با اینكه عدل یكی از صفات خدا است و خداوند در قرآن روی صفات دیگر خود همچون رحمان , رحیم , ودود , غفور و ... بیشتر تكیه كرده است چرا شیعه صفت "عدل" را از اصول خود قرار داده است ؟
جواب این است كه بخاطر انحرافی كه در جهان اسلام پدید آمد شیعه این صفت را جزو اصول خود قرار داد تا از آن انحراف جلو گیری كند . انحرافی كه در جهان اسلام پیدا شد این بود كه عده ای قضا و قدر را به این معنا گرفتند كه سرنوشت هر انسانی را خداوند از روز نخست معین فرموده و انسان ناچار و ناگزیر است كه همان سرنوشتی كه خداوند برای او رقم زده است را طی كند و از خود هیچ اختیاری ندارد .
لازمه این سخن آن بود كه خداوند برای انسان های گنه كار و جنایت پیشه , جنایت را مقدر كرده و او هیچ راهی و اختیاری ندارد مگر اینكه به آن جنایت دست بزند . خداوند برای دزد دزدی را مقدر كرده و او ناچار است دزدی را بكند . اما چون خداوند انسان های گنه كار را به دوزخ برده عذاب می كند و نیكوكاران را به بهشت برده و به نعمت های بیكران خود مهمان می كند , با اینكه برای هردو خود مقدر كرده است آن كار ها را انجام دهد , این با عدالت خدا ناسازگار است .
شخص گنه كار می تواند بگوید خدا یا تو خود جنایت را برای من مقرر و مقدر كردی و برای آن نیكوكار كارنیك را مقدر فرمودی و ما تنها مجری مقدرات و نقشه های تو بوده ایم . پس چرا من عذاب بكشم و آن شخص به بهشت از نعمت های تو برخوردار باشد ؟
مسلم است كه این نوع تعبیر از قضا و قدر الهی با عدالت خدا سازگار نیست كه برای یزید جنایت و برای حسین(ع) شهادت مقدر كند و هیچكدام اختیاری نداشته باشد و در عین حال یزید به دوزخ و امام حسین (ع) به بهشت برود . و با وجدان انسان ها هم مخالف است زیرا ما بالوجدان خود می بینیم كه در كار های خود مختاریم و به همین دلیل اگر كسی در دادگاه عذر بیاورد كه من كه دزدی كرده ام چون خدا مقدر فرموده و من اختیاری از خود ندارم , دادگاه نمی پذیرد و او را مجرم می داند .
اینكه گویی این كنم یا آن كنم خود دلیل اختیار است ای صنم
به همین دلیل بود كه شیعه برای اینكه تاكید كند انسان ها با اختیار خود گناه یا كار نیك انجام می دهد عدل را جزو اصول خود قرار داد . معنای عدل این است كه خداوند عادل است و كسی را كه مجبور بوده گناه كند به دوزخ معذب نمی كند . و اگر كسی دزدی یا ... كرده با اختیار خود كرده و بنابر این مستحق جهنم است