کاربرد فناوری اطلاعات در تجارت

[Borna66]

کاربرد فناوری اطلاعات در امور مربوط به تجارت و اقتصاد و فرآیندهای بازرگانی منجر به پیدایش علم جدیدی به نام " تجارت الکترونیک" یا E-COMMERCEشده است که نقش اصلی و بسزایی را در امور اقتصادی جهان بر عهده دارد.

با توجه به پيشرفت‌هاي فناوري روزمره و شتابان, جوامع به جوامعي مبتني بر دانش و آگاهي تبديل شده‌اند. توسعه فناوري اطلاعات و ارتباطات به مؤسسات و سازمانها اين امكان را مي‌دهد كه فعاليت‌هاي تجاري و مبادلات خود را با سرعت و انعطاف‌پذيري انجام دهند

.

در قرن بيست و يكم فناوري اطلاعاتي و ارتباطي با سرعت بيشتر پيشرفت و توسعه خواهد كرد. پيشرفت‌هاي به وجود آمده در فناوري اطلاعات و ارتباطات در اواخر قرن بيستم باعث شكل‌گيري تجارت الكترونيكي شده است. تجارت الكترونيكي انقلابي عظيم در شيوه تجارت و كسب و كار به وجود آورده است

.

تجارت الكترونيكي و به تعبير وسيع‌تر كسب و كار الكترونيكي شيوه و نحوه زندگي كردن انسانها را نيز متحول مي‌سازد. كشورهاي پيشرفته چندين سال است كه تجارت الكترونيكي را آغاز كرده‌اند و كم كم مسائل و مشكلات آن را تجربه كرده‌اند بنابراين تا حدودي بسترهاي فناوري, قانوني و سرمايه‌هاي انساني و مادي لازم براي توسعه و گسترش آن را فراهم ساخته‌اند و در آستانه تحول اساسي و كامل در شيوه كسب و كار و زندگي هستند, كه در آن به ميزان وسيع از فناوري اطلاعات و ارتباطات استفاده خواهد شد

.

علاوه بر كشورهاي پيشرفته, كشورهاي در حال توسعه نيز به منظور ايجاد زيرساخت‌ها و بسترهاي لازم براي تجارت الكترونيكي, در حال برنامه‌ريزي و تلاش هستند. در كشور ما هم تلاش‌هاي پراكنده‌اي صورت گرفته است, ولي اين تلاشها تاكنون اثربخش نبوده است زيرا از يك طرف از انسجام و يكپارچگي لازم برخوردار نمي‌باشد و از طرف ديگر فاقد سرعت مناسب هستند. رشد سريع فناوري اطلاعات و ارتباطات در دهه پاياني قرن بيستم و شروع قرن بيست و يكم و افق‌هاي جديدي را بر روي كسب و كار و تجارت باز نمود. اين افق‌هاي جديد سبب تحول در امر تجارت گرديد و با سرعت و شتاب وصف‌ناپذيري در حال گسترش مي‌باشد

.

تحولات در زمينه فناوري اطلاعاتي و ارتباطي به حدي زياد و مؤثر بوده كه بعضي‌ها عصر حاضر را عصر اطلاعات و تحولات را به انقلاب اطلاعاتي تعبير مي‌نمايند. انقلاب اطلاعاتي سبب ايجاد شيوه‌هاي نوين و بي‌سابقه در توليد, پردازش و انتقال اطلاعات مي‌گردد. شيوه‌هاي جديد به علت اينكه موجب افزايش كارايي, بهره‌وري, اثربخشي و بالا بردن سرعت در برقراري ارتباطات, و كاهش هزينه‌ها شده است, از طرف شركتها و سازمانهاي تجاري با استقبال زيادي مواجه گرديده است و در عرصه نوين رقابت, مزيت‌هاي رقابتي زيادي را براي آنها به همراه خواهد داشت. در سال 1991 اينترنت در سراسر دنيا فقط 3 ميليون كاربر داشت و از طريق اينترنت تجارتي صورت نمي‌گرفت ولي در سال 1999 بالغ بر 150 ميليون نفر به اينترنت دسترسي پيدا كردند و تقريباً آنها خريدهاي خود را به صورت پيوسته از پايگاههاي تجارت الكترونيكي انجام مي‌دادند با توجه به مزيت‌هاي زيادي كه تجارت الكترونيكي در بردارد پيش‌بيني مي‌گردد در آينده نزديك, با سرعت زيادتري مورد استفاده قرار گيرد و انقلاب ديگري را در عرصه تجارت به وجود آورد. اين انقلاب جديد نحوه خريد و فروش كالا و خدمات توسط مؤسسات تجاري و اشخاص را متحول مي‌سازد قبل از پرداختن به مقوله تجارت الكترونيكي لازم است تعريف روشني از آن ارائه گردد. هر چند با توجه به عمر كوتاه تجارت الكترونيكي هنوز تعريف دقيق, روشن, جامع و مانع از اين اصطلاح به ارائه نگرديده است, ولي اين بدان معني نيست كه در اين زمينه كاري نشده و يا تعريفي ارائه نشده است. بلكه تعاريف بسيار زيادي ارائه شده است, اما در بين انديشمندان اين رشته اتفاق نظر وجود ندارد. در ادامه به پاره‌اي از تعاريف اشاره مي‌شود و سپس يك تعريف جمع‌بندي شده ارائه و مورد استفاده قرار مي‌گيرد..تجارت الكترونيكي يعني مبادلة اطلاعات تجاري بدون استفاده از كاغذ است كه در آن نوآوري‌هايي مانند مبادله الكترونيكي داده‌ها, پست الكترونيكي, تابلو اعلانات الكترونيكي, انتقال الكترونيكي وجوه و ساير فناوريهاي مبتني بر شبكه به كار برده مي‌شود. تجارت الكترونيكي نه تنها عملياتي را كه در انجام معاملات به طور دستي و با استفاده از كاغذ صورت مي‌گيرد به حالت خودكار درمي‌آورد, بلكه سازمانها را ياري مي‌كند به يك محيط كاملاً الكترونيكي قدم بگذارند و شيوه‌هاي كاري خود را تغيير دهند

."

در تعريف ديگري تجارت الكترونيكي اين گونه تعبير شده است: ”انجام تجارت روي اينترنت, فروش كالاو خدماتي كه به صورت ناپيوسته توزيع مي‌شود و يا فروش به صورت پيوسته يعني ارائه محصولات مثل كتاب الكترونيكي, نرم‌افزار كه از طريق نرم‌افزارهاي كامپيوتري به دست مصرف‌كننده مي‌رسد.“ مبادلات مي‌تواند بين بنگاههاي تجاري, شركتها و مصرف‌كننده انجام شود. اما اينترنت شامل يك طيف وسيع‌تر از فعاليت‌هاي بالقوه تجاري و تبادل اطلاعاتي است. به عنوان نمونه اينترنت به شركتها, اشخاص و دولت‌ها يك زيرساخت الكترونيكي را پيشنهاد مي‌كند كه قادر است بازارهاي مجازي مزايده براي كالاها و خدمات ايجاد كنند. مثلاً

ebay.com جزو اولين سايت‌هايي است كه موفق شد چارچوبي ايجاد كند كه در آن مصرف‌كنندگان بتوانند كالاها و خدمات بسيار متنوعي را با افراد ديگر (C2C) و يا (C2B) داد و ستد كنند.

هدف از بكارگيري تجارت الكترونيكي توسعه روشهاي قديمي تجارت نيست بلكه ارائه روشي جديد در انجام امور بازرگاني محسوب مي‌شود. با توجه به اين روش جديد بازرگانان قادرند محصولات خود را به شكل تمام وقت و به تمام خريداران در سرتاسر جهان مستقل از مرزهاي جغرافيايي و ملتها عرضه كنند

.

با توجه به نو بودن مفهوم تجارت الكترونيكي هنوز اغلب مردم فكر مي‌كنند تجارت الكترونيكي معادل خريد و فروش از طريق شبكه اينترنت مي‌باشد. در صورتي كه اين فقط جزء كوچكي از تجارت الكترونيكي محسوب مي‌شود. تجارت الكترونيكي امروزه مفهوم بسيار وسيعي دارد كه جنبه‌هاي مختلف تجارت, اقتصاد و بانكداري را دربرمي‌گيرد. تجارت الكترونيكي شامل خرده‌فروشي, عمده‌فروشي كالاهاي قابل لمس (مثل اتومبيل) و كالاهاي غيرقابل لمس (مثل اطلاعات, نرم‌افزار), ارائه سرويسهاي مختلف به مشتريان نظير مشاوره‌هاي پزشكي, حقوقي, مشاوره‌اي مديريتي و تخصصي و ديگر موارد تجارت مثل راه‌اندازي مناقصات و مزايده‌ها و تبادل كالا با كالا و همچنين شامل هر گونه تراكنش مالي / تجاري بين مؤسسات و افراد مختلف مي‌گردد

.

كنسرسيوم صنعت كمرس نت از تجارت الكترونيكي تعريف زير را ارائه نموده است

:
"تجارت الكترونيكي“ عبارت است از استفاده از كامپيوترهاي يك يا چند شبكه براي ايجاد انتقال اطلاعات تجاري كه بيشتر با خريد و فروش اطلاعات, كالا و خدمات از طريق اينترنت مرتبط مي‌باشد. رسالت تجارت الكترونيكي فقط ارتباط نيست بلكه پي‌ريزي و تقويت روابط تجاري است .

[Borna66]

از: ماهنامه خبري اقتصادي اقتصاد آسيا
نوشته : مهدي فهيمي


جلوه it در روابط ميان دولت ها، تجارت الكترونيك است. امروزه ميزان استفاده از فن آوري اطلاعات در روابط اقتصادي بين كشورها است كه سهم حضور در اقتصاد بين الملل را تعيين مي كند.
از اين رو كشور هاي مختلف و در حال توسعه در رقابت براي به كارگيري it در فرايندهاي اقتصادي، فرهنگي و اجتماعي هستند.
نويسنده در اين جستار به نقش فن آوري اطلاعات در حضور و رشد پديده تجارت الترونيكي مي پردازد.

فن آوري اطلاعات عبارتند از گردآوري، سازماندهي، ذخيره و نشر اطلاعات اعم از متن، تصوير و يا عدد كه با استفاده از ابزار هاي رايانه اي و مخابراتي صورت پذيرد.

امروزه فن آوري اطلاعات به عنوان يكي از فن آوريهاي نوين بشري، نه تنها خود دستخوش تغييرات ژرفي شده، بلكه به سرعت در حال تاثير گذاري بر الگوي زندگي، روش تحقيق، آموزش، مديريت، تجارت، حمل و نقل، مقوله هاي ايمني و امنيتي و ديگر زمينه هاي زندگي انساني است.
فن آوري اطلاعات هم چنين مي تواند در شكوفايي تحقيقات بشري در عرصه هاي مخلف علوم و مهندسي نقش تعيين كننده اي ايفا نمايد.
پيشرفت هاي دو دهه اخير در رايانه ها، به ويژه ابر رايانه ها، نرم افزار هاي شبيه سازس و شبكه هاي ارتباطي افق جديدي را براي ورود به دنياي واقعي، فرآوري محققين قرار داده است.

دانشمندان با بهره جستن از رايانه هايي كه قابليت انجام تريليون ها محاسبه در ثانيه را دارا هستند، قادر خواهند بود تا آثار تغييرات جوي را براحتي پيش بيني كنند، سيستم هاي مكانيكي دقيق تر و كم آلاينده تري را طراحي نمايند و از منظر جديدي به مطالعه طبيعت و شناخت عناصر آن بپردازند.

با بررسي هاي به عمل آمده و مقايسه سياست هاي چهار منطقه پيشرو جهان (ايالت متحده، ژاپن، جامعه اروپاو كانادا) در زمينه فن آوري اطلاعات به نظر مي رسد سرميه گذاري اصلي اين كشورها در سه حوزه عمده زير هزينه مي گردد :
1- تحقيقات بنيادي و بلند مدت
هزينه اين نوع تحقيقات به پيشرفت هاي قابل توجه در علوم رايانه و ارتباطات منتهي خواهدشد.
دستاوردهايي هم چون شبكه جهاني اينترنت، هوش مصنوعي، گرافيك رايانه اي و فن آوري رايانه هاي مجتمع با كاربري آسان، عملا مديون سرمايه گذاري قبلي كشورمان فوق در اين حوزه است.

2- توسعه نرم افزارهاي پيشرفته
سرمايه گذاري در اين بخش به روند ابداعات و اختراعات شتاب مي بخشد و در بسياري از زمينه ا رفاه و تسهيلات جديد را وارد زندگي بشر مي كند.

3- تحقيقات در زمينه آثار اقتصادي و اجتماعي انقلاب اطلاعات
فن آوري اطلاعات و تجارت الكترونيكي
اقشار مختلف جامعه، به ويژه بخش خصوصي، منافع زيادي از سرمايه گذاري و تحقيقات در حوزه تجارت الكترونيكي برده اند.
بنا به ادعاي نشريه وال استريت ژورنال، از سال 1990 به بعد سرمايه گذاري در زمينه تجارت الكترونيكي در ايلات متحده ساليانه بيش از 300 درصد رشد و عملا بيش از 50 درصد سرمايه گذاري بخش خصوصي در حوزه تحقيقات و صنايع مرتبط با تجارت و بازرگاني الكترونيكي بوده است. بنگاههاي تجاري با بهره گيري از فن آوري اطلاعات موفق به ايجاد تحولات چشم گيري در فعاليت خود شده انداز جمله اين تغييرات مي توان به كاهش هزينه ها، افزايش بهره وري، كاهش زمان توسعه و توليد محصولات جديد، بهره گيري از مهارت گروهي كاركنان، گسترش حوزه فعاليت سازمان از طريق ايجاد ارتباط نزديك تر با مشتريان، توزيع كنندگان و شركا اشاره كرد.
در اين قسمت به پنج مورد از كاربردهاي فن آوري اطلاعات در تجارت الكترونيكي اشاره مي گردد.

1- بازار روز الكترونيكي
تعدادي از موسسات تجاري در حال ايجاد بازار روز الكترونيكي هستند، بازار هايي كه به خريداران و فروشندگان اين اجازه را مي دهد كه تا با يكديگر ملاقات نموده، به تبادل كالا و خدمات بپردازند.
اين موسسات خدمات قابل توجهي ارايه مي دهند كه جمله آنها از راهنماي خريداران و فروشندگان و توليد كنندگان، اطلاعات صنعتي بر اساس نياز و تقاضا، حراج كالا به صورت پيوسته، ارايه خدمات مالي براي كليه مراحل جابجايي نقدينگي مانند : تاييد حساب خريدار و قبول سفارشات و پرداخت مي توان نام برد.
تعدادي از موسسات در حال بررسي و ايجاد فن آوري هاي جديدي هستند كه اين فن آوري ها بازار روز الكترونيكي را موثر تر و پر رونق تر خواهند نمود.
به طوري كه خريداران عمده قادر خواهند بود تا اطلاعات توزيع كنندگان مختلف را تلفيق نمايند، سياست هاي نياز- محور را با سيستم هاي مالي و حسابداري خود يكپارچه كنند در فضاي تجاري جديد ابزارهاي رايانه اي هوشمندي وجود خواهند داشت كه به كمك آنها خريدار بتوانند ارزش واقعي كالا را مورد مقايسه و بررسي قرار دهد. در اين شرايط فروشندگان وارد يك رقابت جدي خواهند شد. رقابتي كه تناه بر اساس قيمت كالا نبوده، بلكه به عوامل ديگري همچون دوام و كاربرد كالا، ضمانت، شرايط حمل ونقل، تحويل و... بستگي دارد.
علي رغم اينكه روند تبادل كالا و خدمات به صورت الكترونيكي هنوز در ابتداي راه است، آمار به دست آمده نشان مي دهد كه به طور ميانگين هزينه توليدات 5 الي 15 درصد، هزينه هاي اداري 70 درصدو زمان سفارش تا تحويل كالا از 7 روز به 2 روز كاهش يافته است.

2- مديريت دانش
بسياري از بنگاههاي تجاري دريافته اند كه بزرگترين سرمايه، دانش كاركنان است. لذا همواره سعي مي كنند تا زمينه مناسب را به منظور توليد، شناسايي، گردآوري و سازماندهي دانش داخلي بنگاه فراهم نموده و نه تنها كاركنان ، بلكه مشتريان و توزيع كنندگان را نيز در بهره وري اين دانش سهيم نمايند. فن آوري اطلاعات مي تواند كمك شاياني به مديريت بهره برداري اين دانش بنمايد.
يكي از زمينه هاي تجربه شده عبارت است از « پايگاه بهترين پيشنهادات ». به عنوان مثال يكي از پايگاههاي جديدي كه اخيرا وارد بازار شده است، مي تواند به طور اتوماتيك كليه مراحل زير را هوشمندانه تعقيب نمايد.

3- داده كاوي
كمپاني هاي زيادي از ابزارهاي داده كاوي بهره گرفته اند تا بتوانند داده هاي حجيم و گسترده را مورد تجزيه و تحليل قرار داده، روند هاي موجود را بيابند.
به عنوان نمونه فروشگاه بزرگ وال- وارث يكي از بزرگترين فروشگاه هاي زنجيره اي اقدام به ايجاد پايگاه عظيمي از داده به حجم 24 ترابايت(تريليون بايت) نموده است.
با استفاده از اين پايگاه وال-مارث قادر است تا به طور همزمان اقدام به گرد آووري و تحليل روند فروش كالا در 2900 شعبه فروش نمايد.
شايد جالب توجه باشد كه به كمك ابزار هوشمند داده كاوي يا اكتشاف روند داده ها، فروشگاه فوق مي تواند اطلاعات كليه خريدها در سطوح هر بخش از فروشگاه، موجودي كالا در هر قفسه، موجودي انبار، پيش بيني فروش، كاهش و يا افزايش فيمت ها، كالاهاي موجود توسط مشتريان و غيره را گردآوري نموده و در اختيار مديران فروشگاه، توزيع كنندگان و مشتريان خود قرار دهد.
اين فن آوري نرم افزاري قدرت مانور بي نظيري براي وال-مارث ايجاد كرده استتا بتواند كالاهاي مناسب را در كوتاه ترين زمان به هر يك از فروشگاههاي متقاضي برساند.

4- آموزش فن آوري- محور
بازار آموزش هاي فن آوري – محور با سرعت در حال رشد است.
مديران دريافته اند كه اين روش آموزش به آموزش گيرنده اجازه مي دهد تا در هر ارگاني كه برايش مناسب باشد، هر كجا كه بتواند و با سرعت فراخور حال خود، به يادگيري بپردازد.
تجربه نشان داده است كه اين روش از آموزش كلاسيك و سنتي اقتصادي تر و اثر بخش تر بوده است.
ناگفته نماند كه هنوز برخي از محققين معتقدند كه بسياري از ابعاد و روشهاي يادگيري، در نرم افزار هاي آموزشي تحت وب لحاظ نشده اند.

5- تحول در نظام هاي تعميرات و نگهداري
امروزه به كمك فن آوري اطلاعات مي توان به طور مستمر شرايط محيطي و عملكرد سيستم ها را در نيروگاه، سد ها، موتورهاي هواپيما، وسايل نقليه و خطوط توليد پيشرفته، تحت نظارت كنترل قرار داد.
با بهره گيري از سنسور هاي پيشرفته عملكرد كليه سيستم ها به يك مركز تصميم گيرنده مخابره شده و عوامل تصميم گيرنده كوچك ترين مشكلات را شناخته و نسبت به رفع آن اقدام مي كنند.
پيشگيري هاي به موقع باعث مي شود تا نظام تعميرات و نگداري جديد با اطمينان و دقت بيشتر و صرف هزينه كمتر به پشتيباني سيستم هاي حساس بپردازد.


تحقيقات پيشرفته و كاربردهاي آينده

برخي از تحقيقات پيشرفته در آينده اي نه چندان دور، اثر قابل توجهي بر فعاليت تجارت الكترونيكي خواهد داشت. به عنوان مثال به 5 مورد زير اشاره مي گردد :
1- آثار اقتصادي، حقوقي و اجتماعي فن آوري اطلاعات
چند مسئله فراروي پديده تجارت الكترونيكي قرار دارد، به طوري كه اگر اين مسائل در سطح بين المللي حل و فصل نشوند، تجارت الكترونيكي در عمل با مشكل مواجه خواهد شد، برخي از اين مسائل عبارتند از :
2- مراقبت از اطلاعات شخصي كاربران، با توجه به اينكه در مواردي سوء استفاده از شماره رمز كارت هاي اعتباري گزارش شده است ( سرقت الكترونيكي ).
3- حقوق مالكيت معنوي
4- ماليات كالاهايي كه از طريق اينترنت خريداري مي شوند.
5- حمايت از حقوق مشتري در اقصي نقاط جهان
6- ارزش حقوقي امضاهاي الكترونيكي (امضاهايي كه اسكن شده و به همراه هر نامه چاپ مي شوند)
7- تناقص بين مرزهاي جغرافيايي كشور ها و دهكده جهاني كه در آن ارتباطات، مجازي و ديجيتالي هستند.
مباحث فوق و بسياري از مباحث مشابه، فهرست پروژه هايي را تشكيل مي دهند كه در حال حاضر به صورت ميان رشته اي توسط محققين علوم رايانه، مخابرات و علوم انساني در دست بررسي و پژوهش هستند. پيشبيني مي شود كه اجراي اين پروژه ها راهكار هاي جديدي را براي تعريف مشاغل، ساختار هاي سازماني موسسات و ساختار بازار هاي تجارتي معرفي نمايند.

2- اينترنت، نسل دوم
در فهرست پروژه هاي جاري ايالات متحده، پروژه اي تحت عنوان اينترنت، نسل دوم در دست پيگيري است.
هدف نهايي اين طرح دستيابي به شبكه اي است كه سرعت آن 100 الي 1000 برابر اينترنت كنوني است. اين پروژه ها عملا يك سرمايه گذاري بلند مدت در زمينه شبكه سازي است.
پهناي باند جديدي كه اينترنت، نسل دوم ارائه خواهد داد، منتهي به ارائه كاربردهاي جديد و پيشرفته در زمينه تجارت الكترونيكي خواهد شد.

3- نرم افزار هاي خودكار
يكي ديگر از زمينه هاي تحقيقات پيشرفته به صورت گويش (رسانه صوت) درك نموده و مثلا فرمان زير را انجام دهند.
تصور كنيد اگر چنين خدماتي آن هم به صورت سيار و حتي در حال تردد انجام پذيرد، چه تحول جديدي در خدمات تجاري و بازرگاني ايجاد خواهد نمود.

4- مديريت اطلاعات
انجام فعاليت هاي تجاري در عصر انفجار اطلاعات امري بس دشوار است، چرا كه عبور از ميان انبوهي از اطلاعات، يافتن مطالب مورد نياز ، پالايش آنها، تحليل مطالب، دسته بندي و ذخيرهمطالب منتخب براي عوامل تصميم گيرنده در محيط تجاري الكترونيكي بسيار تعيين كننده است.
به عبارت ديگر اگر قرار باشد كه فعاليت هاي بازرگاني و داد و ستد در فضاي ديجيتالي مورد پذيرش ملل مختلف واقع گردد، بايد متقاضيان بتوانند به راحتي به اطلاعات فروشندگان، محصولات، خدمات و خريداران دسترسي پيدا كنند. با حجم اطلاعات موجود روي شبكه وب و روند رو به رشد آن، ساز و كارهاي جستجوي كنوني پاسخگوي نياز هاي پيش گفته نخواهد بود، لذا مديريت اطلاعات پيشرفته نيز يكي ديگر از زمينه هاي تحقيقاتي كليدي به شمار مي رود.

5- مديريت اطلاعات چند زبانه و ترجمه مكالمات تلفني همزمان
در حال حاضر يكي از پروژه هاي مهم جامعه اروپا رفع مشكل زبان است.
بنابراين در طرح بلند مدت فن آوري اطلاعات در جامعه اروپا، پيش بيني شده است كه افراد از مليت هاي مختلف بتوانند به راحتي با يكديگر مكالمه تلفني يا از طريق اينترنت داشته باشند و هر يك به زبان ملي خود سخن بگويند.
با روند رو به گسترش اشتراك اينترنت در كشور هاي پهناوري همچون چين و هند، نياز به رفع مشكل زبان براي تسهيل در تجارت الكترونيكي بيشتر احساس مي گردد.
ايالت متحده نيز از جمله كشورهاي پيشرو در انجام اين پژوهش است.
موج اول تحولات در فن آوري اطلاعات، توسط صنايع مربوطه و پژوهشگران علوم رايانه و مخابرات آغاز شد، ولي بديهي است كه موج جديد تحولات رعد آساي فن آوري اطلاعات، بر تمامي فعاليت هاي اقتصادي اثرگذار خواهد بود. به عبارت ديگر، همان طور كه شبكه اينترنت اثر قابل توجهي بر ساختار داخلي سازمان ها و تعادل آنها با رقبا، توزيع كنندگان و مشتريان داشته است، پيشرفت هاي آتي در فن آوري اطلاعات نيز تحول قابل ملاحظه اي در روش هاي رقابت موسسات و بنگاههاي تجاري، در سطح ملي و بين المللي ايجاد خواهد خواهند كرد.

[Borna66]

نقش فناوري اطلاعات و ارتباطات در اقتصاد
توجه به گسترش روزافزون فناوری ها، ارتباطات و اطلاعات و پررنگ تر شدن کاربرد آنها در فعالیت های روزمره بر کسی پوشیده نیست و کشورها به منظور عقب نماندن از این گردونه در زمینه کسب تجارب و آشنایی با آخرین دستاوردهای کاربرد اطلاعات و ارتباطات گام برمی دارند. به گزارش خبرنگار ایرنا، مشکل اقتصاد تک محصولی که تمام منابع و زیرساخت ها به آن متکی است توجه و اهمیت دستیابی و بهره گیری از اطلاعات و ارتباطات را بیش از پیش با ارزش کرده است.
از سوی دیگر داشتن یک برنامه ریزی اصولی در این زمینه با توجه به نقش مسئولان به عنوان سیاست گذاران عرصه های فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی و مردم به عنوان مجریان واقعی این سیاست ها نقش غیرقابل انکاری در دستیابی به این اهداف دارند.
خارج شدن از چارچوب های سنتی در سیاست گذاری با تکیه بر آمار و اطلاعات قابل استناد
، حذف نظام های بروکراتیک، از بین رفتن ساختارهای موازی، کم کردن هزینه های غیرضروری در برنامه ها، پذیرش اصول کاربردی، استفاده از اطلاعات توسط مردم و هماهنگ شدن نظام های اقتصادی و اجتماعی ... که در آنها ارتباط تنگاتنگ بین مردم و مسئولان وجود دارد، از طریق فرهنگ سازی و آموزش عمومی برای مردم توسط مسئولان افزایش کارایی و بهره وری را در سطوح مختلف جامعه پدید می آورد و بدون شک فن آوری کاربرد اطلاعات حلقه واسطی خواهد بود که می تواند کشور ما را در زمره کشورهای پیشرفته قرار دهد.
محمودزاده استاد دانشگاه در خصوص نقش ارتباطات و فناوری های ارتباط در اقتصاد می گوید: از لحاظ نظری تولید، تابعی از برخی از عوامل مانند اشتغال موجود، سرمایه، سرمایه انسانی و تکنولوژی درنظر گرفته می شود، همچنین از بعد مصرف مطلوبیت تابعی از مصرف کالاهاست و یکی از آن کالاها می تواند خود تکنولوژی باشد، پس به مفهوم نظری، فناوری اطلاعات را می توان زیر گروه تکنولوژی قرار داد.
وی می افزاید: در دهه ‪ ۹۰‬میلادی اتفاقاتی دراقتصاد کشورهای صنعتی رخ داد و آن بهبود شاخص های کلان اقتصادی کشورهایی مانند آمریکا و فنلاند بود و این عاملی شد تا تحلیل گران اقتصادی بتوانند این تحولات را در عرصه اقتصاد کلان و حتی در رشد اقتصادی توضیح دهند.
این استاد علم اقتصاد می گوید: بحث های زیادی در آن دوره اتفاق افتاد و انبوهی از مطالب چه در حوزه نظر و چه در حوزه عمل توسط اقتصاددانان ارائه شد و عموما این تحلیل ها در یک مورد اتفاق نظر داشتند و آن بهبود اقتصاد کشورها بوسیله نقش کلیدی فناوری اطلاعات و ارتباطات بوده است.
وقوع انقلاب اطلاعات و ارتباطات عصر حاضر را با سایر دوران ها متفاوت کرده است بطوری که در اواسط قرن ‪ ۱۹‬میلادی اگرچه راه آهن جدیدترین فناوری به حساب می آمد و موجب تغییر روش های کسب وکار شد ولی فناوری ارتباطات واطلاعات به دلیل گستردگی حوزه های
اقتصادی، اجتماعی، سیاسی، فرهنگی، دولت، امنیت، بهداشت، اشتغال و... اثر را تحت تاثیر قرار داده است.
بررسی ها نشان می دهد در سال ‪ ۱۹۶۵‬فناوری اطلاعات و ارتباطات حدود پنج درصد از هزینه های سرمایه گذاری شرکت ها را به خود اختصاص داده است، این رقم در دهه ‪ ۱۹۸۰‬به ‪ ۱۵‬درصد افزایش یافت و در ابتدای دهه ‪ ۱۹۹۰‬هزینه های سرمایه گذاری فناوری اطلاعات شرکت ها به ‪ ۲۰‬درصد و در انتهای دهه ‪ ۱۹۹۰‬به ‪ ۵۰‬درصد کل هزینه های سرمایه گذاری شرکت ها افزایش می یابد.
این روند حاکی از اهمیت فناوری اطلاعات و ارتباطات در کسب و کار شرکت هاست، به طوری که این فناوری بنیان کسب وکار را تغییر داده است ومی تواند به مزیت های استراتژیک برای شرکت ها تبدیل شود.
بهزاد شیری استاد علم اقتصاد نیز می گوید: استفاده بهینه از فناوری اطلاعات و ارتباطات در رشد و توسعه اقتصادی نیازمند استراتژی است که از سوی دولت ها اتخاذ
می شود تا فرصت های بیشتری را برای تولید فراهم سازد و شتاب رشد تولید ناخالص داخلی کشور را افزایش دهد.
این استاد دانشگاه می افزاید: اغلب اقتصاددانان با استفاده از عوامل ثروت و درآمد کشورها را به دو گروه فقیر و ثروتمند تقسیم می کنند ولی امروزه عامل دیگری بنام اطلاعات در این تقسیم بندی ها سهم بسزایی دارد و کشورهایی که دارای اطلاعات کمتری باشند در رده پائین تری نسبت به کشورهای دیگر قرار خواهند گرفت.
امروزه سرمایه گذاری در فناوری اطلاعات و ارتباطات یک امر ضروری است چرا که بطور مستقیم یا غیرمستقیم بر همه مقولات بازار از جمله تعیین نوع تولید، چگونگی تولید، میزان و محل فروش کالاها و خدمات را تحت تاثیر قرار می دهد.
پس می توان دریافت بهره گیری از فناوری های اطلاعات و ارتباطات با برنامه ریزی یک استراتژی دقیق باعث گسترش فناوری های مدرن با بهره وری بالا در جامعه و باعث افزایش عرضه سرمایه انسانی در کشور شده که خود عامل مهمی در رشد و توسعه اقتصادی کشورها و در نهایت این فرآیندها باعث گسترش صادرات تولیدات و خدمات نیز خواهد شد.