خاكورزي نواري يا Strip Till
خاكورزي نواري چيست؟
در اين روش تمام قسمتهاي خاك تخريب نميشود بلكه بخشهايي از خاك بصورت نواري و موازي با هم خاكورزي ميشوند. در اين روش عملاً يك چهارم يا كمتر از خاك، مورد خاكورزي قرار ميگيرد و بقية قسمتها دست نخورده باقي ميمانند.
هدف اصلي از خاكورزي نواري اين است كه ضمن ايجاد بستر مناسب براي بذر، با حفظ بقايا در اطراف شيارها مانع از فرسايش خاك ميشود.
اسامي متعددي براي خاكورزي نواري نامگذاري شده اند كه برخي از آنها عبارتند از:
خاكورزي ناحيهاي(Zone-tillage)، و خاكورزي رديفي (Row Clearing) و منطقه عميق (Deep zoning) .
اغلب عمليات خاكورزي نواري در پاييز انجام ميشود ولي با اينحال برخي از رديفكارها طوري تنظيم شدهاند كه در بهار نيز ميتوانند توسط اين روش بذركاري نمايند. در بذركارهاي جديد همراه با بذر كود نيز ميريزند.
با توجه به ادوات قابل استفاده و نوع خاكورزي ميتوانيم سه نوع خاكورزي نواري را معرفي كنيم:
1- رديفها يا بقاياي پاك شده(Row or residue clearing) كه در آن:
- بقايا در بخشي از رديفها كنار زده ميشوند.
* پيشبر انگشتي(Finger coulter)، ديسكها، و بيلچة پااردكي (Sweeps) و يااختلاط پيشبر انگشتي با كاردگاوآهن برشي(Finger coulter+cutting coulter).
2-خاكورزي نواري(سطحي)- (Strip-tillage (shallow):
-برش و كنار زدن بقايا، آمادهسازي بستر بذر، جاگذاري كود در زمين،
*پيشبر چيندار (fluted coulter)
3-خاكورزي نواري(عمقي)(Strip-tillage (deep)
- برچيدن بقايا، از بين بردن فشردگي، كاشت كود در عمق پايينتر، ايجاد پشته
*كولترها(پيشبرها)، چاقوها، شاخههاي زيرشكني، ديسكهاي پوشاننده
مزاياي خاكورزي نواري(Strip-tillage):
يكي از مشكلات بيخاكورزي اين است كه در اين روش سرعت رشد اولية بذر پايين آمده و ممكن است كه زارعين به اين سيستم نااميد شوند ولي در سيستم خاكورزي نواري سرعت رشد به دليل گرمتر شدن شيارها، و مقدار محصول نهايي بسيار بهتر از بيخاكورزي ميباشد.
شكل زير نمودار دمايي دو سيستم را در عمق 2 اينچي مقايسه ميكند.
همانطور كه در شكل مشاهده ميشود، دماي بخش نواري شبيه حالت چيزلي بوده و حدوداً 5 درجه گرمتر از سيستم بيخاك ورزي ميباشند. نتيجتاً جوانهزني و رشد اولية بذر در سيستم بيخاكورزي ديرتر از اين دو سيستم خواهد بود.
يكي از مزاياي مهم خاكورزي نواري نسبت به خاكورزيهاي رايج، كاربرد ادوات و زمان كمتر است كه ميتواند توجيه اقتصادي اين روش باشد.
عمليات خاكورزي نواري يكبار بر روي مزرعه انجام شده(one-pass tillage) و نحوة كاشت نيز بستگي به سيستم انتخاب شده دارد. در مواقعي كه زمان كاشت كوتاه ميباشد، كشاورزان ميتوانند مقدار بيشتري از زمينهايشان را به اين سيستم اختصاص دهند. نكتة ديگر اينكه ادوات اين سيستم كوچكتر بوده و هزينههاي نگهداري ادوات پايين ميآيد.
- نمودار بررسي مقدار بقايا در مركز رديفها در هر دو سيستم(بيخاكورزي و خاكورزي نواري)
انتخاب سيستم خاكورزي نواري:
قبل از تبديل سيستم خاكورزي به نوع نواري بايستي سيستم خاكورزي خود را بررسي نمائيد. زيرا اغلب اصلاح يا تعويض يك سيستم نياز به امكانات خاصي دارد(از قبيل كولتر يا پيشبرها، رديفكارها و و...).
قبل از تغيير به اين سيستم سوالات سادة زير را از خودتان بپرسيد:
- آيا اهداف ثابت و پايداري داريد؟
- آيا خاكورزي شما وقتگير بوده و هزينة تاخير(Timeliness) متقبل ميشويد؟
- آيا پايداري و رشد اولية گياه در مزرعة شما رضايتبخش است؟
- آيا مشكل فشردگي خاك داريد؟
انتخاب سيستمخاكورزي نواري بستگي به سيستم برداشت، نوع خاك، و سيستم مديريتي دارد. براي مثال:
در خاكهاي سرد و خيس، بايستي بقايا را كنار زد تا باعث سايه يا بازتابش نور نشده و زمين گرمتر شود.
سطح بقاياي گياهي را نشان ميدهد كه در رديفهاي هر دو سيستم توسط پيشبرهاي انگشتي خاكورزي شدهاند. قابل ذكر است كه در هر دو سيستم مقادير زيادي از بقايا در سطح زمين حفظ شدهاند تا مقدار فرسايش كنترل شود.
خاكهايي كه رس زيادي دارند، ممكن است كه واكنش بيشتري نسبت به اين سيستم داشته و در اثر خاكورزي سطحي نوارها (shallow in-row tillage) اين بخش از خاك بهتر خشك شود. در اين حالت تماس بذر با خاك بيشتر شده و همچنين بستر بذر و شرايط بهتري براي رشد فراهم ميشود. اگر در مزرعه مشكل فشردگي خاك را نيز داشته باشيم، بايستي خاكورزي نواري را به صورت عميقتر انجام دهيم(deep strip tillage). قابل ذكر است كه در اين گونه مواقع شناسايي لاية سخت و مناطق فشرده شده از اهميت خاصي برخوردار است تا بتوان از روي آن عمق خاكورزي را تخمين زد. ابزارها و ادواتي كه براي اين منظور بكار ميروند بايستي طوري تعبيه شوند كه علاوه بر كار در عمق بالا، بقايا را بيش از حد مجاز زيرورو نكنند.
بررسي اقتصادي يك سيستم كاري بسيار مشكل و پيچيده است. در اين بررسي هزينههاي ابتدايي، ادوات، سايز تراكتور، افت و استهلاك ادوات، هزينههاي مربوط به كود و سم و ... بايستي مورد محاسبه قرار گيرند. زارعين در انتخاب يك سيستم بايستي تمام جوانب آن را بسنجند. براي مثال در زميني ممكن است كه تمام سيستم كاشت ذرت به سيستم خاكورزي نواري اختصاص يابد ولي گاه نيز ممكن است كه در مزرعهاي(براي مثال سويا) اين سيستم مردود اعلام گردد.
چكيده:
خاكورزي نواري تنها راهحل همة مشكلات مزارع نيست! اين سيستم نيز همانند سيستم بيخاكورزي مشكلات مربوط به مديريت علفهاي هرز، آفتها، PHخاك و ... را دارد. در اين سيستم بقاياي گياهي بيشتري نسبت به سيستمهاي رايج در سطح مزرعه باقي ميماند، بطوريكه تفاوت اين سيستم را با سيستمهاي رايج به چشم ميتوان در سطح مزرعه مشاهده نمود.
پاسخ با نقل قول
