كارت صدا يكي از عناصر سخت ا�?زاري رايانه است كه باعث پخش و ضبط صدا مي گردد. قبل از گسترش كارت هاي صدا، صدا در رايانه توسط بلند گوهاي داخلي ايجاد مي شد. اين بلند گوها توان خود را از برد اصلي مي گر�?تند.

است�?اده از كارت صدا از اواخر سال ۱۹۸۰ شروع شد. در حال حاضر شركت هاي متعددي توليدات خود را در اين زمينه به بازار عرضه مي كنند. كارت صوتي همانند كارت گرا�?يكي بر روي برد اصلي نصب مي شود و در پشت آن چند �?يش براي ميكرو�?ن و بلند گو قرار دارد. وظي�?ه كارت صدا آماده سازي سيگنال ها جهت پخش و دريا�?ت سيگنال هاي ورودي از ميكرو�?ن و آماده كردن آنها براي ذخيره در رايانه است.
كارت صدا، كارت صوتي نيز ناميده مي شود و در بسياري موارد مي تواند اصواتي با كي�?يت بسيار عالي توليد كند.
صوت، يك سيگنال آنالوگ است كه به صورت موج پيوسته انتشار مي يابد. رايانه همواره در حال پردازش سيگنال هاي آنالوگ است، زيرا اين سيگنال ها دائماً در حال تغييرند. در واقع لازم است كه سيگنال هاي آنالوگ به بيت هاي رقمي (ديجيتال) تبديل شوند. اين عمل توسط وسيله اي به نام Analog to Digital Convertor ADC)) صورت مي گيرد.
سيگنال هاي ديجيتالي توليد شده مجدداً بايد به سيگنال هاي آنالوگ تبديل شوند تا بتوانند به وسيله بلند گو پخش شوند. اين عمل توسط سخت ا�?زار ديگري به نام DACصورت مي گيرد.
صداهاي ديجيتال به �?ضاي زيادي بر روي ديسك نياز دارد. بنابراين به جاي ذخيره صدا آن را ايجاد مي كند. اين عمليات شبيه سازي صوتي نام دارد و به روش هاي زير صورت مي گيرد:
FM -1(مدولاسيون بسامد): اين روش به صورت كاملاً مصنوعي صدا را ايجاد مي كند و براي ساخت آن از دو موج سينوسي است�?اده مي كند.
۲- جدول موجي (صداي موجي): اين روش كم هزينه و واقعي تر است. در اين حالت از تمامي وسايل موسيقي نمونه گيري شده است و صداي ديجيتالي توليد شده در يك جدول موج ذخيره شده است. در صورتي كه يك برنامه به صدايي احتياج داشته باشد اين جدول موج چه در كارت صدا و چه در ديسك، صداي واقعي را به برنامه مي دهد. �?ايل هاي صوتي با پسوند Wav در ويندوز صداهاي واقعي هستند كه از جدول موج است�?اده مي كنند.
بنابراين آهنگسازان حر�?ه اي ترجيح مي دهند اين گونه كارت هاي صدا را است�?اده نمايند. اين صداها در تراشه هاي رام كارت صوتي ذخيره مي شوند و در نتيجه بسياري از توليد كنندگان بزرگ بودن حا�?ظه جدول صوتي را دليل مرغوب بودن كارت صدا مي دادند.
۳- ) MIDIرابط ديجيتالي ادوات موسيقي): اين روش برخلا�? روش قبلي صداي توليد شده را ضبط نمي كند، بلكه اطلاعات صدا مانند كوك، دوام، بلندي و ساير موارد را ضبط مي كند. اين اطلاعات در يك قالب استاندارد در �?ايل ذخيره مي شود و يا به يك وسيله موسيقي جهت اجرا ارسال مي شود. بنابراين يك �?ايل MIDI مجموعه اي از دستور العمل ها در مورد چگونگي اجراي نت هاست.

نكته: �?ايل هاي MIDI جهت برقراري ويدئو كن�?رانس ها و پخش �?يلم در اينترنت به كار مي روند.
۴- نمونه سازي �?يزيكي:اين روش نسبتاً جديد است و بسته به نوع ساز شبيه سازي شده است. با اينكه داراي صداي خوبي است اما بار زيادي بر پردازنده اصلي وارد مي سازد.
اجزاي تشكيل دهنده كارت صدا
- پردازنده سيگنال هاي ديجيتال كه عمليات مورد نظر را انجام مي دهند.
- مبدل آنالوگ به ديجيتال (ACD) براي صوت ورودي به رايانه
- مبدل ديجيتال به آنالوگ (DAC)
- حا�?ظه ROM يا �?لش جهت ذخيره سازي اطلاعات
- اينتر�?يش دستگاه هاي موزيكال ديجيتالي (MIDI) جهت اتصال دستگاه هاي موزيك خارجي
- كانكتورهاي لازم جهت اتصال به ميكرو�?ن يا بلند گو
- پورت مخصوص بازي براي اتصال Joystick
كارت هاي صوتي قديمي عمدتاً از نوع ISA بوده اند، اما كارت صداهاي امروزي از نوع PCI هستند كه بر روي برد اصلي نصب مي گردند.
بيشتر مادربردها در حال حاضر كارت صدا را به صورت يك تراشه بر روي برد اصلي دارند.
انواع اتصال كارت صدا به رايانه
- بلند گو (Speaker)
- يك منبع ورودي آنالوگ (ميكرو�?ن ضبط صوت و CD-Player)
- يك منبع ورودي ديجيتال نظير CD-ROM
- يك منبع آنالوگ خروجي نظير ضبط صوت
- يك منبع ديجيتال خروجي
شنيدن صوت
مراحل شنيدن صوت بر خلا�? روش توليد صدا مي باشد كه در زير شرح داده شده است:
۱- داده هاي ديجيتال از هاردديسك خوانده مي شود و سپس در اختيار پردازنده اصلي قرار مي گيرد.
۲- پردازنده اصلي داده ها را براي DSP موجود بر روي كارت صدا ارسال مي كند.
3- DSP داده هاي ديجيتال را از حالت �?شرده خارج مي كند.
۴- داده هاي ديجيتال غير �?شرده شدن توسط DSP بلا�?اصله با مبدل ديجيتال به آنالوگ (DAC) پردازش و يك سيگنال آنالوگ ايجاد مي كنند. اين سيگنال هاي ايجاد شده از طريق هد�?ن يا بلند گو شنيده خواهد شد.


باتشکر

-------------------------------------------------------------------------------------------------------

كارت صدا (۲)
عمليات كارت صدا

كارت صدا چهار عمليات خاص در ارتباط با صدا انجام مي دهد:
- ضبط صدا با حالات مت�?اوت
- پخش موزيك هاي از قبل ضبط شده مانند: MP3، Wav و يا DVD
- تركيب نمودن صداها
- پردازش صوت هاي موجود

توليد كنندگان كارت صدا
شركت هاي مختل�?ي كارت صدا را مي سازند. مهم ترين اين سازنده ها عبارتنداز شركت هاي:
Creative-S3- Trident Yamaha- Ensoniq- Cirrus Logic- �?�?�?Diammond- ESS- Opti 931- Opti 933- 3DJ- 3DX-Genius- Asound

در هنگام خريد كارت صدا به چه نكاتي بايد توجه كرد؟
به دليل اين كه مادربردهاي جديد داراي كارت صدا به صورت سرخود مي باشند، بنابر اين ديگر نيازي نيست كه كارت صدا را به صورت جداگانه خريداري نمود. جز در مواردي كه براي كارهاي حر�?ه اي از كارت صدا است�?اده مي شود.
دو نوع استاندارد اختصاصي براي كارت هاي صدا وجود دارد. (استاندارد Adlih و Sound Blaster) اغلب كارتهاي صوتي با Sound Blaster سازگاري دارند. با توجه به اين كه كارت صوتي نبايد با اين استاندارد به راه انداز خاصي نياز داشته باشد.
به غير از استانداردهاي ذكر شده، استانداردهاي ديگري هم وجود دارند. اكثر برنامه هاي كاربردي صوتي براي محصولاتي نوشته مي شوند كه عموميت دارند. براي همين بيشتر سازندگان، كارت هاي صوتي خود را تحت اين دو استاندارد مي سازند.
نكته: بيشتر بازي هاي تحت داس ازكارت هاي صوتي با استانداردهاي ساوند بلاستر، ساوند بلاستر ۱۶ و ساوند بلاستر پرو است�?اده مي كنند.
در حال حاضر بيشتر سي دي رام ها داراي �?يش ورودي هد�?ون يا بلند گو هستند. بدين ترتيب مي توان از صداهاي آن ها است�?اده كرد.
اما در صورتي كه صداي بهتري مي خواهيد مي توانيد ازكارت صدا است�?اده نماييد.

انواع رابط ها
جهت دريا�?ت و ضبط از طريق كارت صدا لازم است رابط هاي زير وجود داشته باشد:
- رابط ورودي: اين رابط براي ورود داده هاي صوتي است�?اده مي شود كه داراي انواع مختل�?ي مي باشند.
- رابط خروجي: اين رابط جهت ارسال سيگنال ها از كارت به وسايل خارج از رايانه به كار مي رود. يك سر كابل به كارت صوتي و سر ديگر آن به بلندگو و يا هد�?ون و سيم هاي استريو وصل مي شود.
_ رابط صوتي ويژه سي دي: اين نوع رابط ها جهت ارتباط بين ديسك گردان، سي دي و كارت صوتي مي باشد و اگر اين ارتباط برقرار نشود ديسك هاي سي دي صوتي پخش نمي شود و در اين حالت صدا تنها از طريق خروجي گوشي(هد�?ون) شنيده مي شود.
رابط ميدي بازي: اكثر كارت هاي صوتي داراي اين رابط مي باشند. اين رابط ۱۵ پايه دارد و D شكل است و مي توان به وسيله آن از ارگ هاي الكترونيكي، موسيقي را دريا�?ت و به صورت �?ايل بر روي سي دي ذخيره كرد.

پردازنده كارت صوتي
در كارت صداهاي جديد تراشه مخصوصي به نام DSP اضا�?ه شده است. كه مخ�?�? Digital Signal Processor مي باشد. اين تراشه رايانه را از انجام پردازش سيگنال هاي صدا، پارازيت گيري، �?شرده سازي داده ها و موارد ديگر معا�? مي دارد.


كارت صوتي دوطر�?ه همزمان
در اين نوع كارت صدا داده ها مي توانند در دو مسير همزمان جريان داشته باشند. روي كارت صداهاي دوطر�?ه عبارت Full doplisk نوشته مي شود. بيشتر كارت صداهاي جديد داراي اين قابليت مي باشند. با اين كارت ها براي مكالمه تل�?ني بهتر از طريق رايانه است�?اده مي شود.

حا�?ظه كارت صدا
در بيشتر كارت صداهاي نوع آيزا حداقل ۲ مگابايت حا�?ظه رم با نام حا�?ظه نمونه سازي وجود دارد. اين نوع حا�?ظه جهت ح�?ظ صداهاي جدول موج و صداهايي كه خود كارت مي سازد است�?اده مي شود. اما در نوع كارت هاي پي سي آي احتياجي به حا�?ظه نمونه سازي نيست. زيرا پهناي باند در اين نوع كارت ها بزرگ مي باشد و صداها بر روي حا�?ظه اصلي رايانه قرار مي گيرد.

استريو �?ونيك يا مونو �?ونيك
كارت هاي مونو�?ونيك صدا را از يك منبع پخش مي كنند كه به آن مونو يا يك كاناله مي گويند. در صورتي كه كارت هاي استريو�?ونيك به طور همزمان و از دو منبع مختل�? پخش مي شود.
بعضي از برنامه هاي كاربردي صداي استريو را پشتيباني نمي كنند. كارت هاي استريو گران قيمت تر از مونو مي باشد. بيشتر كارت هاي صوتي داراي يك ورودي استريو يا دو ورودي مونو هستند.
نكته: در بيشتر كارت هاي صوتي حداقل ۱۶ بيت لازم است، اما برخي ديگر از ۲۴بيت و بيشتر است�?اده مي كنند.

صداي سه بعدي
براي است�?اده از صداي سه بعدي لازم است از كارت صدا و يا بلندگوي مخصوص و نيز برنامه اي كه جلوه هاي صوتي صداي سه بعدي را مورد پشتيباني قرار دهد، است�?اده نمود.

عيب يابي كارت صدا
- اگر پس از نصب يك كارت صداي جديد در بعضي برنامه ها دچار مشكل صدا شويد، بايد تنظيم هاي برنامه ها را از نو تعيين كنيد. لازم است بعضي برنامه ها را دوباره نصب نمود تا با كارت جديد كار كند.
- اگر در بعضي برنامه ها صدا وجود دارد ولي هماهنگ با اعمال روي ص�?حه نيست لازم است برنامه هاي ديگر را ببنديد تا برنامه در حال اجرا بتواند بر همه منابع دسترسي پيدا كند.
- گاهي اوقات صداي خش خش و يا وزوز از بلندگو پخش مي شود دليل آن مزاحمت كارت هاي جانبي ديگر مي باشد. در اين صورت لازم است جاي شكا�? كارت صوتي را عوض كرد. اگر باز هم اشكال ر�?ع نشد بايد كابل هاي برق نزديك به كارت صوتي را از آن دور كرد.
- اگر صدايي از بلندگوهاي رايانه به گوش نمي رسد اعمال زير را انجام دهيد:
* محل اتصال بلندگو به منبع تغذيه چك كنيد.
* پيچ تنظيم بلندي صدا را تنظيم نماييد.
* سيم اتصال بلندگو به كارت را چك كنيد.
* صدا را در برنامه هاي نصاب بررسي نماييد.
* برنامه راه انداز كارت صوتي را دوباره نصب كنيد.

گردآورنده: TAHA