اتحاديه «دلوس» بر ضد امپراتوري ايران - نتايج ايجاد اين اتحاديه عهد باستان


پائوسانياس كه از ايران پول مي گرفت





آريستيدس مبتكر اتحاديه دلوس



23 آوريل سال 478 پيش از ميلاد سران كشور ــ شهرها و جزاير يوناني كه اتحاديه «دلوس» را به منظور مقابله گروهي با تهديدهاي ايران ــ تنها ابرقدرت وقت جهان ــ تشكيل داده بودند اعلاميه اي را امضاء كردند كه در آن آمده بود: وجود يك ابر قدرت در جهان؛ مغاير نظم گيتي، منطق و عقل سليم و منافع ملل است و آنان اين اتحاديه را تشكيل داده اند تا در برابر هرگونه زورگويي بايستند و بدون دغدغه از خطر تجاوز نظامي و تنها ماندن در برابر تعرض، به زندگاني خود ادامه دهند.
مورخان يوناني و بعدا رومي، بخشهايي از اين اعلاميه را در تاليفات خود آورده اند. «دلوس» نخستين اتحاديه ملل كوچك در برابر يك دولت بزرگ در طول تاريخ بشمار مي رود. نام اين اتحاديه از جزيره «دلوس» گرفته شده است، زيرا طلا و نقره جمع آوري شده از اعضاي اتحاديه (خزائن) در اين جزيره نگهداري مي شد. اتحاديه «دلوس» كه بي شباهت به كنفدراسيونهاي امروز نبود به ابتكار آريستيدس آتني (متوفا در 468 پيش از ميلاد) تاسيس شده بود.

پس از دو حمله سنگين ايران به يونان و سقوط آتن، بيشتر يونانيان انتظار حمله ديگري را مي كشيدند. در حمله دوم ايران، آتني ها مجبور به انتقال خانواده هاي خود به كشتي و انتقال آنان به جزاير شده بودند و پس از بازگشت ايرانيان تصميم به كشيدن ديوار به گرد شهر آتن گرفتند كه اسپارتي ها مخالفت كردند و استدلالشان اين بود كه ايرانيان شهر را تصرف و چون داراي ديوار است آنجا را تبديل به يك دژ دائمي در قلب جهان يونانيان خواهند كرد. آتني ها به اين مخالفت توجه نكردند و ديوار را كشيدند و اسپارت نيز از شركت در اتحاديه «دلوس» خودداري كرد و به سوي ايران متمايل شد، مخصوصا كه پائوسانياس (پوزانياس) ژنرال اسپارتي به ايران نزديك شده بود و پولي را كه منظما ايران براي او ارسال مي داشت مي پذيرفت.

پس از تشكيل اتحاديه «دلوس» بدون شركت اسپارت، ايران از اين وضعيت استفاده كرد و هنگامي كه ميان اسپارت و آتن جنگ در گرفت، به رساندن پول و كمك نظامي و تجهيزات به اسپارت پرداخت و به دست اسپارتي ها استقلال آتن را نابود ساخت و از همين زمان مورخان يوناني واژه «امپرياليست» را براي توصيف ايران بكار بردند. زد و خوردهاي اسپارت و آتن كه توسيديدس مورخ آن عصر، شرح آنها را نوشته است در تاريخ به جنگهاي «پلوپونز» معروف شده اند.

مجسمه شير محافظ در جزيره «دلوس» يادگار همان زمان است