کارخانه های ساعت سازی در عصر ما برای درست کردن و به کار انداختن ساعت راه های تازه ای کشف کرده اند. ولی با این وصف،‌ همه‌ ساعت ها با نیرویی کار می کنند که از فنر یا وزنـه و یا بـرق حاصل شده است.
این نیرو باعث به راه افتادن چند چرخ دندانه دار می شود و سپس آن ها نیز عقربه ها را به حرکت در می آورند. آن ها همچنین به یک جسـم نوسـان دار متصـلند که سرعت گردش چرخ های دندانه دار را تنظیم می کند.
اکنون بیاییم و با هم بیشتر چگونگی کار ساعت را مورد مطالعه قرار دهیم.
قبل از هر چیز به این نکـته توجه داشته باشید که ساعت جیبی یا مچی، شکل کوچک شده ساعت های بزرگ دیواری، می باشند. بنابراین، در آن روزها که ساعت های دیواری فقط با وزنه کار می کردند، هرگز ممکن نبود که آن ها را به صورت بسیار کوچکی، تهیه کنند.
در سال 1504، قفل سازی به نام پیتر هنلاین موفق به ساخت نخستین ساعت جیبی در جهـان شد. وی در واقع توانست به جای وزنه، یک شاه فنر اختـراع کند. البته ساعت هایی که در اوایل بدیـن شیوه ساخته می شدند، بسیار بزرگ و سنگین از کار در می آمدندو مردم آن ها را به کمربند خود می آویختند.
با پیدایش ماشین های جدید، ساختن ساعت های کوچک و کوچکتر امکان پذیر شد. در ضمن، کارشان هم بسیار دقیق تر گردید. « شاه فنر » چگونه ساعت را به کار می اندازد؟ شاه فنـر در ساعت، سیمی است که مانند هر فنر دیگر، حلقه پیچ شده است. اگر آن را کاملاً باز کنیم حدود 60 سانتی متر طول پیدا می کند.
وقتی که شما ساعت خود را کوک می کنید در واقع شاه فنر آن را کاملاً در هم می پیچید.
سپس با فشاری که فنر دارد خود به خود شروع به باز شدن می کند که در این حال نیـرویی تولید می کند و چرخ های دندانه دار ساعت را به حرکت می اندازد.
برخی از ساعت ها اصلاً نیازی به کوک کردن ندارند. زیرا وزنه‌ متحرکی در آن ها نهـاده شده که وقتی دست انسان تکان می خورد آن هم تاب خورده، خود به خود، شاه فنر ساعت را کوک می کند.
برای آن که شاه فنـر ناگهـان باز نشـود آن را به درون یک استوانه‌ برنجی بسته اند. لبه بیرونی این استوانه، دندانه دار است که ضمن چرخیدن تدریجی خود به نیروی فنر، در « چرخ های دندانه دار » ساعت، گیر می کند و آن ها را نیز به گردش در می آورد.
آنگاه بر اثر گردش این چرخ ها است که عقربه ی ساعت شمار و عقربه ی دقیقه شمار نیز حرکت می کنند.
ضمناً برای آن که گردش شاه فنر و چرخ ها تنظیم گردد در انتهای چرخ ها چیزی به نام دنگ قرار داده اند.
دندانه های دراز چرخ دنگ پیوسته در دندانه های رقاصک ساعت، گیر می کند.
رقاصک هم یک فنر مویی دارد که باعث لنگر انداختن آن به چپ و راست می شود. پس رقاصک با یک چنین حرکت نوسانی، دنگ را با سرعت معینی تنظیم می کند. بدین گونه، هم حرکت چـرخ های دندانه دار و هم در نتیجه کار خود ساعت منظم و یکنواخت می گردد.