آیا تاکنون دیده اید که بعضی از درهای ورودی، به چشم برقی مجهز گشته اند تا به مجرد عبور از آن، به خودی خود باز شوند؟
باز آیا می دانید که شیوه ای که در ساختن این چشـم به کار رفتـه است همان است که بشـر در ساختن تلویزیون، فیلم های ناطق و حتی زنگ های دزدگیر به کار برده است؟
چشم برقی همان دستگاه نورابرق است که عامه مردم نام چشم الکتریکی به آن داده اند.
دستگاه نورابرق این معنا را می رساند که الکترون ها به وسیله نور رها می شوند.
دانشمندان پس از آزمایش های بسیاری سر انجام دریافته اند که اگر نور بر پاره ای از فلزها بتابد، الکترون هایی از آن رها می گردند. البته نحوه ی رها شدن الکتـرون ها بستگی به طول موج همان نور، دارد.
مثلاً نور قرمز نمی تواند به سرعت نور آبی، سبب رها شدن الکترون ها گردد. نور فوق بنفش که نوری غیر قابل رؤیت است، از نورهای مرئی نیرومندتر می باشد.
از مجموع این اطلاعات و آزمایش ها آمدند، و دستگاه نورابرق را اختراع کردند.
اکنون بیایید و با ساخت چشم برقی آشنا شوید:
نخـست لوله ای را بر می دارند و سطح داخلیش را با فلز حساسی آستر می کنند. درون این لوله باید خلأ و یا مقدار ناچیزی گاز باشد. ضمناً فلزی را که برای آسـتر انتـخاب می کنند در برابر نور حساسیت داشته باشد. برای این منظور پتاسیوم را به کار می برند.
هنگامی که نور به درون لوله می تابد از پتاسیوم یا هر فلز حساس دیگری که در آن نهفته است، الکترون هایی رها می گردند. سپس نحوه ی سیم پیچی باید طوری باشد که الکترون ها بتوانـند جریانی در مدار برق ایجاد کنند. هنگامی که نور به طور کامل قطع شود، جریان برق هم قطع می گردد.
پس با تقویت چنین جریان برقی می توان بسیاری از کارها را انجام داد. یعنی می توان دستگاه های بسیاری را به گونه ای تنظیم کرد که با جریان برق شروع به انجام کارهایی بکنند. چشم برقی نیز با استفاده از همین سیستم ساخته شده است. پس چشم برقی نیز کار خود را با تابش نور انجام می دهد . اکنون فرض کنیم نوری که دائماً بر یک دستگاه نورابرق می تابد، کار مخصوصی انجام می دهد. مثلاً دری را بسته نگاه می دارد، یا میله‌ ی گردانی را در مدخل ایستگاه راه آهن قفل می کند و مسافران نمی توانند همین طوری از آن بگذرند. سپس با آمدن شخصی جلوی آن در بسته و یا نهادن بلیط مسافر در شکاف مخصوص، جـریان برق قطع می گردد در نتیجه، قفل در و میله باز می شود و انسان به راحتی از آن ها عبور می کند.
پس می بینید که چگونه دستگاه نورابرق در ورودی ساختمانی را باز و بسته می کند.