مصر در ابتدا (5500 - 3100 ق.م): مصر علیا و سفلی/ منس

سرزمین مصر را غالبا زاده ی رود نیل می نامند و هرودوت از آن به عنوان عطیه ی نیل یاد می کند. فراعنه ی باستان مصر را سرزمین سرخ و سرزمین سیاه می نامیدند، زیرا تضاد میان گل سیاه رود نیل و خاک سرخ خارستانها در صحرا بسیار آشکار بود.


تصویری از مصر باستان.


گل و لای حاصلخیزی که نیل در طغیانهای سالیانه اش به همراه می آورد رمز شکل گیری نخستین روستاها در کنار آن است. این گل و لای که از حاصلخیز ترین کودهای جهان محسوب می شد (و هنوز می شود) این فرصت را به مصریان باستان می داد تا غلاتی را که بسیار زود به بار می نشستند بکارند و محصول به دست بیاورند. اما محصول به دست آمده بسیار ناچیز بود زیرا آفتاب سوزان مصر در اندک مدتی خاک را خشک و ترک ترک می کرد.

بعد از گذشت سالیان، مصریان موفق به ابداع حوضچه ها یی شدند که آب سیلاب را در خود ذخیره می کرد. به این طریق آنها موفق شدند با استفاده از ترعه ها و جویها زمینهای خود را آبیاری کنند و میزان محصول خود را چندین برابر کردند. محصولاتی که قبلا یک بار در سال به دست می آمد حال 2 یا حتی 3 بار نیز برداشت می شد.

به موازات این پیشرفتها کم کم دولتهای محلی نیز شکل گرفتند و بعد از گذشت 2000 سال کم کم همه ی آنها یا با جنگ و یا با ازدواج زیر سلطه ی دو دولت در آمدند: مصر علیا و سفلی... مصر سفلی در ناحیه ی دلتای نیل قرار داشت و شاهان آن تاج سرخی بر سر می گذاشتند. پایتخت آن بیوتو (Buto) در غرب دلتا بود. مصر علیا در ناحیه ی نخستین آبشارها در همسایگی نوبه قرار داشت و تاج پادشاهی آن به شکل شاهین بود. پایتخت مصر علیا نیز نخب (Nekheb) بود.


تصویری از سلطان نارمر که احتمالا نام دیگری برای منس است.


در حدود 3100 ق.م منس، پادشاه مصر علیا، به مصر سفلی حمله کرد و آنجا را تصرف نمود. با این کار مصر یکپارچه شد و منس تبدیل به اولین فرعون - خدای سرزمین مصر شد. در طی شش قرن بعدی، مصر به رشد منظم خود ادامه داد. کاغذ پاپیروس اختراع شد، خط هیروگلیف به وجود آمد و مالیاتها وضع شدند. به این ترتیب دوره ی سلطنت قدیم در مصر آغاز شد.