صحافی

[Borna66]

صحافی

1_ ترکیب بندی :

. تا کردن
. لت گذاشتن
. مرتب کردن
. دوختن

2_ شکل بندی :

. کوبیدن
. چسب زدن
. لب بریدن و گرد سازی
. پشت کوبی و استر بندی

3_ جلد بندی :

. جلد سازی
. چاپ جلد
. جلد گذاری

1 _ ترکیب بندی :
ترکیب بندی کتاب عبارتست از یک جا و کنار هم قرار دادن صفحات کتاب به ترتیب
شماره صفحات . در ترکیب بندی چهار عمل صورت می گیرد :
تا کردن ، لت گذاشتن ، مرتب کردن ، و دوختن.


:: تا کردن : صفحات کتاب معمولا تک تک چاپ نمی شوند ، بلکه هر چند صفحه ان بر
پشت و روی یک ورق بزرگ کاغذ چاپ می شود. بنابر این اوراق چاپ شده را باید تا کرد .
تا کردن در صحافی امروزی به وسیله ماشین تا زنی انجام می گیرد .اوراق چاپ شده به وسیله
نورد های ماشین تا زنی چند بار از موضع مطلوب تا می خورند. ورق تا خورده را ، که بخشی از
کتاب است ، یک فرم می نامند . صفحات کتاب در یک فرم به ترتیب شماره پشت هم قرار می گیرند.
تعداد صفحات یک فرم معمولا مضربی از 4 است .


:: لت گذاشتن : بعضی از کتاب ها صفحات رنگی مخصوص یا نقشه یا تصاویر خارج از
متن دارند که باید به صورت یک یا چند لت جداگانه در وسط یک فرم یا بین دو فرم قرار بگیرند.
لت گذاری در وسط یک فرم با دست انجام می گیرد.


:: مرتب کردن : کتاب معمولا در صد ها یا هزار ها نسخه طبع می شود . بنابر این هر فرم
کتاب در صد ها یا هزار ها نسخه است ، و نسخ متعدد و یک شکل فرمها، توده های جدا گانه و
متعدد را تشکیل می دهند . برای مرتب کردن ، باید از روی این توده ها ، به ترتیب صفحات یک
کتاب، فرمها را به ترتیب برداشت و در کنار هم قرار داد . این عمل را در صحافی (( مرتب کردن ))
می نامند. در صحافی جدید عمل مرتب کردن ، به وسیله ماشینهای ترتیب انجام می گیرد.


:: دوختن : پس از عمل ترتیب، ته فرمهای هر جلد را باید به یکدگر دوخت . دوخت در
صحافی امروزه دو طریقه دارد. طریقه (( سمایث)) ( smayth) و طریقه کناره دوزی .
در هر دو طریقه از نخهای محکم نایلونی یا پنبه ای استفاده می شود . دوخت به طریقه
(( سمایث)) استحکام کافی به کتاب می دهد و عطف فرمها حالت محدب پیدا می کند ، و باز
نگهداشتن کتاب نسبتا به سهولت انجام می گیرد. اما کتابهایی که به طریقه کناره دوزی دوخته
می شوند ، استحکام بیشتری پیدا می کنند . معمولا کتابهای درسی و کتابهای مرجع را ، که بیشتر
از کتابهای عادی مورد استفاده قرار می گیرند، به این طریقه کناره دوزی می دوزند . در هر دو
طریقه عمل دوخت به وسیله ماشینهای مخصوص صورت می گیرد.

شکل بندی
>>>>>>>>>>>

[Borna66]

شکل بندی :

شکلبندی کتاب نیز چهار مرحله دارد : کوبیدن، چسب زدن ، لب بریدن و گرد سازی،
پشت کوبی و استر بندی.

1_ کوبیدن: فرمهای هر کتاب پس از دوخت ، در امتداد عطف تورم پیدا می کند. برای از
بین بردن این تورم ،فرمها را در ماشین مخصوص ، بین دوصفحه فولادی قرار می دهند ،و
فشاری در حدود چند تن بر انها وارد می کنند.عمل کوبیدن ، نسخ متعدد هر کتاب را از لحاظ
حجم نیز یکنواخت می کند.

2_ چسب زدن : در اغلب کتابهایی که به طریقه ( سمایث) دوخته می شوند ، به وسیله
ماشین چسب زنی ، لایه ای از چسب مخصوص به سطح عطف کتاب می کشند تا از شل شدن
کوکها جلو گیری کند و سبب استحکام پیوستگی فرمها به یکدیگر می شود .

3_ لب بریدن: لبه های ناهموار فرمهای کتاب ، پس از دوخت و کوبیدن ،به وسیله ماشین
برش بریده می شوند. همه نسخ متعدد و فرمهای یک کتاب ،پس از عبور از ماشین برش،قطع
یکسان پیدا می کنند.

4_ گرد سازی: پشت کوبی و استر بندی . در صحافی جدید، این سه عمل به وسیله یک
ماشین انجام می گیرد. این ماشین ابتدا سطح عطف کتاب را محدب می کند.سپس یک پشته
اهنی بر سطح عطف ، مقوا را به عقب و جلو حرکت می دهد، و کنهره طولی ان را رو به
بیرون فشار می دهد، به این طریق دو کناره طولی عطف لبه دار می شوند و به اصطلاح ((شانه
پیدا می کنند)) این دو لبه در هنگام کار گذاشتن کتاب در جلد ، در دو شیاری که بر جلد و نزدیک
عطف ان احداث می شود جا می افتند و جلد را محکم نگاه می دارند . پس از این عمل همان
ماشین یک تکه پارچه با سریشم بر سطح عطف می کشد، این پارچه را استر می نامند.
در اغلب کتابهای ته دوزی شده به وسیله همین ماشین یک قطعه پارچه مشبک اضافی
بر عطف کتاب می چسبانند. عرض این پارچه حدود 12 اینچ از قطر عطف بیشتر است و
لبه های اضافی ان را بعدا در جلد گذاری زیر استر بدرقه بر سطح داخلی جلد می چسبانند.
استر بدرقه معمولا عبارتست از دو قطعخه کاغذ سفید یا رنگی که ممکن است مطلبی بر انها
چاپ شده باشد و هر یک پس از تا خوردن 4 صفحه به قطع کتاب تشکیل می دهد و
هر قطعه را از محل تا در اول و در اخر اوراق صحافی شده کتاب به شانه عطف می چسبانند و
سپس هنگام جلد گذاری نیمی از هر قطعه را به دو قطعه جلد می چسبانند تا سطح داخلی انها را
بپوشاند. در بسیاری از کتابها لبه بالا و پایین عطف یک باریکه پارچه رنگی دارد که شیرازه
نامیده می شود.
در کتابهایی که با دست صحافی می شوند برای استحکام بخشیدن به جلد کتاب ، شیرازه ها را
به عطف می دوزند ، اما در کتابهایی که با ماشین صحافی می شوند شیرازه ها را تنها برای
تزئین بر دو سر عطف می چسبانند.