انسانهاي اوليه با خانه و كاشانه آشنا نبودند و تنها محل یا شیئی را به عنوان سر پناه فراهم میکردند تا از باد و باران در امان باشند. پس از سالها انسان شروع به طراحی خانه و مسکن به عنوان محلی برای سکونت کرد. در مفاهیم معماری از قرنها پیش ساحت مقدس «خانه» به عنوان محلی برای آرامش و توجهات معنوی تعریف ميشد، اما امروزه این مفهوم كمي ناديده گرفته شده و خانه صرفا محلي براي آسايش شده، آسايشي كه آرامش دربرندارد.
یکی از راههای ایجاد فضاهای مطبوع جسمانی و روحانی در محیط زندگی، کاربرد عناصر طبیعی و فرمهای آشنا و جذاب برای ذهن است. از پرکابردترین این عناصر در محیط اطراف ما چوب است که در عصر صنعتی بیشتر مدلهای صنعتی و مصنوعی آن مورد استفاده قرار ميگيرند. چوب خواص فیزیکی سودمندی دارد که به جنبههای سازهای آن در شماره گذشته و در مطلب «معماري با چوب» اشاره شد. اما فواید و کابرد چوب فراتر از سازه است و جزئیترین عناصر دکوراسیون و تجهیزات خانه را میتوان با آن تهیه کرد. مهمترین خواص چوب در دکوراسیون داخلی عبارتند از:
1. رنگ: چوب رنگهای مختلفي دارد اما اغلب طيفي از قهوهای در آن به چشم ميخورد. رنگ قهوهای در ترکیب با سایر رنگها حالتهاي مختلفي را برای کاربر تداعی میکند. چوبهای تیره رنگ در کنار رنگهای گرم پرمایه مانند زرشکی ترکیبی وزین و حرفهای میسازند که در دکوراسیون دفتری اداری یا اتاق کار در منزل كاربرد زيادي دارد. اتاقی که ست میز و صندلی آن از چوب تیره رنگ با روکش زرشکی در کنار پردههایی با زمینه زرشکی و گلهای قهوهای و تور کرم چيدمان شده همه را مبهوت جذابيت خود میکند.
چوبهایی با رنگهای میانه مانند قهوهای، شکلاتی و گردویی نيز در کنار رنگهای سردي همچون آبی فیروزهای و سبزآبی ترکیباتی شاداب، ملایم، آرامشبخش و مناسب برای محیطهای خانوادگی، تفریح و استراحت ايجاد ميكنند. رنگهایی که در کنار هم تداعیکننده قایقی چوبی در کنار امواج دریایی کمعمق و آبی هستند. استفاده از این ترکیب ذهني، انسان را آرام کرده و بدن را به سكون دعوت ميكند. نشستن بر روی یک مبل راحتی و تماشای تلویزیون در تعطیلات آخر هفته در ویلایی با کف چوبی به رنگ گردویی، دیواری از چوب نارون کرم مایل به زرد، پردههای راهراه آبی کمرنگ و پررنگ و روکش مبلمان آبی با طرح سبز رنگ، میتواند به خوبی آرامش را به افراد انتقال دهد.
چوبهای روشن زرد مایل به صورتی، کرم و سفید مایل به زرد از پراستفادهترین چوبها هستند. اگر خلاقيت و جسارت نداشته باشيد، شايد اين رنگها را بدون معنای خاصی در کنار هم بگذاريد، اما اگر کمی جرات به خرج دهید و این رنگها را با رنگهای گرم ملایم همنشین کنید نتایج بهتری میگیرید. یک سرویس ناهارخوری ساده شش نفره بدون منبتکاری از جنس چوب راش همراه با یک رومیزی کتان اخرایی و قالیچه قرمز، فضایی آرام و در عین حال با نشاط ميسازد. میتوان چوب راش یا افرا را در کنار چوب گردو یا چنار تیره رنگ قرار داد و ترکیبی کلاسیک ساخت که برای محیطهای پذیرایی و مهمانخانه علاوه بر سنگینی و وقار، راحتی را نیز القا میکند.
2. آکوستیک: محیط پوشیده از چوب، صداهای منتشر شده را به صورت ملایم جذب كرده و سپس منعکس میکند. اين كار از پیچیدن صدا جلوگيري كرده و همچنین اختلاف طول موجها را در آن محل تعديل ميكند. چوبهای خشک و سبک مانند کاج صدای زیادی در هنگام راه رفتن با کفش ایجاد كرده و چوبهای سنگین و متراکم مانند گردو و بلوط صدایی خفیف و گنگ منتشر میکنند. این صداها را میتوان در کاربریهای مختلفي به زیبایی به کار گرفت و به عنوان عاملی دینامیک و متغیر در دکوراسیون گنجاند.
3. سختی: ضريب سختی چوب پایین است و در برابر موادی همچون سرامیک و سنگ، جسمي بسیار نرم محسوب میشود. اما در عین حال به علت خاصیت ارتجاعی و بافت آونددار، فرسایش آن بسیار کم است. برآیند این دو موضوع باعث میشود چوب مصالحی مناسب برای مبلمان و پوششهای داخلی خانه باشد، زیرا علاوه بر مسائل زیباییشناسی، موجب افزایش ایمنی بهخصوص برای کودکان و سالمندان میشود. به راحتی میتوان اثر ضربه بر روی دسته صندلی فلزی و چوبی و همچنین کفپوش سنگی و چوبی را مقایسه کرد.
4. ظرفیت حرارتی: این موضوع باعث میشود نوسانات دمایی چوب بسیار کاهش یابد. کفها و مبلمان چوبی به ندرت در سرمای زمستان سرد میشوند که نتوان لمسشان کرد. اما برعکس، یک کف سرامیکی در خانهای گرم هم ممکن است سرد باشد و براي راه رفتن روی آن نیاز به جوراب و پاپوش است.
5. قدرت شکلپذیری بالا: چوب را به اشکال گوناگون میبینیم، تخته، الوار، تخته چندلایی و روکش. اینها حالتهای معمول چوب هستند که ما در اطراف خود میبینیم. مبلمان، دکور، کابینت، مجسمه، گلدان و حتی قاشق و بشقاب را از چوب میسازند. انواع کمد و کابینت از چوب و تخته چندلایی ساخته میشوند که در برابر آب و حشرات بسیار مقاومند. حالتهایی از چوب نیز وجود دارند که کاربرد آنها خاصتر است.
* بعضيها چوب را مدتی در رنگ شناور میکنند و رنگ دلخواهشان را به بافت آن میدهند . در این حالت بافت نرم چوب رنگ بیشتری به خود میگیرد و اشکال زیبایی خلق میشود.
* سطح چوب را همچنين میتوان به روش سند بلاست برجسته کرد و با رنگ و نورپردازی، پرسپکتیوی بدیع در آن به وجود آورد.
* سازندگان دکوراسیون حرفهای، چوب را در اسید میخوابانند تا بافت آن متلاشی شده و پوک شود سپس آن را اشباع کرده و چوبی سبک و مقاوم به دست میآورند که در دکوراسیون بسیار پرکاربرد و زیباست.
5. عایق حرارت: چوب مقاومت حرارتی بالایی دارد و سدی مناسب در برابر عبور گرماست. کفها و دیوارهای چوبی تبادل حرارت داخل و خارج ساختمان را به حداقل میرسانند و در نتیجه فضای داخل در شرایط آسایش باقی میماند. پنجرههای چوبی با شیشه دو جداره، تکنیکی بینقص در کنترل هدررفت انرژی است. نمونههای مشابه آن از جنس یو.پی.وی.سی و فایبرگلاس هرکدام معایبی دارند؛ مانند ضریب انبساط بالا، حساسیت، مواد آلاینده محیط زیست و... اما چوب اينگونه نيست.
باید توجه داشت که چوب تمام این مزایا را زمانی ارائه میکند که شرایط نگهداری از آن رعایت شود و مراقبت و رسیدگی دورهای و اصولی از آن به عمل آید. استفاده از پولیشها و براقکنندههای مناسب باعث طول عمر چوب میشود. لایهبرداری و روغن زدن، مراقبت در برابر اجسام سختتر و خراشیدگی نيز حفظ زیبایی چوب را تضمين ميكند.