چوب، یکی از بهترین و سودمندترین مواد خام در طبیعت است كه تاثير بسزايي در پیشرفت ساخت و ساز داشته‌است.

چوب ابتدا ماده‌ای حیاتی برای ساخت ابزارهای اولیه، خانه و قایق برای حرکت در رودها بود. سپس، برای ساخت اکثر اشیاء و ابزارهای سودمندی که انسان قرنها برای پیشرفت زندگی خود به آنها متکی بود، به کار رفت و سرانجام به عنوان یکی از قدیمی‌ترین و ابتدایی‌ترین مصالح ساختمانی موجود در طبیعت شناخته شد که بشر در طول تاریخ از آن بهره برده‌است. در واقع چوب تنها مصالح ساختمانی است که از منابع قابل تجدید به دست می‌آید و مصالح خوبی برای مناطق زلزله خیز به شمار مي‌رود. با كارشناسان «منزل» همراه شويد تا اطلاعات بيشتري درباره چوب به دست آوريد.

خواص چوب

• برخی ویژگی‌ها چوب را به ماده‌ای بدون جایگزین برای استفاده در ساختمان‌سازی تبدیل کرده است:

1- قابلیت شکل‌پذیری و فرم‌گيري: چوب را می‌توان در حالت‌های گوناگون به راحتی فرم داد یا با ابزار و دستگاههاي مختلف، شکل مورد نظر را بر روی آن ایجاد کرد. در سازه‌های بزرگ و پل‌ها، با استفاده از تخته‌های چند لایی می‌توان تیرهای گوناگون ایجاد کرد که نیازهای سازه‌ای را برطرف کند؛ همچنين در ساخت یک صندلی راحتی نیز می‌توان فرم مناسب برای استقرار بدن را ایجاد کرد.

2- ظرفیت حرارتی بالا: چوب دارای ظرفیت حرارتی بسیار بالایی است، بنابراين در برابر نور خورشید دمای سطح آن به راحتی بالا نمی‌رود. این خاصیت باعث می‌شود اعضای قطور چوبی در برابر آتش مقاومت زیادی داشته باشند به طوری که زمان زیادی طول می‌کشد تا قسمت‌های مرکزی آنها بسوزد. درهای ضد حریق چوبي، بر اساس همین خاصیت، بر درهای فلزی برتری یافته‌اند زيرا در زمان آتش‌سوزی زمان زیادی طول می‌کشد تا در چوبی به قدری داغ شود که دیگر قابل استفاده نباشد.

3- مقاومت حرارتی: براساس آنچه در بالا گفته شد، چوب مقاومت زیادی در برابر انتقال انرژی گرمایی دارد و می‌تواند به عنوان عایق مناسبی در ساختمان‌ها مورد استفاده قرار گیرد. همچنین چوب در مقابل تغییرات دمایی واکنش کمی داشته و تغییر طول آن بسیار ناچیز است؛ در حالي كه این موضوع در مورد فلزات و مواد پلاستیکی نتیجه‌ای کاملا متفاوت دارد.

4- آکوستیک: چوب خشک جاذب صداست و می‌تواند به عنوان عایق مناسب برای صدا در فضاهای گوناگون استفاده شود.

5- وزن مخصوص کم: چوب به عنوان مصالحی سبک در سازه ساختمان‌ها، می‌تواند علاوه بر کاهش هزینه‌های ساخت، شرایط مربوط به آیین‌نامه‌های زلزله را رعایت کند. وزن هر مترمکعب چوب خشک بین 550 تا 850 کیلوگرم است. اين كم‌وزني همچنین باعث بالا رفتن سرعت و کاهش هزینه‌های ساخت می‌شود.

6- رنگ و بافت: چوب دارای ظاهری زیباست كه اغلب داراي رنگ‌های آرامش‌بخش یا کلاسیک است و مي‌توان از آن براي فضاهاي مختلف استفاده كرد. به طوری که تنها نیاز به جلادهنده دارد و مانند سایر مصالح نیازمند پوشش رنگی نيست.

7- قابلیت بازیافت: قطعات چوبی به طور کامل قابل بازیافت هستند و هیچگونه ضایعاتی در طبیعت به جا نمی‌گذارند.

• چوب دارای معایبی نیز هست که روش‌های گوناگونی براي رفع آنها به کار می‌رود:

1- حمله آفات و حشرات: یکی از مشکلات اصلی چوب از قدیم، حمله آفات و حشرات به آن بوده که بسیار مخرب نیز هست. امروزه روش‌های مختلفی برای فرآوری و اشباع چوب وجود دارد که مانع از نفوذ حشرات در آن می‌شود. برخی از اين روش‌ها در کارخانه‌هاي چوب‌بری استفاده می‌شود، مانند شناورسازی در مواد شیمیایی حاصل از قطران ذغال سنگ یا مواد مشابه.
در کارهای ساختمانی و تزئینی، علاوه بر استفاده از چوب اشباع شده، از پوشش‌های گوناگون جهت افزایش مقاومت در برابر حشرات نيز استفاده می‌شود.
2- آتش‌سوزی: سطح چوب در برابر آتش و حرارت به راحتی می‌سوزد. هرچند مرکز چوب در امان است اما دود حاصل از این سوختن می‌تواند بسیار خطرساز باشد. امروزه روغن‌ها و رنگ‌های ضدآتش جهت پوشش سطوح گوناگون ساخته شده كه به راحتی قابل تهیه هستند. این پوشش‌ها مقاومت سطح چوب را در برابر حرارت تا چند ساعت زیاد می‌کند.

کاربرد چوب

تمام خواص و ویژگی‌هایی که برای چوب گفته شد، چوب را به عنوان مصالحی مناسب برای بسیاری از فعالیت‌ها تبدیل کرده است. امروزه چوب در صنعت، ساختمان‌سازی، هنرهای تزئینی، مبلمان و ... کابرد فراوان دارد.

چوب در ساختمان‌سازی در چند بخش مورد استفاده قرارمي‌گيرد:
1- اجزای باربر
2- پوشش‌های سطوح
3- در و پنجره
4- مبلمان
5- لوازم و تجهیزات
6- وسایل کمکی ساخت مانند قالب‌بندی و چوب بست

ویژگی‌های معماری چوب به منظور کاربرد در دکوراسیون داخلی براي همه معماران و دكوراتورها شناخته شده است. به گونه‌ای که امروزه حتی مواد ترکیبی و پلاستیکی را با طرح چوب در بازار عرضه می‌کنند.

چوب و معماری پایدار

چوب به عنوان مصالحی مناسب در خدمت معماری پایدار قرار دارد. بناهای چوبی علاوه بر اینکه در زمان بهره‌برداری به علت کاهش مصرف سوخت، اثرات کمتری بر محیط زیست می‌گذارند، به راحتی قابل بازیافت بوده و ضایعاتي در طبیعت نخواهند داشت. قطعات ساختمان‌های چوبی تا 80 درصد قابل بازیافت و استفاده مجدد است.

سایر ضایعات ساختمان‌هاي چوبي نيز در ساخت کاغذ، تخته‌های فشرده و نئوپان استفاده می‌شود.

يادتان باشد، چوب از منبعی تجدیدپذیر تهیه می‌شود و این موضوع در مورد مصالحی چون سنگ و آهن صادق نيست. بنابراين به نظر می رسد چوب تنها ماده‌ای است که در آینده معماري و ساختمان‌سازي نقشی تعیین کننده خواهد داشت.

كارشناسان «منزل» در شماره‌هاي آتي، شما را با انواع و ويژگي‌هاي خانه‌هاي پيش‌ساخته چوبي آشنا مي‌كنند.