شهر باستانی تب، جولانگاه فراعنه

[Borna66]

شهر باستانی تب که در دو سوی رودخانه نیل در حدود ۶۷۰ کیلومتری جنوب قاهره قرار دارد، پایتخت امپراتوری مصر در روزهای اوج خود و یکی از مهم‌ترین شهرهای دنیای باستان بوده است. این محوطه باستانی که تعداد زیادی قصر و معبد و نیز گورستان‌ فراعنه و بزرگان مصر باستان را در خود جای داده است، از سال ۱۹۷۹ در فهرست میراث جهانی یونسکو ثبت شده است.بخش اعظم شهر باستانی تب در کرانه شرقی رود نیل قرار داشته است، اما در حال حاضر کارشناسان مقابر و گورستان‌های واقع شده در کرانه غربی رود نیل را هم بخشی از محوطه باستانی تب محسوب می‌کنند.تب که در نزدیکی شهر لوکسور امروزی قرار دارد، پایتخت مصر علیا در بخشی از سلسله یازدهم فراعنه (۱۹۸۵ ــ ۲۱۲۵ پیش از میلاد) و قسمت اعظم سلسله هجدهم فراعنه (۱۲۹۲ ــ ۱۵۵۰ پیش از میلاد) بوده است. از آثار باستانی ارزشمندی که در این محوطه باستانی واقع شده‌اند می‌توان به معبد لوکسور، دره‌ی پادشاهان، بنای یادبود رامسس دوم و رامسس سوم و همچنین گورستان اشراف مصر اشاره کرد که همگی از جمله مهم‌ترین یافته‌های باستان‌شناسی دو قرن اخیر بود است

[Borna66]

از بزرگترين شهرهاي قديمي مصر عليا که پايتخت يازدهمين و دوازدهمين سلسله سلاطين مصر(3100-1700 ق. م .) و نيز پايتخت هفدهمين تا بيستمين سلسله سلاطين اين کشور (1600-1100 ق. م .) بوده است که مصريان آنرا «اوآست » و يونانيان آنرا «ديوس پوليس » مي ناميدند. و آن را شهر صددروازه هم مي گفتند. اين شهر بر دو ساحل نيل گسترش يافته بود. در آن قسمت که بر ساحل راست نيل واقع شده بود، دو معبد بزرگ قرار داشت که به خداوند «آمون » تعلق داشت و اکنون بنام معبد «لوکزور» و «کرنک » دو شهري که در اطراف خرابه هاي آن دو معبد ساخته شده اند ناميده ميشوند. و اين دو شهر بوسيله خياباني بهم مربوط ميشوند و آن قسمت که بر ساحل يسار رود نيل قرار داشت ، اکنون به «بيبان الملوک » معروف است و يک گورستان عظيم زيرزميني از آثار باستاني آن برجاي است که در آن مقدار زيادي از حجارهاي کهن که مخصوص حفظ خاک مردگان خانواده هاي شاهان است ، برجاي مانده است . در ميان آنها معبد «هاتشوپسان » (ديرالبحري ) و «ستوزيس » اول و رامسس (رعمسيس ) دوم و همچنين مجسمه هاي عظيم «آمنوفيس » سوم و بناهاي عظيم رامسيس دوم (مدينة هبو) قرار دارد که بوسيله يک سلسله از تپه هاي عريان محصور است که بر بعض آنان آرامگاه هاي جديدي ساخته شده است . در ماوراء اين تپه ها دره بزرگي است که آنرا دره پادشاهان گويند که آرامگاه فراعنه «تب » در ميان صخره هاي آن قرار دارد. آرامگاه «توتن خمون » (توت عنخ امون ) از آنجا کشف شده است . تب در حدود قرن ششم قبل از ميلادبوسيله لشکريان کمبوجيه (کامبوزيا) اشغال شد و خسارت قابل توجهي بر آن وارد آمد و در دوران بطالسه اعتبار پايتخت بودن خود را از دست بداد و در دوران تسلط روميان بر مصر اين شهر مرکز ولايت تبائيد بود. مرحوم پيرنيا از قول هرودوت آرد: مصريها گويند نخستين بشري که پادشاه مصر شد، مينس نام داشت و در زمان او به استثناء ولايت تب تمام مصرباتلاقي بود. (ايران باستان ج 1 ص 509). رجوع به ايران باستان ج 1 ص 50، 496 و 573 و تبائيد و «صعيد» شود.
__________________