طبقه بندی سازها
...
به طور کلی سازهای موجود در دنیای امروز به سه دسته تقسیم میشوند:
الف_سازهای زهی، ب_سازهای بادی، ج_سازهای ضربی.

الف)سازهای زهی:
در این نوع از سازها صدا توسط سیم یا زه تولید میشه. مهمترین نهاد در ارکسترهای قدیم، و اصلیترین هسته در ارکسترهای امروزی رو ((سازهای زهی)) تشکیل میدن.
این دسته از ساز خودش به چند دسته ی کوچکتر تقسیم میشه:
1_ دسته ای که سیم به واسطه ی زخمه زدن، به وسیله ی انگشت یا مضراب صدا تولید میکنه، مثل: سه تار، تار، رباب، بربط، چنگ، ماندولین و ... که در سازهای زهی این دسته رو به نام ((سازهای زهی زخمه ای)) میشناسن.
2_ دسته ای که صدا به وسیله ی کشیدن آرشه روی سیم تولید میشه. مثل: کمانچه، قیچک، ویولون و ... که دسته از سازهای زهی رو به نام ((سازهای زهی آرشه ای)) میشناسن.
3_ دسته ای که با کوبیدن وسیله ی چکش مانندی روی سیم، تولید صوتی رسا و زیبا میکنه. مثل: سنتور، زیلفون، گلوکن اشپیل، ویبرافون. که این نوع از سازهای زهی رو به نام ((سازهای زهی کوبشی)) میشناسن.
خوب، اگه بخوایم تخصصیترش کنیم تو سازهای زهی حرف واسه گفتن زیاده و حالا حالاها راه داره. آها تا یادم نرفته، پیانو، هارمونیکای شستی دار، کلاوسن و و و ... از خانواده ی سازهای زهی هستن که اسمشون به ((سازهای زهی شستی دار)) شهرت داره.

ب)سازهای بادی:
اون دسته از سازهائیکه در اونا با دمیدن هوا و فوت کردن، صدا تولید میشه، اونا رو به نام ((سازهای بادی)) میشناسن.
این دسته هم به نوبه ی خود به چند شعبه ی کوچکتر تقسیم میشن:
1_ ((سازهای بادی چوبی)) که از چوب(آبنوس) یا نی خیزران درست میشن. مثل: نی، سُرنا، فلوت، هوبوا، باسون و ... .
2_ دسته ای از سازها که از جنس مس، برنج یا حتی نقره ساخته شدن. مثل: انواع شیپور، ترومپت، ترومبون، ساکسیفون، کُر و ... که به اونا ((سازهای بادی برنجی)) میگن.
3_ دسته ای هم هستن که مثل پیانو دارای شستی هستن و تولید صدا یا دمش هوا، به وسیله ی نیروی مکانیکی یا الکتریکی انجام میگیره. این سازها لوله های متعدد، کوتاه و بلندی دارن و در نتیجه دمیدن هوا در این لوله ها یا زبانه ها صداهای گوناگون و مختلفی تولید میکنه. مثل: اُرگ، آکوردئون، سازدهنی، نی انبان و ... که به این دسته از سازهای بادی((سازهای شاستی دار بادی)) میگن.


ج)سازهای ضربی:
به این دسته ((سازهای کوبه ای)) و ((آلات ایقاعی)) هم میگن و همونطور که از اسمشون پیداست سازهایی هستن که صدا از طرق مختلف وارد آوردن ضربه، چه به وسیله ی دست به طور مستقیم(مثل دف و تنبک) و چه به وسیله ی آلتی دیگه (مثل دهل و نقاره) حاصل میشه.
این دسته از سازها به شرح زیر تقسیم بندی میشن:
1_ دسته ای که به روی اونا پوست کشیده شده و با دست یا چوب روی اونا میکوبن. مثل: دف، تنبک، دایره، نقاره، تیمپانی و ... .
2_ دسته ای که به هر دو سطح بالایی و پایینی اون پوست کشیده شده و خود ساز به صورت استوانه ای ساخته شده که با دست یا چوب به یک یا هر دو طرف سطوح ساز میکوبن. مثل: دهل، طبل بزرگ، طبل کوچک، سایترام و ... .
3_ دسته ای که ساز در اصل،از دو تکه چوب یا فلز ساخته شده و هر دو به هم کوبیده میشن. مثل: سنج، قاشقک، بشقابک و ... .
4_ دسته ای که به وسیله ی کوبیدن چکش روی تیغه های فلزی، زنگوله و غیره، صداهایی مخصوص و زنگوار تولید میکنه. مثل: ناقوس لوله ای.