زرتشت دین آزادی

[Borna66]

زرتشت دین آزادی

(نیوشا آریانا)

آزادی به مفهوم مطلق آن مطلوب هیچ ایدئولوژی و مکتبی نبودن است. اما در دید پذیرفته شده اجتماعی یعنی در حدی که به حقوق دیگران کمترین آسیبی نرسد و مورد تایید همه مکاتب و ایدئولوژی ها باشد و کمترین رژیمی در جهان آن را نفی کند.

آزادی و اختیار در ادیان مختلف به گونه های متفاوتی بیان شده است و از آن به عنوان برترین داده ی خداوندی یاد شده است.


در آیین زرتشت آزادی در والاترین جلوه خود به صورت آزادی اندیشیدن، آزادی گزینش راه زندگی و زیر بنای گات هاست. زرتشت بر این باور است که انسان در گزینش نیک یا بد دارای "اختیار" است و همین اختیار است که او را در برابر نوع انتخابش مسئول می گرداند، انسان را مسئول گزینش خیر یا شر خود می داند و بازتاب اندیشه، گفتار و کردار هر کس را به سوی خودش می پندارد. ایشان در این زمینه در گات ها یسنای 31 بند 9 می فرمایند: (( در یافتم که "اندیشه رسا"از توست،"خرد جهان آفرین" از توست، و ای خدای جان خرد این نیز از توست که جهانیان را اختیار داد که اگر بخواهند به راستی گرایند یا دروغ را برگزینند.))


بر پایه گفته های گات ها آدمی موجودی با حق طبیعی آزادی بیان عقیده است. اندیشه و خرد انسان ارزش و اعتباری برتر دارد. بنابراین هر انسانی باید آزاد باشد تا پس از سنجیدن راه های گوناگون با خرد نیک واندیشه روشن خود راه خویش را آزادانه برگزیند. اهورا مزدا نیز آدمی را در اندیشیدن، رایزنی و پذیرفتن یا رد شیوه زندگی آزاد گذاشته است. اما در عین حال از روی دادگری به او هشدار داده است.


زرتشت باور دارد که آزادی در ابراز عقاید امکان سنجش و گزینش شیوه درست را فراهم می کند. ایشان بار ها انسان را به گوش فرا دادن به بهترین سخنان و سنجیدن و گزینش آن با استفاده از اندیشه روشن و رسای خدادادی سفارش می کند.


از مواردی بسیار بارز دیگر که آزادی در عقاید را در دین زرتشت تصدیق می کند آزادی هر انسان در گزینش دین است. بر اساس باور های این دین خداوند انسان را در انتخاب دین و شیوه زندگی آزاد گذاشته است. در یسنای 31 بند 11 آمده است( ای خداوند خرد، هنگامی که در آغاز منش خویش، زندگانی و وجدان و خرد را آفریدی، آن گاه توانایی کار کردن بخشیدی .خواستی تا هر کس آزادانه دین خود را برگزیند. ))


اهورا مزدا خرد است و به همه آدمیان خرد خود را ارزانی کرده است تا در کار ها رایزنی کنند. تقلید و پیروی کورکورانه در سنت زرتشتی جایی ندارد و همیشه انسان به چاره جویی در کار ها با استفاده از خرد دعوت شده است.


ریشه این آزادی، در اصول اخلاقی گات ها و در رابطه میان خالق و مخلوق است. خرد رشته ای است که اصول گات ها را به هم پیوند می دهد. آدمی در تصویر اخلاقی اهورا مزدا خلق شده است و معنای آن اینست که اهورامزدا و آدمی در فروزهایی مشترکند. یکی از آن ها آزادی و اختیار است.


در دین زرتشت از این رایطه بسبار قوی یاد شده است به گونه ای که انسان به عنوان همکار خداوند شناخته شده است. این همکاری از این جهت است قدرت اخلاقی به آدمیان بخشیده شده است. به همین جهت بین خداوند و انسان به جای حق ابوتی یا مالکیتی که در ادیان دیگر بیان شده است، حق مشارکت وجود دارد این آزادی به انسان اجازه می دهد که اگر بخواهد راه پویایی، راستی و داد را بپیماید و به شادمانی و خوشبختی دست خواهد یافت و اگر به بدی گراید دچار افسوس خواهد شد.(یسنای 40 بند 4)

[Borna66]

فروهر و عکس اشو زرتشت (نماد فروهر)
نیاکان ما از چند هزار سال پیش دریافته بودند که هر انسان زنده از تن، جان، روان، وجدان و فروهر (Fravahr) سرشته شده که پویندگی و بالندگی انسان از کوشش و جوشش آن‌هاست.
فروهر از دو واژه‌ی “فره” به معنی جلو، پیش و “وهر” یا ورتی به معنی برنده و کشنده درست شده است و شاید بتوان گفت از نظر زندگی، فروهر بزرگترین و باارزش‌ترین جزء وجود انسان است ، چون پرتوی از هستی بی‌پایان اهورامزداست که انسان را به‌سوی رسایی رهنما می‌شود و وظیفه‌ی پیش‌بری و فرابری، برای انسان به برترین پایه‌ی هستی را داراست. و پس از مرگ با همان پاکی و درستی به اصل خود (اهورامزدا) می‌پیوندد.
امروزه نگاره‌ی زیر بین زرتشتیان نمایانگر شکل فروهر است و به‌عنوان نشانواره‌ی دین زرتشتی به‌کار می‌رود. این نگاره، گذشته‌ی چندین هزارساله داشته و شبیه آن در جاهای دیگر و نزد قوم‌های دیگری دیده شده است ولی شکل کنونی آن در کتیبه‌های هخامنشی بالای سر پادشاهان دیده می‌شود.

تصویر فروهر

هر پاره‌ای از نگاره‌ی فروهر یادآور اهمیت و مسولیت فروهر در زندگی است:
1- سر: سر فروهر به‌صورت مردی سالخورده است تا با دیدن آن به‌یاد آوریم که فروهر مانند بزرگان و افراد مسن ما را راهنمایی می‌کند.
2- دست‌ها: دست‌های فروهر به‌طرف بالاست به‌خاطر آنکه همیشه به اهورامزدا توجه داشته باشیم.
در دست فروهر حلقه‌ای وجود دارد که آن‌را نشانه‌ی احترام به عهد و پیمان می‌دانند.
3- بال‌ها: بال‌های فروهر باز است. چون با دیدن بال‌های باز، ذهن انسان متوجه پرواز و پیشرفت شده و از دیدن این دو بال باز فورا به یاد می‌آورد که فروهر او را به‌سوی پیشرفت و سربلندی راهنمایی می‌کند.
همچنین هر بال خود دارای سه بخش است که نشانه‌ی اندیشه‌نیک، گفتار نیک و کردار نیک بوده و با دیدن این سه بخش آگاه می‌شویم که هرگونه پیشرفتی باید از راه درست یعنی به‌وسیله‌ی اندیشه و گفتار و کردار نیک انجام شود.
4- دایره میان شکل: دایره خطی‌ است منحنی که از هر نقطه‌ی آن شروع کنیم باز به همان نقطه خواهیم رسید. منظور از این دایره در میان فروهر، نشان‌دادن روزگار بی‌پایان است. به این معنی که هر عمل و کرداری که در این زندگی (روی دایره) صورت گیرد نتیجه‌ی آن در همین دنیا متوجه انسان است و اثر آن باقی خواهد ماند. (باز به همان نقطه از دایره خواهد رسید). و در جهان دیگر روان از پاداش یا جزای آن برخوردار خواهد شد.
5- دامن: دامن فروهر از سه قسمت به‌وجود آمده که نشانه‌ی اندیشه و گفتار و کردار بد است . از مشاهده‌ی این سه بخش درمی‌یابیم که همواره باید اندیشه و گفتار و کردار بد را به زیر افکنده، پست و زبون سازیم. (همانطور که دامن در زیر قرار دارد)
6- دو رشته‌ی آویخته: این دو رشته نشانه‌ی سپنتامینو (مینوی خوب) و انگره‌مینو (مینوی بد) است که همیشه ممکن است در اندیشه‌ی انسان ظاهر شوند . وظیفه‌ی هر زرتشتی این است که خوبی را در اندیشه‌ی خود قرار داده و بدی را از آن دور کند (نیک بیندیشد).