تمام روابط اجتماعی که آثار حقوقی از آن ایجاد می شود، موضوع علم حقوق قرار می گیرد. این روابط می تواند مربوطه به روابط دولت و مردم باشد که به حقوق عمومی معروف است و یا شامل روابط خصوصی مردم گردد که حقوق خصوصی نامیده می شود. به عبارت دیگر حقوق عمومی شامل حقوق قوای سه گانه کشور، حاکمیت و آنچه مربوط به اداره کشور است، می شود و حقوق خصوصی به روابط بین خود مردم می پردازد که مهمترین آنها روابط تجاری است که عامل ایجاد رشته حقوق تجارت شده است و یا مسائل مربوط به حقوق مدنی است که از آن جمله می توان به اموال، مالکیت، قراردادها، مسوولیت هایی که اشخاص در خطاهایی که مرتکب می شوند برایشان به وجود می آید مثل مسوولیت ناشی از حوادث، قواعد مربوط به ارث، وصیت، ولادت، اقامتگاه اشخاص و دهها مورد دیگر اشاره کرد.
همچنین شاخه ای از حقوق به روابط بین المللی می پردازد که خود به دو بخش حقوق روابط بین الملل عمومی و خصوصی تقسیم می شود که حقوق روابط بین الملل عمومی به روابط بین دولتها و سازمانهای بین المللی می پردازد.
رشته حقوق یکی از محبوب ترین رشته های داوطلبان گروه علوم انسانی است . دامنه گرایشهای رشته حقوق گسترده و در کلیه روابط زندگی امروز قابل ملاحظه است . این روابط میتواند مربوط به روابط دولت و مردم باشدکه به حقوق عمومی معروف است و یا روابط خصوصی مردم را در برمیگیرد که حقوق خصوصی نامیده میشود . حقوق عمومی شامل حقوق قوای سه گانه کشور، حاکمیت و آنچه که مربوط به اداه کشور است ، میشود و حقوق خصوصی به روابط بین خود مردم میپردازد که مهمترین آنها روابط تجاری است که عامل ایجاد رشته حقوق تجارت شده است و یا مسائل مربوط به حقوق مدنی است که از آن جمله میتوان به اموال ، مالکیت ، قراردادها، مسؤولیتهایی که اشخاص در خطاهایی که مرتکب میشوند برایشان به وجود میآید مثل مسؤولیت ناشی از حوادث ، قواعد مربوط به ارث ، وصیت ، ولادت ، اقامتگاه اشخاص و دهها مورد دیگر اشاره کرد .
همچنین شاخه ای از حقوق به روابط بین المللی میپردازد که خود به دو بخش حقوق روابط بین الملل عمومی و خصوصی تقسیم میشود که حقوق روابط بین الملل عمومی به روابط بین دولتها و سازمانهای بین المللی میپردازد.
دانش آموختگان این رشته باید از جسارت ، قدرت استدلال ، خلاقیت ذهنی و فن بیان خوب کافی برخوردار باشند. علم حقوق با جامعه شناسی ، روانشنانسی و علوم فلسفی آمیخته است و یک حقوقدان مطلع باید از این علوم آگاهی کافی داشته باشد .
همچنین یک دانشجوی حقوق برای این که در رشته خود موفق گردد لازم است که به زبان و ادبیات فارسی مسلط باشد ، چون منطق حقوق در ضمن این که شباهتهای زیادی به منطق ریاضی دارد ، یک منطق اقناعی و خطایی است . یعنی یک حقوقدان باید بتواند کسانی را که مورد خطاب اوقرار میگیرند و یا دادگاهی را که مأمور رسیدگی به دعوا است ، با زبان سلیس و بلیغ قانع کند ، در نتیجه باید به زبان و ادبیات مسلط باشد . در ضمن باید اطلاعاتی از ریاضیات داشته باشد، همچنین دانشجویان حقوق با مفاهیم اساسی فقه و اصول در اسلام ، جامعه شناسی ، روانشناسی ، امور مالی و پزشکی قانونی و … آشنا میشوند.
دانشجویان این رشته دروس مقدمه علم حقوق ، حقوق جزای عمومی، حقوق اساسی ، حقوق مدنی ، مبانی علم اقتصاد ، عربی ، مالیه عمومی ، مبانی جامعه شناسی را در قالب دروس پایه میگذارند.
توانایی های لازم رشته حقوق
جسارت، قدرت استدلال، خلاقیت ذهنی و فن بیان خوب لازمه موفقیت در این رشته است. ممکن است که به دست آوردن لیسانس حقوق کار دشواری نباشد اما حقوقدان شدن بسیار مشکل است. چرا که علم حقوق امروزه با جامعه شناسی، روانشناسی و علوم فلسفی آمیخته شده است و یک حقوقدان باید از این علوم اطلاعات کافی داشته باشد.
همچنین یک دانشجوی حقوق برای این که در رشته خود موفق گردد لازم است به زبان و ادبیات فارسی مسلط باشد چون منطق حقوق در ضمن این که شباهت های زیادی به منطق ریاضی دارد، یک منطق اقناعی و خطابی است.
یعنی یک حقوقدان باید بتواند کسانی را که مورد خطاب او قرار می گیرند و یا دادگاهی که مامور رسیدگی به دعوا است، با زبان سلیس و بلیغ قانع کند، در نتیجه باید به زبان و ادبیات مسلط باشد. در ضمن باید اطلاعاتی از ریاضیات داشته باشد.
موقعیت شغلی و درآمد رشته حقوق در ایران
در حال حاضر به دلیل توسعه این رشته و تعداد زیاد فارغ التحصیلان آن، که از دانشگاههای دولتی و غیر دولتی وارد بازار کار می شوند، یافتن کار مناسب برای فارغ التحصیل لیسانس با دشواری هایی توام است و بخصوص متقاضیانی که علاقه مند به کار خاصی در این رشته هستند، مثل متقاضیان وکالت، با محدودیت هایی مواجه می شوند. اما در کل یک دانشجوی خوب و علاقه مند می تواند پس از گواهی لیسانس به شغل های متنوعی مثل وکالت دعاوی دادگستری، مشاور حقوقی بانک ها، شهرداری ها، شرکت ها و وزارتخانه ها و سردفتری دفاتر اسناد رسمی جذب گردد و درآمد مناسبی کسب کند.
درس ها و واحدهای رشته حقوق
دروس پایه:
مقدمه علم حقوق، حقوق جزای عمومی، حقوق اساسی، حقوق مدنی، مبانی علم اقتصاد، عربی، مالیه عمومی، مبانی جامعه شناسی.
دروس اصلی و تخصصی:
آئین دادرسی مدنی ، متون حقوقی ، آئین دادرسی کیفری ، حقوق اساسی ، حقوق جزای عمومی ، حقوق بین المللی عمومی ، حقوق سازمانهای بین المللی ، حقوق اداری، اصول فقه، متون فقه، حقوق تجارت، قواعد فقه، حقوق تطبیقی، ادله ثبات دعوی ، حقوق کار، پزشکی قانونی، کار تحقیقی، حقوق بین المللی خصوصی .تسلط بر زبان عرب و فرانسه هم به اغلب دانشجویان حقوق توصیه میشود . امکان ادامه تحصیل در این رشته تا مقطع دکتری تخصصی برای تمام گرایشهای حقوق وجود دارد.
در حال حاضر به دلیل توسعه این رشته و تعداد زیاد فارغ التحصیلان آن، که از دانشگاههای دولتی و غیردولتی وارد بازارکار میشوند، یافتن کار مناسب برای فارغ التحصیل لیسانس با دشواری هایی توام است و بویژه متقاضیانی که علاقه مند به کار خاصی در این رشته هستند، مثل متقاضیان وکالت، با محدودیتهایی مواجه میشوند . اما در کل یک دانشجوی خوب و علاقه مند میتواند پس از گواهی لیسانس و با تکیه بر معلومات خود در شغلهای متنوعی مثل وکالت دعاوی دادگستری ، مشاور حقوقی بانکها ، شهرداریها، شرکتها و وزارتخانه ها و سردفتری دفاتر اسناد رسمی مشغول فعالیت شوند.
................................................
تعريف و هدف : در اين رشته، دانشجو علاوه بر آشنايي به مجموع قوانين و مقررات حاكم بر اجتماع، به مطالعه، ارزيابي و تحليل اين قواعد نيز ميپردازد. هدف از اين رشته تربيت كارشناساني است كه بتوانند در مشاغلي چون قضاوت، وكالت، سردفتري اسناد رسمي و كارشناسي حقوق انجام وظيفه كنند. اين رشته دوره كارداني ندارد و فقط در كارشناسي ارائه ميشود.
جايگاه اجتماعي : بديهي است به موازات توسعه روابط اجتماعي در زمينههاي مختلف حقوق نيز، ناگزير پابه پاي توسعه سياسي، اجتماعي و اقتصادي توسعه مييابد. به عنوان مثال هر چه به بحثهاي مربوط به محيط زيست بيشتر توجه ميشود، همپاي آن حقوق محيط زيست نيز پيچيدهتر ميشود. يا هر چه روابط اقتصادي مردم توسعه مييابد همپاي آن رشته حقوق متكفل حل مشكلات حقوقي آن ميباشد.
آينده شغلي : فارغ التحصيلان مقطع كارشناسي اين رشته در زمينههاي مشروح زير ميتوانند فعاليت كنند:
- حقوق قضايي
تعريف و هدف : رسيدگي به دعاوي حقوقي و كيفري در محاكم قضايي، نمونه وظايف شاغلين در اين رشته: رسيدگي به دعاوي حقوقي مابين اشخاص در موارد املاك مستغلات و كيفر ي مانند: كلاهبرداري، سرقت، قتل و غيره.
آينده شغلي : با توجه به كمبود قاضي در سطح كشور و قوه قضائيه و در مقابل فراواني جرم و جنايات در سطح جامعه و از سويي ديگر حقوق و مزاياي بالايي كه اين شغل دارد، آينده خوبي براي اين رشته پيش بيني ميگردد و به جوانان توصيه ميشود با توجه به خصوصيات شخصيتي كه لازمه اين شغل است گرايش بيشتري به اين شغل نشان دهند.
شرايط احراز شغل قضاوت : داشتن كارشناسي حقوق و بعد از آن، گذراندن يك دوره دو ساله كارورزي و قبولي در آزمون مربوط به آن، شرايط اشتغال به اين رشته فراهم ميگردد.
- وكالت
تعريف و هدف : رشتهاي است مقدس و عبارتست از پاسداري از عدالت و جلوگيري از ظلم و ستم و دفاع از حق مظلوم و احقاق حق او و اقامه دعوي عليه كساني كه حقوق ديگران را پايمال نمودهاند.
شرايط احراز شغل قضاوت: كارشناسي حقوق و قبولي در امتحان ورودي وكالت و گذراندن دوره كارآموزي.
- محضر داري
تعريف : اداره امور دفتر خانه اسناد رسمي با تاييد سازمان ثبت اسناد و املاك كشور به موجب ابلاغ وزير دادگستري، نظارت بر تنظيم و ثبت كليه اسناد در دفترخانه و اوراق رسمي مخصوص مانند: اسناد ملكي، وكالت نامه، وثيقه نامه، اعتراض نامه، تقسيم نامه، ضمانت نامه، اجاره نامه و مدارك مربوط به ازدواج و طلاق.
مدت دوره آموزش اين رشته : براي فوق ديپلم 2 سال و كارشناسي 4 سال ميباشد. در صورت تحصيل در دانشگاههاي دولتي و سپردن تعهد خدمت، ميتوان از تحصيل رايگان استفاده نمود.
آينده شغلي اين رشته : با توجه به افزايش حجم معاملاتي كه در كشور انجام ميگيرد و لزوم ثبت اين معاملات در دفاتر رسمي و همچنين آمار ازدواج و متأسفانه افزايش آمار طلاق، اين رشته به صورت هميشگي مورد نياز جامعه ميباشد.
- كارشناسي حقوقي يا مشاوره حقوقي
نهادها، ادارات و سازمانهاي دولتي و غير دولتي اغلب نياز به كارشناس حقوقي يا مشاور حقوقي دارند و همچنين شركتهاي تجاري معتبر، از مشاور حقوقي بي نياز نخواهند بود. بديهي است نهادهاي دولتي كارشناسان خود را اغلب از طريق آزمون استخدام ميكنند. جامعهاي كه بخواهد به سمت قانونمندي و تخصصي شدن حركت نمايد نياز به مشاوران حقوقي دارد زنان نيز ميتوانند در مشاغل حقوقي به فعاليت بپردازند، به جز در مسند قضاوت كه برخي محدوديتها در اين مورد براي فعاليت بانوان اعمال ميشود.