..فرهنگ کسب و کار در ژاپن...

[Isooda]

ژاپن کشوري است آسيايي در شرقي‌ترين بخش خاور دور. زبان مردم اين کشور، زبان ژاپني است. رشته جزيره‌هاي ژاپن شامل ۶,۸۵۲ جزيره است که چهار جزيره اصلي آن عبارتند از هونشو، هوکايدو، کيوشو و شيکوکو. پايتخت اين کشور شهر توکيو مي‌باشد.کشور ژاپن در سال ۲۰۱۰ پس از آمريکا و چين، به عنوان سومين قدرت اقتصادي دنيا شناخته شده. اين کشور داراي منابع طبيعي خيلي محدودي است و اکثر جزاير و خاک آن کوهستاني و آتشفشاني است. ولي با همکاري‌هاي دولت در بخش صنعت و نيز سرمايه‌گذاري گسترده در تکنولوژي‌هاي پيشرفته، ژاپن به عنوان يکي از پيشگامان عمده در صنعت و تکنولوژي دنيا شناخته شده است.

کشور ژاپن در سال ۲۰۱۰ پس از آمريکا و چين، به عنوان سومين قدرت اقتصادي دنيا شناخته شد. اگرچه در سه ماهه آخر سال 2010 رشد اقتصادي ژاپن 3/1- درصد بود، اما طي سال 2010 توليد ناخالص داخلي ژاپن 9/3 درصد رشد نشان داد و اقدامات سريع بانک ژاپن در قالب مداخله در بورس توکيو به منظور کاهش ارزش سهام نيکي ثبات را به بازارهاي مالي اين کشور بازگرداند.

آمار کلي کشور ژاپن
مساحت: 377944 کيلومتر مربع
(رتبه 61 در ميان کشورهاي جهان)
جمعيت: 127 ميليون و 960 هزار نفر
(رتبه 10 در ميان کشورهاي جهان)
تراکم جمعيت: 337 نفر در کيلومتر مربع
(رتبه 36 در ميان کشورهاي جهان)
اميد به زندگي: مردان 79 سال – زنان 86 سال
درصد افراد باسواد: 99 درصد
ميزان طلاق در 1000 نفر: 2/2 نفر

آمار اقتصادي
واحد پول: ين
توليد ناخالص ملي: 4308 ميليارد دلار – سرانه 33828 دلار
اشتغال: کشاورزي 4 درصد - صنعت 28 درصد - خدمات 65 درصد - بيکار 4 درصد
صادرات عمده: تجهيزات حمل و نقل، ماشين‌آلات مکانيکي‌، مواد شيميايي، لوازم الکتريکي، فلزات
مقاصد صادرات: آمريکا 22 درصد - چين 13 درصد - کره‌جنوبي 8 درصد - تايوان 7 درصد – هنگ‌کنگ 6 درصد
واردات عمده: محصولات ماشين آلات و تجهيزات – مواد سوختي و معدني – مواد خوراکي – مواد شيميايي –

مواد اوليه
منابع واردات: چين 20 درصد - آمريکا 13 درصد – کره‌جنوبي 5 درصد - استراليا 4 درصد - تايوان 4 درصد.
صادرات بخش عمده‌اي از درآمدهاي اقتصادي ژاپن را تشکيل مي‌دهد و آمريکا با 7/22 درصد، چين با 1/13 درصد و کره‌جنوبي با 8/7 درصد عمده‌ترين شرکاي تجاري اين کشور هستند. محصولات صادراتي عمده ژاپن شامل تجهيزات حمل‌ونقل، اتومبيل، صنايع الکترونيک، ماشين‌آلات الکتريکي و صنايع شيميايي هستند. در بخش صنايع ژاپن به عنوان يکي از پيشرفته‌ترين کشورها در زمينه توليد اتومبيل، تجهيزات الکترونيکي، ماشين ابزار، فولاد و فلزات غيرآهني، کشتي سازي، صنايع شيميايي و نساجي و نيز صنايع غذايي فرآوري شده محسوب مي‌شود. اين کشور داراي چندين شرکت بين‌المللي با مارک‌هاي معتبري همچون تويوتا، هوندا، سوني، نيسان، سيتي‌زن و... است.چنين نتيجه‌اي حاصل صادرات به کشورهاي در حال توسعه (مانند چين که رشدش به 5/9 درصد رسيده)، طرح دولتي و بي‌سابقه قانونمندسازي، سطح بالاي تحقيق و توسعه، سرمايه‌گذاري روي آموزش و همچنين تعديل نسبي ارزش دادن به سهامداران است.ژاپن رشد اقتصادي بالايي را در دهه‌هاي ۱۹۶۰ تا ۱۹۸۰ تجربه کرده ‌است. رشد ژاپن در دهه ۱۹۶۰ به طور متوسط ۱۰ درصد، در دهه ۱۹۷۰ به طور متوسط ۵ درصد و در دهه ۱۹۸۰ به طور متوسط ۴ درصد رشد داشت. رشد اقتصادي ژاپن در دو دهه اخير به شدت کاهش يافته است، به طوري که در دهه ۱۹۹۰ به طور متوسط 5/1 درصد بوده ‌است. تلاش‌هاي دولت ژاپن براي ايجاد رشد اقتصادي در اين دو دهه عمدتا با شکست مواجه شده و رشد اقتصادي ژاپن همچنان پايين است.در نتيجه فاجعه اخير زلزله و سونامي هولناک 11 مارس، 10 درصد ارزش دارايي‎هاي ژاپن در بازار سرمايه اين کشور از بين رفت که اين رقم معادل 20 درصد توليد ناخالص داخلي ژاپن بوده و مقدار آن به يک تريليون دلار بالغ مي‎شود.

کارشناسان بر اين باورند که اين زلزله در كوتاه‌مدت تاثيرات منفي زيادي بر رشد اقتصادي ژاپن خواهد داشت، اما در بلندمدت به نفع اقتصاد اين كشور تمام مي‌شود، چرا كه اجراي پروژه هاي زير ساختي موجب افزايش اشتغال و رشد اقتصادي خواهد شد.اکنون شركت‌هاي بزرگ ژاپني مثل تويوتا و سوني، با بحران عجيبي روبه‌رو شده اند. سوني فعاليت شش كارخانه بزرگ خود در شمال ژاپن را متوقف كرده است. شركت تويوتا نيز سه كارخانه توليدي خود را تعطيل كرد. شركت هاي خودروسازي هوندا و نيسان نيز به ترتيب فعاليت دو و چهار كارخانه بزرگ خود را متوقف كرده اند.

مهمترين مشکل فعلي ژاپن از هم‎گسيختگي زنجيره عرضه برخي از صنايع است که براي ادامه فعاليت به مواد اوليه، قطعات و نهاده‎هاي توليد نياز مبرم دارند و از سويي بسياري از واحدهاي توليدکننده قطعات اتومبيل و لوازم الکترونيک که در مناطق آسيب‎ديده قرار دارند توليدات خود را اجبارا کاهش داده‎اند.البته صندوق بين‎المللي پول اعلام کرد: اقتصاد ژاپن به حد کافي نيرومند است که بتواند هزينه‎هاي بازسازي خرابي‎هاي زلزله و سونامي اخير را تامين نمايد. بانک مرکزي ژاپن نيز در پي سقوط شديد شاخص‌هاي سهام، مبلغ 15 تريليون ين (معادل 183 ميليارد دلار) به اقتصاد اين کشور تزريق نموده است.

[Isooda]

پيشينه کسب و کار در ژاپن
رويکرد ژاپني ها به کسب وکار، انعکاسي از تاريخ و فرهنگ اجتماعي آنها است. اگر خواهان کار و ارتباط موفق با طرفين و شرکاي ژاپني هستيد، دانستن برخي مفاهيم زيربنايي موثر بر زندگي کاري در اين کشور براي شما
ضروري است.

بعضي از اين ساز و کار ها چنان متفاوت از مدل هاي غربي هستند که وفق يافتن با آنها دشوار و درک کامل آنها تقريبا غيرممکن است. ظاهرا مهم ترين اصلي که همواره بايد مدنظر داشت، اهميت فوق العاده روابط فردي در چرخه کسب وکار است. از ميان تمامي فرهنگ هاي جهان، ژاپن يکي از طلايه داران در مقدم داشتن روابط فردي بر روابط کاري ( و نه کار بر ملاحظات فردي) است.

پس براي توفيق کاري در ژاپن، لازم است که حداکثر زمان و منابع را به مرحله آغازين برقراري روابط اختصاص دهيد. حتي اگر نتايج احتمالي بسيار دوردست به نظر برسند.

مدل هاي کسب وکار در ژاپن در حال حاضر در حال دگرگوني هستند و فشار هاي زيادي – چه از داخل، چه از خارج- براي اعمال اصلاحات وجود دارد، اما هنوز روند تغييرات کند است و آداب و رسوم و التزامات سنتي هنوز پايداري مي کنند. پس منتظر تغييرات باشيد؛ اما توقع نداشته باشيد گذار سريع و آسان رخ دهد.

مهم ترين اصلي که همواره بايد مدنظر داشت، اهميت فوق العاده روابط فردي در چرخه کسب وکار است.

ساختار هاي فضاي کسب وکار در ژاپن
از زمان جنگ جهاني دوم، تجارت ژاپن زير سايه تعداد اندکي از شرکت هاي بسيار عظيم – موسوم به کنگلومراي تجاري – بوده و اين شرکت ها تاثير بسيار شگرفي بر اقتصاد اين کشور داشته اند. با اين وجود در سال هاي اخير، اقتصاد ژاپن از نظر اندازه و ساختار اين شرکت ها، دگرديسي قابل ملاحظه اي يافته، چنان که شبکه پيچيده اي از روابط بسته بين شرکت هاي کوچک و بزرگ به وجود آمده است.

رقابت بين شرکت هاي کوچک تر در اين بخش بسيار شديد است که اين پديده منجر به بروز ورشکستگي هاي متعدد مي شود. به همين دليل مدتي است که مفهوم استخدام مادام العمر براي نيروي کار، به صورت يک افسانه درآمده است.

شرکت هاي ژاپني (به مثابه جامعه ژاپن) ساختاري سلسله مراتبي دارند؛ چنان که هر فرد جايگاه خود را در گروه و نيز نسبت به سايرين، به خوبي مي داند. همين حس تعلق خاطر به گروه است که به شرکت هاي ژاپني انسجام و اقتدار مي بخشد.

رويکرد گروهي و کار تيمي در ژاپن، نه فقط مفاهيم و عبارات نظري که شيوه اي از زندگي هستند که تمام جنبه هاي حيات سازماني در همه سطوح را تحت شعاع قرار مي دهند.

ساختار سلسله مراتبي ژاپن، عمدتا بر مبناي هم انديشي و همکاري است و نه فرآيند تصميم سازي بالابه پايين که بيشتر معرف الگوهاي سلسله مراتبي غربي است. اين بدان معناست که همه افراد درگير، شديدا احساس تعهد و مسووليت دارند .

نقش زنان در تجارت در ژاپن
درآمد ميانگين سالانه زنان در ژاپن حدود 50 درصد ميزان مشابه مردان است که آمار بسيار خوبي است. هرچند زنان از لحاظ حقوقي به برابري قابل ملاحظه اي با مردان رسيده اند، هنوز نوعي تبعيض نانوشته نسبت به زنان در محيط هاي کاري وجود دارد.

غالبا کار هاي سطح پايين به زنان سپرده مي شود و در هنگام ازدواج يا وضع حمل، وضعيت استخدامي آنان به حالت تعليق در مي آيد. هرچند در ساليان اخير اين روند رو به بهبودي نهاده، هنوز اين تغييرات ناچيز است.
احتمالاتنها مشکل زنان غربي که در ژاپن کار مي کنند، مديريت همکاران مرد خواهد بود؛ در غير اين صورت به لقب مرد افتخاري مفتخر خواهند شد.

[Isooda]

سبک مديريت ژاپني
مديريت ژاپني بر جريان اطلاعات از سطوح پايين به سطوح بالا تاکيد دارد. اين رويکرد باعث مي‌شود اطلاعات بيشتري نسبت به رويکرد مچ‌گيري در اختيار مديران ارشد قرار گيرد. نتيجتا مشاهده شده است که خط‌مشي‌ها غالبا پيش از آنکه براي تصويب نهايي به رده‌هاي بالا گزارش شوند، از رده‌هاي مياني نشات مي‌گيرند. يک مزيت آشکار اين رويکرد آن است که افرادي که در اجراي تصميمات نقش دارند، در فرآيند شکل‌گيري آنها نيز حائز جايگاه پويايي هستند.

از مديران انتظار مي‌رود هر چه به جايگاه بالاتري در سازمان نائل مي‌شوند، افتاده‌تر و ساده‌تر ظاهر شوند. شخصيت فردي و فرهمندي، جزء پيش‌نيازهاي مديريت موثر محسوب نمي‌شوند.

وظيفه کليدي مدير ژاپني، ايجاد فضايي مناسب براي موفقيت گروه است. بدين منظور او بايد همواره در دسترس و مشتاق به تشريک دانش خويش با گروه باشد. در ازاي اين رويکرد باز، وي نيز از اعضاي گروه توقع دارد او را در جريان کامل ميزان پيشرفت ماموريت بگذارند. اين‌گونه رابطه متقابل، شاکله مديريت موفق و کار تيمي ‌را مي‌سازد.

دستورالعمل‌هاي مديران ممکن است براي غربيان بي‌نهايت مبهم به نظر برسد؛ و اين غالبا موجب سردرگمي ‌و خستگي آنان مي‌شود. در نگاه کلان، تفاوت در سبک‌هاي ارتباطي عامل اصلي اين مشکل است. ژاپني‌ها به عنوان کاربران زبان رمزي (که در آن، آنچه فرد اظهار مي‌کند، لزوما منظور اصلي او نيست) نيازمند دستورالعمل‌هاي مستقيم و صريح نيستند. کارکنان ژاپني منظور رييس را به فراست درمي‌يابند؛ و واکنش مقتضي را از خود بروز مي‌دهند. از اين رو هنگامي‌ که وظايف محوله مبهم يا مخدوش به نظر مي‌رسند، غالبا لازم است براي شفاف‌سازي آنها سوال کنيد. تلاش براي فهم روشن مسائل از ابتدا، بسيار سودمند‌تر از فهم مبهم و توليد نتايج ضعيف يا ايجاد تنش در رابطه است.

شخصيت فردي و فرهمندي، جزء پيش‌نياز‌هاي مديريت موثر محسوب نمي‌شوند.

فرهنگ تجارت ژاپني
فرهنگ ژاپني برخلاف اکثر فرهنگ‌هاي تجارت کشورهای دنيا که کم و بيش متاثر از فرهنگ آمريکايي است، دست نخورده‌تر باقي مانده است. اکثر تاجران و مهاجران در اولين برخورد خود با ژاپني‌ها احساس خوبی نخواهند داشت، اما معمولا بيشتر آنها بعد از مدتي اين احساس را ترک کرده و از همکاران ژاپني خود درس مي‌گيرند.

در فرهنگ تجارت ژاپني، غيرمعمول نيست که قراردادها بر پايه رابطه‌هاي خصوصي و خانوادگي بنا شود. يعني دو نفر بايد از قبل با هم آشناييت داشته و همديگر را خوب بشناسند. به معناي ديگر، عقد قراردادها از روي احترام و آشناييت متقابل انجام مي‌گيرد.
تجارت به طريقي انجام مي‌گيرد که هر طرف از نظر اخلاقي به طرف مقابل متعهد و مسوول باشد.

ژاپن کشوري است که واژه «ما» به جاي «من» در آن ارزش بسيار بالاتري دارد. آنها قبل از به مرحله عمل آوردن هر تصميم مهمي، آن را به بحث مي‌گذارند. گروه‌گرايي به جاي فردگرايي در اين کشور رونق دارد. شما نيز قبل از اينکه بتوانيد پيشنهادات خود را مطرح کرده يا به مرحله عمل درآوريد، بايد عضو گروه شويد.

برخلاف آمريکايي‌ها که بسيار رک‌گو ‌و‌ روراست هستند، ژاپني‌ها ترجيح مي‌دهند همه مسائل را رک‌و‌روراست به آنها نگوييد و آن مطلب را در لفافه و با اشاره مطرح کنيد. همه تلاش آنها بر اين است که آن نکته و مطلب باعث آزار و ناراحتي کسي نشود و به کسي بر نخورد. براي اين منظور بايد سعي کنيد تا قبل از حرف زدن آن را خوب بررسی کرده و براي جواب دادن به کسي عجله نکنيد.

در ژاپن وقت‌شناسي نشانه احترام است. هرچيز که باعث از بين رفتن غرور، شان و اعتبار اجتماعي شود در تجارت و معاملات ژاپني‌ها بسيار مضر است. براي اين منظور شما بايد همه توان خود را به کار گيريد تا اين احترام حفظ شود. يکي از بهترين راه‌هايي که نشان مي‌دهد شما براي طرف مقابلتان احترام زيادي قائل هستيد، اين است که سر قرارها به موقع برويد و وقت‌شناس باشيد.

در اين کشور ارائه خدمات به مشتري در اولويت است. اگر به ژاپن سفر کنيد، از نزديک مشاهده خواهيد کرد که همه کارمندان و مسوولان همه ادارات، براي خدمت به شما بسيار مشتاق و داوطلب خواهند بود. احتمالا از اين مساله بسيار تعجب خواهيد کرد. ژاپني‌ها عقيده دارند که رسيدگي به کارهاي ارباب رجوع در اولويت همه امور است.

در ژاپن ترجيح داده مي‌شود به جاي فرستادن نامه، فکس يا ايميل، مستقيما تماس گرفته شود. اين به آن دليل است که ارزش قائل شدن براي وقت طرف مقابل بسيار اهميت دارد.

ژاپن مثل اکثر کشورهاي آسيايي خصيصه هديه دادن را حفظ کرده است. براي مهمان‌هاي خود هديه تهيه کنيد تا بتوانيد از اين طريق حس مهمان‌نوازي و علاقه خود را به آنها نشان دهيد. براي پرداخت صورتحساب تعارف کنيد چرا که اين‌کار نشانه احترام است.

[Isooda]

جلسات در ژاپن
سر وقت حاضر شدن در جلسات، بسیار مهم، و نشانه احترام به سایر حاضران است. با این وجود به دلیل ذات تعاون محور فرآیند تصمیم‌گیری در ژاپن، در اکثریت قریب به اتفاق موارد، تعیین زمان دقیق اتمام جلسه دشوار است. پس همیشه مدت‌زمان را قدری بیشتر از میزانی که برای حصول نتایج تخمین می‌زنید، در نظر بگیرید.

جلسات معمولا با بحث‌های مودبانه غیر تجاری پیرامون موضوعاتی چون دوستان و رابط‌های مشترک، صلاحیت‌های شرکت شما، غذای ژاپنی و نظایر آن آغاز می‌شوند. از این که وقت خود را به بحث پیرامون چنین مسائلی می‌گذرانید، خشمگین نشوید؛ چرا که این پدیده، یک عنصر حیاتی در فرآیند برقراری ارتباط به شمار می‌رود. تنها هنگامی ‌که خطر خسارت دیدن جدی شد، بی‌صبری خود را اظهار کنید.
مفهوم وا (Wa) که احتمالا بهترین ترجمه برای آن هماهنگی است، بطن رویکرد ژاپنی تشکیل جلسات است. هر چند جست‌وجوی راه‌حل‌ها بسیار مهم است؛ اما این مهم نمی‌بایست به قیمت از دست رفتن آرامش حاصل شود. هیچ یک از حاضران مایل به بیان یک عقیده چالش بر انگیز نخواهد بود؛ چرا که این عمل احتمالا منجر به بروز تعارض و تاثیر سوءنهادن بر وا می‌گردد.

در ژاپن تصمیمات طی یک فرآیند هم اندیشی کامل در جلسات و با رعایت خدشه‌ناپذیر وا اتخاذ می‌شوند. نتیجتا ممکن است فرآیند تصمیم‌گیری بسیار طولانی و خسته‌کننده به نظر برسد. در چنین موقعیت‌هایی شکیبایی بسیار مهم است: اظهار بی‌صبری و ناشکیبایی بر وا اثر منفی می‌گذارد.

کارت‌های کسب‌و‌کار
هنگام مذاکرات تجاری در ژاپن، بسیار حائز اهمیت است که تعداد کافی از کارت‌های کسب و کار، که اطلاعات به زبان ژاپنی پشت آن درج شده باشد، به همراه داشته باشید. این کارت‌ها در مراحل اولیه مذاکره و به شکلی رسمی ‌ارائه می‌شوند. کارت‌ها را با دو دست بگیرید و با دو دست تحویل دهید. (آن سوی کارت که به زبان ژاپنی نوشته شده است، بالا قرار گیرد.)

با کارت‌های تجاری طرفین ژاپنی با احترام رفتار کنید: هر ورق به منزله یک انسان است. روی کارت‌ها چیز اضافه‌ای ننویسید و آنها را جا نگذارید؛ رفتار‌هایی از این دست حمل بر بی‌احترامی‌خواهد شد. در حین جلسات کارت‌ها را با دقت روی میز مقابل خود قرار دهید و کارت‌های مربوط به افراد ارشد را بالاتر قرار دهید.

هدیه دادن
هدیه دادن یک جزء بومی ‌و سنتی در حیات تجاری ژاپن است و نباید با مسائلی از قبیل فساد مالی و رشوه اشتباه گرفته شود. لازم نیست هدیه خیلی گرانقیمت باشد؛ ولی همواره می‌بایست از کیفیت بالایی برخوردار باشد. مهم است که در سفر به ژاپن همواره تعدادی هدیه کوچک همراه خود داشته باشید و آنها را به دوستان و رابط‌های قدیمی ‌و جدید خود تقدیم کنید.
هدایا حتما می‌بایست کادو شده باشند. هدایا را در بسته‌های چهارتایی یا 9 تایی تقدیم نکنید؛ چرا که این اعداد نحس قلمداد می‌شوند. هر شیء تیز گوشه نشانگر تمایل به اتمام رابطه است.
همیشه مدت زمان را قدری بیشتر از میزانی که برای حصول نتایج تخمین می‌زنید، در نظر بگیرید.

کار گروهی در ژاپن
در واقع ژاپنی‌ها جلسات تمرینی تیم‌سازی را نمی‌گذرانند؛ آنها ذاتا گروه محور هستند که این قضیه در باطن نیز برای اعمال یک رویکرد هم‌اندیشانه در مسائل نهفته است. فرآیند ایجاد فضای همكاري یا نماواشی (Nemawashi ) متضمن حصول توافقات اصلی پیش از آغاز جلسه رسمی، به منظور اجتناب از هر گونه تعارض و درگیری در جلسات است. بنا براین اگر با حضور در جلسه‌ای انتظار دارید موضوعات به شیوه‌ای مستقیم و صریح بیان شوند، تقریبا همیشه ناامید خواهید شد.

همچنین لازم است که هر یک از اعضای گروه، در برابر دیگر اعضا تعظیم کند که این نیز در کنار برخی رفتار‌های دیگر، برخاسته از این باور سنتی است که افراد باید خاکسار و فروتن باشند. فخر فروشی برخاسته از فرهنگ غربی، رفتاری بچگانه و شرم آور تلقی می‌شود.
لازم است که هر یک از اعضای گروه، در برابر دیگر اعضا تعظیم کند.

[Isooda]

سبک‌های ارتباطی ژاپنی‌ها
احتمالا از بین تمامی‌جنبه‌های معامله با ژاپنی‌ها، دشواری‌های ارتباطی موجب بیشترین سردرگمی‌و سوءتفاهم می‌شوند. مبانی ارتباطات ژاپنی را می‌توان بدین صورت خلاصه کرد: ظرافت و توجه به جزئیات، در محیطی که ظاهر فرد و آن چه در جمع اظهار می‌کند (Tatemae) از آن چه او واقعا فکر می‌کند (Honne) می‌تواند کاملا متفاوت باشد. غالبا فاصله مابین Tatemae اظهاری و Honne احساسی بسیار زیاد است و حتی گاهی این دو می‌توانند کاملا در تضاد با هم باشند.

پیشبرد روابط در ژاپن غالبا مبتنی بر قدرت افراد در به فراست دریافتن مکنونات پنهان در لا به لای استعاره‌های کلامی ‌است و قطعا دریافتن این دوگانگی آشکار، برای غیرژاپنی‌ها بسیار دشوار است. احتمالا بهترین بیان این است که برای اطمینان از درستی گزاره‌ها، در مورد همه چیز می‌باید پرسش کرد. برای شفاف‌سازی هر موضوعی که نسبت به آن تردید دارید، چندین مرتبه سوال کنید.

این واقعیت که خارجی‌ها به ندرت ژاپنی می‌دانند؛ و انگلیسی صحبت کردن ژاپنی‌ها نیز در بهترین حالت دست و پا شکسته است، به این دشواری‌های ارتباطی دامن می‌زند. بیشتر مکالمات انگلیسی بازرگانان در جلسات چند ملیتی، درک نمی‌شود؛ یا حتی بدتر از این اشتباه درک می‌شود. نیاز به استفاده شفاف و دقیق زبان، در هیچ موقعیتی، بیش از این نشست‌ها نیست. تلفیق ابهام ژاپنی و فقدان ادراک، منجر به مشکلاتی می‌شود که حل مساله و تصمیم گیری را دشوار و عذاب آور می‌کند.
برای شفاف سازی هر موضوعی که نسبت به آن تردید دارید، سوال کنید.

سبک‌های پوششی در ژاپن
در ژاپن پوشش اهمیت حیاتی دارد و قضاوتی که در مورد هر فرد صورت می‌گیرد، غالبا بر اساس نحوه پوشش اوست.
هنجار پوششی آنها در محیط‌های تجاری معمولا کت و شلوار، پیراهن، و کراوات تیره است. هرچند در سال‌های اخیر گهگاه پوشش‌هایی از رنگ‌های دیگر هم به چشم می‌خورد، در این مورد بهتر است محافظه کارانه عمل شود.

برای زنان لباس‌های کاری می‌بایست پوشیده و رسمی ‌باشد. زنان در محیط‌های کاری معمولا شلوار نمی‌پوشند. زیور آلات می‌بایست فاخر، ولی به دور از جلوه گری و خودنمایی باشد.

به خاطر داشته باشید که در ژاپن، آب و هوا در فصول بسیار متغیر است؛ پس البسه مناسب فصل را نیز به همراه داشته باشید. در زمستان احتمالا به کاپشن یا بارانی نیاز خواهید داشت.

گذران مفید اوقات فراغت از تجارت در ژاپن
وعده‌های صرف غذا، جایگاه خاص خود را در حیات تجاری ژاپن دارند؛ و باید آنها را به عنوان یکی از مهم‌ترین جنبه‌های فرآیند ایجاد ارتباط در نظر گرفت. پس چنانچه به صرف نهار یا شام ( یا به ندرت صبحانه) دعوت شدید، حتما دعوت را بپذیرید. دعوت کننده همواره و بلا شک پرداخت صورتحساب را به عهده می‌گیرد. اگر شخصی شما را دعوت کرد، مراقب باشید با پیشنهاد پرداخت صورتحساب توسط شخص خودتان، به وی اهانت نکنید.

هنگامی‌ که از چوب غذا خوری استفاده می‌کنید، هرگز آنها را به سمت کسی نگیرید؛ و نگذارید برنج به آنها بچسبد. در مواقعی که از چوب‌ها استفاده نمی‌کنید، آنها را روی پارچه‌ای که کنار ظرف غذایتان روی میز است بگذارید.
باقی گذاشتن قدری از غذا در بشقاب (یا کاسه) از آداب غذاخوری ژاپنی است. با این کار نشان می‌دهید که به قدر کافی غذا میل کرده و سیر شده‌اید.

هنگام ورود به رستوران‌های سنتی ژاپنی، مرسوم است که پیش از ورود کفش‌هایتان را در بیاورید. این رسم در سایر رستوران‌ها رایج نیست.

میزبان شما در انتخاب و توضیح انواع اغذیه و پیشنهاد بهترین آنها به شما، با طیب خاطر شما را همراهی خواهد کرد. ژاپن به لحاظ تنوع غذایی بسیار غنی است: گمان نکنید غذای ژاپنی صرفا سوشی و خیار ترشی است!

اگر یک ژاپنی را به صرف غذا دعوت می‌کنید، او را به رستورانی ببرید که معرف فرهنگ آشپزی کشور شما باشد و بتوانید در قالب توصیف اغذیه، فرهنگ و سنت‌های کشور خود را به وی معرفی کنید. انعام دادن در ژاپن مرسوم نیست. این هزینه معمولا در صورتحساب مرقوم می‌گردد.

وعده‌های صرف غذا، جایگاه خاص خود را در حیات تجاری ژاپن دارند.

[Isooda]

مهم ترین نکات پیرامون فرهنگ کسب و کار در ژاپن
1. کسب و کار در ژاپن بر محور روابط شکل می‌گیرد. اگر روابط شما با افراد ذی‌ربط به قدر کافی عمیق نباشد، احتمالا به هیچ نتیجه‌ای نخواهید رسید.


. لازم است که به شکل فاخری ادای احترام کنید. احترام به سن و سال جزئی از سنت ژاپنی‌ها است. پس چنانچه هیاتی با اعضای سالمندتر به همراه داشته باشید، احتمالا مذاکرات شما بیشتر مثمر ثمر خواهد بود.

3. بکوشید همواره موقر و سیاستمدار مسلک باشید. از ابراز ناراحتی، خستگی یا بی‌صبری احتراز کنید. این عواطف منفی می‌توانند تاثیر مخربی بر پیشرفت روابط داشته باشند.

4. ژاپنی‌ها را با اعمال فشار در موقعیتی قرار ندهید که مجبور شوند از حوزه ادب و وجاهت خارج شوند. از تحمیل تصمیمات و تعیين ضرب‌الاجل برای آنها اجتناب کنید.

5. تصمیمات در کوران جلسات طولانی هم اندیشانه اتخاذ می‌شوند. از آنجا که سرعت بخشیدن به این فرآیند تقریبا غیرممکن به نظر می‌رسد، صبوری لازم است.

6. تا جایی که می‌توانید به ديگران كمك كنيد و به آنها نیکی کنید. لطف و کرم افراد قطعا جبران خواهد شد.

7. بکوشید فروتن و افتاده باشید و نه گستاخ و صریح.افتادگی ویژگی شخصیتی ستوده‌ای است؛ در حالی که بی‌پروایی و اعتماد به نفس بیش از حد، رفتار‌های بچگانه‌ای انگاشته می‌شوند.

8. از آنجا که ژاپنی‌ها علاقه‌ای به نه گفتن و مخالفت ندارند، معمولا اطمینان از حصول توافق یا اتخاذ واقعی تصمیمات، دشوار است.

9. سطوح ادراک زبانی را هنگامی‌ که در ژاپن انگلیسی صحبت می‌کنید، بالا برآورد نکنید. افراد زیادی به زبان انگلیسی مسلط هستند؛ اما بسیاری افراد فقط وانمود می‌کنند که منظور شما را می‌فهمند.

10. هر مساله را چندین بار از زوایای مختلف بررسی کنید. برای آزمون میزان ادراک هر مبحث، تعداد زیادی سوال تشریحی بپرسید.

11. توافقات شفاهی هم سنگ و هم بهای قرارداد‌های مکتوب هستند. در یک جامعه رابطه محور، اعتبار وقایع را کیفیت روابط تعیین می‌کند؛ نه مناسبات قانونی.

12. زیاد راجع به محاسن خود صحبت نکنید؛ اما راجع به سازمان، دپارتمان یا تیمی‌که به آن تعلق دارید، تا حد امکان مثبت سخن بگویید. هرگز حتی به شوخی نظرات خفیف کنندهپیرامون سازمان خود ابراز نکنید.

13. از شوخی در حین جلسات جدی تجاری و کاری پرهیز کنید. شوخی در این موارد، بیجا قلمداد می‌شود. البته احتمالا در سایر موارد نیز نکته‌های شوخی‌های شما درک نمی‌شود.

14. به چشمان افراد خیلی خیره نشوید؛ چرا که رفتاری تهدیدآمیز و خصمانه تلقی می‌شود.

15. زبان بدن ژاپنی‌ها بسیار مختصر است؛ به گونه‌ای که دریافتن آن برای ناظر آموزش ندیده دشوار می‌نماید. ژاپنی‌ها در جلسات بسیار ساکن به نظر می‌رسند: آنها غالبا به حالتی خشک و رسمی‌می‌نشینند. مشاهده یک واکنش یا ابراز احساسات در میان ژاپنی‌ها بسیار نادر است و ارزیابی میزان پیشرفت برنامه‌ها یا مکنونات قلبی افراد از طریق آن بسیار دشوار است.

16. به طرف مقابل توجه نشان دهید. التفات نسبت به مسائل خانوادگی، تفریحات، سلامتی افراد و نظایر آن می‌تواند موجب تحکیم مبانی روابط گردد.

17. همواره برای رابط‌های کاری اصلی خود در ژاپن، هدایایی به همراه ببرید. لازم نیست هدایا گرانقیمت باشند؛ اما همواره باید کادو شده باشند.

18. پوشش خود را مرتب، ولی محافظه‌کارانه انتخاب کنید. ظاهر بسیار مهم است و احتمالا بر اساس ظاهرتان در مورد شما قضاوت خواهد شد. پوشش ژاپنی‌ها در محیط‌های تجاری معمولا کت و شلوار، پیراهن و کراوات تیره است.

19. در اوقات فراغت تا حد امکان در تفریحات حضور فعال داشته باشید. به یاد داشته باشید که فرآیند ایجاد ارتباط تا حد زیادی در وعده‌های صرف غذا شکل می‌گیرد.

20. اگر در سفر‌های کاری خود به ژاپن دچار تردید یا سردرگمی ‌شدید، احساس خود را سریع بروز ندهید. بکوشید واکنش خود را به چند ساعت بعد و شب هنگام موکول کنید؛ یا از دوستان یا طرفین ژاپنی خود مشورت بگیرید.

منبع:مجله دنیای اقتصاد