اهداف کلي اجراي طرح جامع شهري

[Borna66]

اهداف کلي اجراي طرح جامع شهري را مي‌توان به شرح زير بيان کرد:
1. تعيين سامانمند توسعه فيزيکي شهر.
2. تخصيص زمين به گزينه‌هاي مختلف با حداکثر استفاده بالقوه از آن.
3. فراهم کردن تسهيلات لازم براي ارضاي نيازهاي مختلف جامعه شهري.
4. توسعه اقتصادي در تأمين فرصتهاي اشتغال براي همه بخشهاي نيروي انساني.
5. تأمين خدمات عمومي براي شهروندان، مانند امکانات حمل و نقل، آموزش و پرورش و غيره.
6. تعيين محدوده محيطهاي محله‌اي- واحد همسايگي.
براي تهيه طرح جامع شهري، عوامل و عناصري مورد بررسي قرار مي‌گيرد. به عبارت ديگر هر طرح جامع شهري از عوامل زير تشکيل مي‌شود:
الف) مطالعات جمعيتي
اين مطالعات براي آگاهي از تقاضاهاي شهري در سالهاي آينده صورت مي‌گيرد و در آن بررسيهايي درباره گروههاي مختلف سني از لحاظ جنس، سن و ميزان در آمد به همراه نيازهايشان در سالهاي آينده انجام مي‌شود. زيرا هر يک از اين گروههاي شهري، احتياجات و تقاضاهاي ويژه‌اي دارند و خدمات ويژه‌اي مي‌طلبند. براي مثال ايجاد فرصتهاي اشتغال براي نيروي کار، تقاضا براي مسکن، حمل و نقل، کيفيت گذران اوقات فراغت براي جوانان از نظر تأسيس مراکز ويژه جوانان و غيره. البته اين پيش‌بين‌ها، نمي‌تواند براي همه بخشهاي يک شهر يکسان باشد: زيرا در آينده، محله‌هاي مختلف شهري، تقاضاها و نيازهاي گوناگوني خواهند داشت.
ب) بررسيهاي اقتصادي
در اين نوع بررسي بايد درباره نيروي کار ماهر و غير ماهر شهر، تربيت و آموزش نيروي کار جديد، مهاجرتهاي روستايي و مهاجرت از شهرهاي ديگر مطالعاتي صورت بگيرد. وابستگي ميان اقتصاد محلي، سياستهاي دولتي و اقتصاد ملي، بروشنهاي بررسي شود و تأثيرات نوسانهاي اقتصاد ملي در اقتصاد محلي شهر ارزيابي گردد.
در بررسيهاي اقتصادي شهر، عواملي مانند سرمايه‌گذاريهاي بخش دولتي و خصوصي در سالهاي آينده، تجهيزات و تأسيسات جديد حمل و نقل و انواع آن، ميزان توليدات و خدمات، نيروي کار مورد نياز شهر در سالهاي آينده، تأسيس انواع صنايع، مواد اوليه مورد نياز شهر و تأمين آن از ناحيه و بيرون از ناحيه، مکان‌گزيني صنايع در حومه‌ها، ايجاد پارکهاي صنعتي در حاشيه شهر، رشد اقتصادي شهر در سالهاي آينده و سرانجام علل تداوم سيکل فقر در خانواده‌هاي شهري مطالعه مي‌شود و در همه موارد، پيش‌بيني و آينده‌نگري اساس کار قرار مي‌گيرد.
ج) بررسي کاربري زمين
اين بررسي، از عوامل اصلي و مهم هر طرح جامع شهري است. وضعيت موجود کاربري زمين، در سير تکوين هر طرح شهري اساس کار محسوب مي‌شود. روال کاربري زمين در درجه تراکم کاربري زمين در زمان تهيه طرح جامع شهري، راهنمايي براي تأمين نيازهاي سالهاي آينده است.
در توسعه شهر در سالهاي آينده، مسأله مهم، برخورد تأسيسات و تجهيزات شهري با زمينهاي کشاورزي اطراف شهرهاي بويژه در مرزهاي دهشهر است. در اين زمينه، دورانديشي و تحليل شرايط توليدات کشاورزي براي تأمين احتياجات شهر در سالهاي آينده نبايد فراموش شود.
د) مطالعات خانه‌سازي
مطالعات مربوط به خانه‌سازي با مطالعات جمعيتي ارتباط مستقيم دارد. زيرا با توجه به انواع در آمد و گروهها سني در سالهاي آينده که ترکيب جمعيتي شهر را تشکيل خواهند داد، سطوح مختلف از انواع مسکن مورد نياز است. بخش خصوص تنها براي طبقات پر در آمد خانه‌سازي مي‌کند. چون به دنبال سود بيشتر است. خانه‌سازي براي طبقات کم در آمد نيز با توجه به سوبسيدهاي بخش عمومي صورت مي‌گيرد.
هـ) بررسي حمل و نقل شهري
در شهرها همواره بين کيفيت کاربري زمين و جريان ترافيک، وابستگي پايداري مشاهده مي‌شود که مي‌تواند در بر آورد کيفيت حمل و نقل در سالهاي آينده مورد استفاده واقع شود. در بررسي حمل و نقل، محور اصلي تحقيق، چگونگي بهره‌گيري از حمل و نقل عمومي، افزايش ميزان اتومبيل و تأمين پارکينگ به حد نياز است.
و) اوضاع طبيعي و توسعه شهر
جهت‌گيري توسعه افقي و عمودي شهر در سالهاي آينده بيش از هر عامل ديگر به شرايط طبيعي مکان شهري وابسته است. از اين رو تحقيق در جغرافياي طبيعي شهر، از موارد اساسي در تهيه طرحهاي جامع شهري است.
با توجه به آنچه گفتيم معلوم مي‌شود که بيشتر بخشها و عناصر تشکيل دهنده طرح جامع شهر، کاملاً با جغرافياي کاربردي و «جغرافياي شهري تحليلي» پيوند دارد. به همين دليل در بيشتر گروههاي آموزشي جغرافيا در ايالات متحده بر برنامه‌ريزي شهري و ناحيه‌اي تأکيد شده، جغرافياي کاربردي به عنوان برنامه‌ريزي محيطي و برنامه‌ريزي شهري و ناحيه‌اي شناخته مي‌شود.