اشتباهات رايج در چگونگي مصرف سمو م دامپزشكي در ايران

افزايش جهاني تقاضا نسبت به غذا و همچنين اهميت روز افزون سطح بهداشت عمومي و جلوگيري از بيماريهاي قابل انتقال از دامها به انسان از طريق بندپايان ، باعث شده است كه كنترل انگلها از اهميت بالاتري نسبت به گذشته ، برخوردار گردد ؛ حساسيتهاي جهاني نيزدر مورد حفظ محيط زيست در يك – دو دهه اخير بر اهميت و چگونگي استفاده از سموم حشره كش افزوده است.
يكي از عواملي كه باعث مي شود تا استفاده از سموم براي محيط و ساكنان آن ايجاد خطر نمايد ، اشتباهاتي است كه در چگونگي استفاده از سموم بروز مي يابد:
n Spray : روش سمپاشي مناسبي است اما بدليل آنكه دامپرور يا:
1 – از حجم سمپاش اطلاع ندارد.
2- دستگاه را تا نقطه max پر نمي كند.
3- ابتدا آب را مي ريزد و بعد سم را مي افزايد ( مخلوط همگن درست نمي شود).
4- از ظرف مدرج براي ريختن سم استفاده نمي كند و بطور ذهني سم را داخل سمپاش مي ريزد.
5- از سرنگ جهت ريخت حجم مشخص استفاده مي كند اما بر اساس يك رسم غلط بين دامپروران ، سرنگ را براي استفاده هاي بعدي نگه ميدارد.
6- سمپاش را پس از استفاده شسته و محتويات آن را بدون توجه به شرايط محيطي ، در محيط ( بخصوص در آبهاي جاري ) خالي مي كند.
7- زواياي پنهان بدن دام را سمپاشي نمي كند و ...
تمام اين اشتباهات باعث مي شود تا درمان به شكل كامل انجام نشده و در نتيجه بازگشت آلودگي انگلي مشاهده شود؛ دامپروران عموما تصور مي كنند كه اشكال در كيفيت سم مورد استفاده بوده است ، در نتيجه يا از سم ديگري استفاده مي كنند و يا سم را با غلظتي بالاتر از غلظت قبلي بكار مي برند ، اگر هم اين كار را نكنند و از همان غلظت توصيه شده استفاده كنند ، باز هم بدليل عدم رفع اشتباهات قبلي ، دفعات درمان افزايش مي يابد ، در نتيجه آلودگي محيط زيست را به همراه خواهد داشت.
n Bath: روش بسيار خوبي براي گله هاي با جمعيت بالا مي باشد اما عموما بدليل اينكه:
1- دامپرور از حجم استخر اطلاع ندارد.
2- براي حمام دادن دامها ، استخر خاكي درست كرده است ( در مورد سمومي كه نيمه عمر بالا دارند ، باعث ميشود آلودگي به سطوح پائين خاك و آبهاي زير زميني برسد).
3- استخر بتوني كه دچار شكستگي شده.
4- براي استخر خروجي فاضلاب تعبيه شده باشد (استخر نبايد خروجي فاضلاب داشته باشد و اگر دارد بايد به يك مخزن فاضلاب منتهي شود).
5- دامپرور از روش مخلوط كردن سم با آب استخر آگاهي ندارد.
6- عدم افزودن مجدد سم به استخر بعنوان مايع جايگزين.
توضيحاتي كه در مورد اسپري داده شد ، در اين مورد نيز صادق است.
:Residue■ بعضي از سموم داراي slaughter interval مي باشند ، مانند : ديازينون 3 روز ، نگوون 5 روز . بعضي نيز به اين فاصله زماني نياز ندارند ، مانند فلومترين . اين فواصل زماني بايد رعايط شود ، اما متاسفانه بدليل ناآگاهي هرگز رعايت نمي گردد.
■ زمان سمپاشي: سمپاشي نبايد در باد و باران و هواي سرد انجام شود. پس از سمپاشي حيوان سمپاشي شده را نبايد شست و شو داد ( در مورد گاوميشها كه بيشتر در مناطق جنوبي ايران نگهداري مي شوند ، سمپاشي بايد بعد از بازگشت آنها از رودخانه صورت گيرد).
n Stress : در تعريفي ساده ، استرس فشار تحميل شده به موجود زنده مي باشد، كه ميتواند شامل استرس حمل ونقل ، واكسيناسيون ، شاخ بري ، castration ، بيماري ، خستگي ، از شير گرفتن بره يا گوساله و ... باشد. دام تحت استرس را نبايد سمپاشي نمود.
n Combination treatments : سموم را نبايد با يكديگر تركيب كرد ، مگر آنكه در بروشور سم ، اين مساله توصيه شده باشد.
n Age : از حمام دادن بره ها با بزرگسالان بايد اجتناب نمود، چراكه ممكن است موجب خفگي آنها زير دست و پاي بزرگترها شود. بعضي از سموم نيز بايد در دامهائي مورد استفاده قرار گيرد كه از سن خاصي بزگتر باشند.
n Size : در مورد سموم ready to use (پور- آن ، اسپوت - آن )اهميت دارد . عدم تخمين ميزان سم مورد نياز در در مورد اين دسته از سموم ، همان مشكل درمان ناقص را ايجاد مي كند.
n Sex : بعضي از سموم را در مورد حيوانات آبستن و يا در دوره فحلي نبايد بكار برد( مانند: پروپتامفوس – بلوتيك ).
n Breed of animals : گروهي از نژادها به بعضي از سموم حساسيت نشان مي دهند ، مانند حساسيت گاوهاي نژاد برهمن به سموم ارگانو فسفره، در مورد اين نژادها بايد از ديگر خانواده هاي سموم استفاده شود.

n PET or Aluminium bottle ؟ متاسفانه بدليل ارزش مادي بطري هاي آلومينيومي ، بطري هاي ساخته شده از اين فلز مورد بازيافت قرار گرفته و از آنها ظروف آشپزخانه تهيه مي شود و يا با بريدن قسمت بالاي بطري از آن ليوان و كتري مي سازند ، كه به وفور در مناطق روستائي قابل مشاهده است. اين مساله در مورد بطريهاي پت كمتر اتفاق مي افتد ، چراكه بطري هاي پت نوشابه به مراتب زيبا تر و فريبنده تر از بطري پت سم مي باشد. مساله ديگر، معدوم نمودن بطريهاي پت مي باشد ، كه به سهولت و با سوزاندن انجام پذير است.

n Label : عدم مطالعه ليبل يكي از مهمترين مشكلاتي است كه آنرا مي توان حتي پايه تمامي مشكلات ذكر شده در بالا به حساب آورد