پس اگر مراقبه را کار مشکلی میبینید کمی صبور باشید .
زمانی را انتخاب کنید که درگیر کاری نباشید .
تلفن را قطع کنید تا کسی مزاحمتان نشود ؛ لباس راحت بپوشید و دور خود تعدادی بالش بگذارید.
پتویی روی خود بیندازید، زیرا هنگام مراقبه سردتان می شود و آرام و صاف روی زمین یا صندلی بنشینید که بهترین حالت چهار زانو است.
سعی کنید با زمین اتصال برقرار کنید تا انرژی ها مستقیما وارد بدنتان شوند.
میتوانید کریستال را رو بروی خود روی میز یا زمین بگذارید یا آن را در دست بگیرید ؛ حال بر کریستال تمرکز کرده و به زیبایی، شکل، فرم و رنگش توجه کنید و اگر آن را در دست دارید وزن و گرمای انرژی آن را حس کنید.
چشم هایتان را ببندید و بر تنفس خود تمرکز کنید .
چند نفس عمیق از شکم بکشید و هنگام دم تا چهار بشمرید، بعد دو ثانیه صبر کنید و هنگام بازدم هم تا چهار بشمرید.
این کار را آن قدر ادامه دهید که ذهنتان از چیزهای مزاحم رها شود ؛ هرچه در سر دارید از خود دور کنید.
هنگام دم، خود را چنان سبک احساس کنید که گویی انرژی های شفابخش کریستال شما را به پرواز در آورده اند و هنگام بازدم، تنش ها را بیرون بریزید.
بگذارید مراقبه عمیق و عمیق تر شود و احساس کنید انرژی شما گسترش یافته و با زیبایی و انرژی کریستالی پر شده است.
تصور کنید خودتان بخشی از کریستال شده اید و انرژیتان را به صورتی در آورید که انگار با کریستال یکی هستید.
میتوانید حتی درون کریستالتان بروید و قدرت اعجاب انگیز آن را افزایش دهید ؛ از کریستال سوال کنید ؛ اولین فکر یا احساس جوابتان خواهد بود.
تا هر وقت که دلتان میخواهد در این وضعیت باقی بمانید و وقتی آماده بازگشت میشوید از بدن و تماس خود با زمین آگاه باشید.
انگشتان دست و پای خود را به آرامی تکان دهید و به اطراف خود توجه کنید و به آرامی چشم هایتان را باز کنید.
اگر نمیتوانید تعادل خود را حفظ کنید، قطعه ای کوارتز دودی، تورمالین سیاه یا بوژیت در دست بگیرید.
تجربه خود را فورا بنویسید و هرگز چیزهای کوچکی را که در این حالت به ذهنتان می آیند دست کم نگیرید.
اتمام مدیتیشن
پس از پایان زمان مدیتیشن و برای خروج از این حالت چند تنفس شكمي انجام دهيد
و تمركز خود را به محيطي كه در آن نشسته ايد برگردانيد و حضور در جايي را كه نشسته ايد حس كنيد.
توجه خود را به تنفس شكمي خود دهيد و بعد از چند تنفس به آرامي چشمان خود را باز کنید .
پس از مدیتیشن حتما خود را در مرکز روی زمین خاکی حس کنید ؛ برای برخی این کار بسیار راحت است.
اگر خود را در فضا حس می کنید، پس درست به زمین متصل نشده اید و حس جدایی از عالم واقع و سر درگمی دارید.
اگر هر یک از این حالات را تجربه کردید، کریستالی در دست بگیرید، یا در هر دست یک کریستال کوارتز دودی یا تورمالین سیاه داشته باشید تا به تعادل برسید.
اگر باز هم به آگاهی کامل نرسیدید، یک لیوان آب بنوشید.
برای این که خود را کاملا به زمین متصل کنید، از خانه بیرون بروید و کمی قدم بزنید و اگر حوصله نداشتید، انجام دادن بعضی از کارهای خانه مثل شستن ظرفها و ... بهترین روش برای بازگشت به واقعیت است .
مطالب مرتبط :