همه چيز درباره ي قـــــهوه

[Borna66]

قهوه چيست؟
قهوه گياهى است كه نخستين بار به وسيله يك چوپان شناسايى شد و سالها بعد مردم به مرور روشهاى مختلف دم كردن آن را ابداع كردند. تاكنون تمام تلاشها براى كاشت اين گياه در ايران با شكست روبرو شده است. اين بوته سبزرنگ با گلهاى قرمز در كشورهاى گرمسيرى مانند برزيل، سنگاپور، اندونزى، مالزى و... به خوبى عمل مى آيد. به بوته اى كه دانه هاى قهوه روى آن به عمل مى آيد «كافير» مى گويند. كافير دو نوع است. «عربيكا» و «روباستا». قهوه عربيكا
دو سوم قهوه جهان را تشكيل مى دهد و در آمريكاى جنوبى، مركزى و سواحل شرقى آفريقا و ارتفاعات ۶۰۰ تا ۲هزارمترى به عمل مى آيد. قهوه روباستا يك سوم بقيه قهوه جهان را تشكيل مى دهد و در مناطق شرجى آفريقا و آسيا در ارتفاعات حدود ۶۰۰متر به عمل مى آيد. طعم قهوه روباستا از عربيكا قوى تر است به همين دليل قهوه روباستا اغلب با قهوه عربيكا مخلوط مى شود تا طعمى قوى تر توليد كند.
دانه هاى گياه قهوه بعد از بو دادن (رس شدن) و آسياب شدن آماده فروش مى شود، اما گروهى از مردم ترجيح مى دهند زحمت آسياب كردن اين دانه ها را خودشان بر عهده بگيرند. به عقيده اين عده با اين روش مى توان قهوه بهتر و تازه ترى ميل كرد.
مزه و بو دو عامل اصلى در تشخيص قهوه هاى خوب و درجه يك هستند كه تنها از راه تجربه قادر به شناسايى آن خواهيد بود و اگر اين تجربه را نداشته باشيد مجبور هستيد به حرف قهوه فروش اكتفا كنيد.

[Borna66]

قهوه ترك
قهوه ترك محبوب ترين قهوه نزد ايرانيان است كه روش تهيه آن نسبت به ساير قهوه ها آسان تر است. ايرانى ها به دليل غلظت و كف دار بودن قهوه ترك علاقه بيشترى به خوردن اين قهوه دارند. قهوه ترك برخلاف نامش در كشورهاى سنگاپور، اندونزى ومالزى كاشته مى شود اما از آنجا كه طريقه تهيه اين قهوه اولين بار توسط تركهاى عثمانى ابداع شد به قهوه ترك شهرت يافته است. براى تهيه قهوه ترك كافى است به اندازه دلخواه قهوه ترك مرغوب خريدارى كنيد (قيمت هر كيلو قهوه ترك مرغوب مانند ساير قهوه ها حدود ۶۵هزار ريال است) و سپس يك قاشق مرباخورى شكر، يك قاشق سرپرمرباخورى قهوه و يك فنجان آب سرد را در قهوه جوش بريزيد و خوب مخلوط كنيد. قهوه جوش را روى حرارت ملايم قرار دهيد. نكته مهم در تهيه قهوه ترك:
به محض اينكه كف قهوه بالا آمد قهوه جوش را از روى حرارت برداريد. در صورتى كه قهوه را براى چند نفر آماده كرده ايد؛ ابتدا به صورت مساوى كف ها را داخل فنجان بريزيد و بعد قهوه را اضافه كنيد. قهوه ترك برخلاف ساير قهوه ها نيازى به دستگاه مخصوص قهوه ساز ندارد و فقط يك شيرجوش معمولى هزاروپانصدتومانى كافى است.

[Borna66]

قهوه فرانسه
دانه هاى قهوه فرانسه آسياب شده درشت تر از قهوه اسپرسو و ترك است. اين قهوه متعلق به كشور برزيل است اما مانند قهوه ترك به دليل ابداع طرز تهيه و دستگاه مخصوص قهوه ساز به وسيله فرانسوى ها به قهوه فرانسه معروف شده است ، فرانسويها ترجيح مى دادند قهوه اى با رنگ روشن تر بنوشند به همين دليل دانه هاى قهوه را بيشتر بو دادند. اگر قصد ميل كردن قهوه فرانسه داريد حتماً بايد يك قهوه ساز مخصوص داشته باشيد انواع اين قهوه ساز با قيمت هاى متفاوت در بازار و قهوه فروشى ها موجود است.

[Borna66]

قهوه اسپرسو
قبل از هرچيز يادتان باشد هرگز اين قهوه را به هنگام استراحت در محل كار و يا پيش از خروج از منزل براى رفتن سر كار ننوشيد ، اسپرسو را بايد بعداز يك غذاى خوب در زمانى كه وقت كافى براى آرامش و استراحت داريد ميل كنيد.
لوبيجى در سال ۱۹۰۳ اسپرسو را ابداع كرد. او هميشه از اتلاف وقت كارمندان شركتش براى تهيه و نوشيدن قهوه ناراضى بود و به همين علت به دنبال وسيله اى براى تهيه سريع قهوه مى گشت. لوبيجى به دنبال راهى بود تا به كمك فشار در فرايند دم كردن قهوه زمان لازم براى درست كردن آن را كاهش دهد. او عاقبت موفق به ساخت دستگاه قهوه سازى شد كه نام آن را «اسپرسو» گذاشت. اسپرسو يك واژه ايتاليايى است به معناى «سريع» . اين دستگاه در زمان كمتر قهوه با كيفيت بهترى را تهيه مى كرد اما مردم استقبال زيادى از آن نكردند. لوبيجى بى پول ماند و در سال ۱۹۰۵ حقوق مربوط به اين دستگاه را به شخص ديگرى فروخت. اين شخص توانست قهوه اسپرسو را در ايتاليا محبوب كند.
قهوه ساز اسپرسو در ابتدا قهوه اى با كمى مزه سوختگى تهيه مى كرد، اين طعم ناشى از عبور با فشار آب جوش از ميان قهوه آسياب شده طى فرايند دم كردن بود. در سال ۱۹۳۸ كرموترى پمپ پيستونى را براى قهوه ساز اسپرسو ابداع كرد اين پمپ دماى آب را كنترل مى كرد و فقط امكان عبور آب داغ را از قهوه مى داد. لايه اى از كف روى اين قهوه وجود دارد كه به اين كف «خامه قهوه» مى گويند. در سال ۱۹۶۱ - م «فائما» پمپ برق را جايگزين پمپ پيستونى و روش سنتى كرد.
در اسپرسو ساز آب از داخل محفظه مخصوص با فشار به جوش آور (بويلر) ماراى المنت گرمايى وارد مى شود. آب ، داخل جوش آور به دماى ۹۲ درجه سانتى گراد و فشار ۱۵ بار مى رسد و سپس با دماى بالا از جوش آور خارج مى شود و از نگهدارنده ----- كه حاوى قهوه آسياب شده و يا قهوه كيسه اى است عبور مى كند. در انتها قهوه در محفظه مخصوص جمع مى شود و يا به طور مستقيم در فنجان مى ريزد. در قهوه سازهاى بخار اين المنت گرمايى است و با ايجاد فشار ۳‎/۵ بار آب را داغ مى كند. قهوه اسپرسو را حتماً بايد با خامه قهوه (رويه كاراملى رنگ ) كه نشانه يك اسپرسو خوب است ميل كنيد. مى توانيد قهوه اسپرسو را بعد از ريختن داخل فنجان با كمى خامه رقيق شده با شير پرچرب به كمك يك خلال دندان تزئين كنيد.

[Borna66]

قهوه هاى فورى
قهوه هاى فورى از مشتقات قهوه هستند كه بعد از عبور از يكسرى مراحل به صورت قهوه هاى آماده به فروش مى رسند. قهوه هايى كه در كارخانه هاى مختلف تهيه مى شوند هركدام داراى ويژگى ها و طعم مخصوص خودشان هستند به طور مثال goldدر دماى زير صفردرجه به عمل مى آيد.
موكا قهوه اى است ۱۰۰ درصد عربيكا. اين قهوه مخلوطى از قهوه كوهپايه هاى مرتفع آمريكاى مركزى و اتيوپى است . موكاكف فراوان و كنترل شده دارد.
قهوه كپسولى : بهداشتى ، مقرون به صرفه ، آسان و در بسته بنديهاى وكيوم شده است . اين نوع بسته بندى به منظور نگهدارى طعم و عطر قهوه صورت مى گيرد. هر كپسول از حدود
۷ گرم قهوه تهيه شده است.
ناكترن قهوه اى است بدون كافئين (دى كافئين شده از آب چشمه ) كه مخلوطى است از قهوه كشورهاى برزيل و هائيتى ،
۱۰۰ درصد عربيكا. اگر شبها دچار بى خوابى مى شويد نوشيدن آن را در شب به شما توصيه مى كنيم.
پاريزين يا قهوه صبحگاهى قهوه اى است با خلوص بالا، طبيعى ، پرانرژى و نشاط آور. اين قهوه مخلوطى است از قهوه كشورهاى كامرون ، برزيل و آمريكاى مركزى
__________________

[Borna66]

انواع قهوه هاي توليدي


1- Brazilian: طعم ملايمي دارد- از گونه عربيكا ميباشد. در برزيل كشت ميشود.

2- Columbian: از گونه عربيكا ميباشد- طعم تند و كمي ترش دارد. در كـلمبيا كشت ميشود.

3- Gava: در اندونزي كشت ميشود- از گونه عربيكا ميباشد.

4- Jamaica: در جامائيكا كشت شده و غليظ و ترش مزه است.

5- African: در اتيوپي، كنيا و تانزانيا توليد ميشود.

6- Mocca: در يمن توليد ميشود و از گونه عربيكا ميباشد. ترش و تند ميباشد.

7- Turkish: بر خلاف نامش در اندونزي، سنگاپور و مالزي كشت مي گردد.

[Borna66]

مراحل فراوري قهوه
ـــــــــــــــــــــــــ ـــــــــــــــــــــــــ ـ

دانـه هـاي قهوه در واقع دانـه هاي مـيوه گـيـلاس مانــندي
مي بـاشــد كـه Coffee Sheries نــام دارد. ايــن مـيـوه
هنگامي كه ميرسد قرمز رنگ ميـــگردد. روند فراوري قهوه
به دو شيوه تر و خشك انجام ميپذيرد.

روش خشك:ميوه قهوه را پس از چيدن روي سطح زمين
پخش ميكنند تا زير آفتاب خشك گردد سپس در فواصل معين آن را زيرو رو مي كنـنـد. تا 7 الي 10 روز. تا زماني كه رطوبت آنها به 11 درصد كاهش يـابــد- در ايــن زمــان پوسته خارجي ميوه قهوه، قهوه اي رنگ ميگردد.

روش تر: مغز ميوه قهوه پس از 24 ساعت از چيدن از دانه هاي آن جدا ميگردد. سپس دانـه ها به مدت 12 الــي 28 ساعــت درون تـانـك تـخـمـير ريـخـتـه شده كه در اين مدت آنـــزيمهاي طبيعي لايه اي كه دانه ها را احاطه كرده را سست كرده و از دانــه هـــا جــدا مي گردد. سپس دانه ها در معرض آفتاب قرار داده شده و يا درون خشك كنهاي صنعتي ريخته شده تا خشك گردند. بعد از ان دانه هاي قهوه بر اساس اندازه و جــرمشان درجه بندي و سوا ميشوند.

قـهــوه بــصــورت خـام صادر مي گـردد كـه بـه قـهـوه سـبـز
(green Coffee) مشهور ميباشد. اما طعـم واقعي قهوه
زمان بو دادن (roasting) نمايان ميگردد. دانه هاي قهوه
درون چـليكهاي چرخنده ريخته مي شود و در درجه حرارت
288 درجه سانتي گراد حرارت مي بــينند. پس از 8 دقيقه
حرارت دادن دانه هاي قوه شروع به تركيدن ميكنند (مانند
ذرت بو داده) و اندازه آنها به 2 برابر اندازه اوليشان افزايش
مي يـابد. سـپـس روغـن آنها خارج شــده و قهوه اي رنگ
ميگردند. روغن دانه هاي قهوه (coffee Essence=cafeol ) نام دارد. در واقــع ميزان بو دادن قهوه تعيين كننده طعم و رنگ قهوه است

[Borna66]

مدت زمان بو دادن
ـــــــــــــــــــــــــ ـــــــــــــــــــــــــ ـ

1- 7 دقيقه: بو دادن ملايم: American Roast.
2- 9 الي 11 دقيقه: بو دادن متوسط: City Roast.
3- 12 الي 13 دقيقه: بو دادن تا حد تيره: French Roast.
4- 14 دقيقه: تيره ترين حالت: Esperesso Roast.

[Borna66]

قهوه و اثر آن بر دیابت
موثرترین داروی طبیعی دیابت
مطالعات نشان می‌دهد نوشیدن چندین فنجان قهوه در روز به متابولیسم قند در بدن کمک می‌کند.


محققان هلندی اعلام کردند نوشیدن یک فنجان قهوه یا بیشتر که میلیونها نفر به هنگام برخاستن از خواب صبح‌ها می‌نوشند، ممکن است خطر ابتلا به دیابت را کاهش دهد.


دانشمندان در آمستردام گفتند، ترکیبات موجود در قهوه به سوخت و ساز قند در بدن کمک می‌کند. از اینرو موجب کاهش خطر دیابت می‌شود که ۱۳۰ میلیون نفر در جهان به آن مبتلا هستند. طبق گفته Rob Van Dam از دانشگاه آمستردام ، " این اولین مطالعه و پژوهشی است که نشان می‌دهد قهوه می‌تواند برای دیابت نوع دوم مفید باشد." فرقی نمی‌کند قهوه به صورت کاپوچینو ، اسپرسو یا نسکافه باشد، قهوه حاوی مواد معدنی است مانند منیزیم ، پتاسیم و دیگر مواد مغذی که فواید درمانی فراوانی دارند. Van Dam و همکارانش نمی‌دانند کدام یک از ترکیبات قهوه مؤثر هستند یا این ترکیبات چگونه علیه دیابت فعالیت می‌کنند، اما وقتی مصرف قهوه را با خطر دیابت بزرگسالان ( نوع دوم ) بررسی کردند، دریافتند هر قدر افراد ، بیشتر قهوه می‌نوشند، خطر ابتلا آنها به بیماری دیابت کمتر است.


افرادی که ۷ فنجان یا بیشتر در روز قهوه می‌نوشیدند ۵۰ درصد کمتر احتمال داشت به دیابت مبتلا شوند. نوشیدن چندین فنجان کمتر، تأثیر کمتری داشت. طبق گفته Van Dam برای اکثر افراد بد نیست که مقدار متعادلی قهوه بنوشند. "اما این یافته جدید باید با مطالعات و پژوهش های دیگر تأیید شود و صرفاً رسیدن به این یافته جدید به این معنی نیست که افراد باید مقدار زیادی قهوه در روز بنوشند. " طبق گفته Van Dam مطالعات نشان داده‌اند که افراط در نوشیدن قهوه می‌تواند میزان کلسترول و خطر پوکی استخوان را افزایش دهد یا فرد را نسبت به بیماریهای استخوان آسیب پذیرتر و حساستر کند.


اگر دانشمندان در مورد ترکیبات فعال قهوه ، اطلاعات بیشتر داشتند، می‌توانستند نوعی قهوه درست کنند که ترکیبات مفید بیشتر و ترکیبات مضرّ کمتری داشته باشد.

[Borna66]

خطر نوشیدن قهوه برای سلامتی
کافئین موجود در قهوه می تواند فرد مصرف کننده را معتاد کند یا احتمال خطر ابتلا به بیماری های قلبی را افزایش دهد. افرادی که از این نوشیدنی زیاد مصرف می کنند، همگی نوعی حالت عصبی را پس از مصرف زیاد قهوه بیان می کنند. در سال های اخیر، تحقیقات نشان داده اند که مصرف چای، به مراتب کم ضررتر و سالم تر از مصرف قهوه است. البته چای هم کافئین دارد، اما مقدار این کافئین کمتر است.

تحقیقات مختلفی در زمینه ضررهای نوشیدن قهوه صورت گرفته است. برای مثال، تحقیقی که در فوریه سال 2003 م در کشور دانمارک بر روی 18.478 زن باردار که میزان مصرف قهوه آنها در دوران بارداری شان زیاد بود صورت گرفت، نشان داد که احتمال مرده به دنیا آمدن نوزاد در مادرانی که هنگام بارداری قهوه زیاد می نوشیدند (تقریبا 4 تا 7 فنجان در روز) بسیار بیشتر از مادرانی است که از این نوشیدنی خیلی کم استفاده می کنند.

تحقیقی که در سال 2004 انجام شد نشان داد که مصرف بیش از یک فنجان قهوه در روز، سبب افزایش التهاب و حالت برافروختگی می شود. در نتیجه این حالت، مصرف قهوه تأثیر مضاعفی بر عروق قلبی می گذارد.

[Borna66]

نوشيدنيهاي قهوه
ـــــــــــــــــــــــــ ــــــــــــــــــ

1- Espresso: يــك اونس آب با درجه حرارت 88 تـــا 92
درجه سانتيـگراد كه 6 تا 9 گرم قهوه مخصوص اسپرسو و
كاملا آسياب شده درون آن به مدت 18 الي 25 ثـانيه دم
كــشيده باشد اسپرسو ناميده ميگردد. معمولا اين اندازه
از اسـپرسو يــك شات (shot) ناميده مي شـود. انــواع
مختلف اسپرسو به قرار زير ميباشد:

2- Americano: هنگاميكه يك شات اسپرسو با آب داغ رقيق ميگردد امريكانو ناميده ميشود.

3- Corretto: به اسپرسو همراه با اندكي كنياك كورتو ناميده ميشود.

4- Romano: اسپروسويي كه با ليمو سرو ميگردد رومانو ناميده ميشود.

5- Doppio: به اسپرسو دوبل (دو شات) دوپيو ميگويند.

6- Lungo: يك و نيم اونس آب در 7 گرم پودر قهوه زمان دم شدن افزايش مي يـــــابـــد 25 الي 40 ثانيه= رقيقتر بوده اما حاوي كافئين بيشتري به اسپرسو معمولي ميباشد.

7- Ristretto: مقدار 0.75 اونس آب در 7 گـرم پـودر قـهوه زمان دم كـردن كاهـش 18 الي 20 ثانيه: غليظ تر بوده اما كافئين آن كمتر از اسپرسو معمولي ميباشد.

8- Macchiato8: اسپرسويي كه سطح آن شير كف كرده (فوم شير) قرار داده شـده است.

9- Iced Espresso: دو شات اسپرسو + همراه با يخ خرد شده.

10- Espresso Breve: يك شات اسپرسو + نسبت 50 به 50 با شير.

11- Espresso Con Panna: يك شات اسپرسو كه روي آن يك تـوده خامه زده شده(حجيم شده) قرار داده ميشود.

12- Granita: اسپرسو يخ زده همرا با شكر گرانيتا نام دارد.

13- Cappuccino: نوشيدنـي كـه 3/1 آن از اسپرسو،
3/1 شيـــر داغ و 3/1 شيـر كـــف كرده هــمراه با رويه پودر
كاكائو و يا دارچين كاپوچينو ناميده ميشود.

14- Mochaccino: يك شات اسپرسو + شكلات مايع
و يا پودر كاكائو + شـير داغ با رويه شير كف كرده.

15- Iced Cappuccino: يك شات اسپرسو + يخ خرد
شده + شير سرد با رويه شير كف كرده.

16- Affogatto: بستني + يك شات اسپرسو.

17- Nienta: كاپوچيينو بدون كافئين + شير بدون چربي.

18- Lattecino: يك شات اسپرسو + شير داغ با يك سانت رويه شير كف كرده.

19- Rappaccino: يك شات اسپرسو + بستني + اندكي شير و يخ.

20- Gocciato: يك شات اسپرسو + كاپوچينو كف كرده.

21- Frappuccino=frap: يك شات اسپرسـو + شــير + شكر + يخ (هـمــان Iced Cappuccino)

22- Cafe Latte: شيـري تـر از كـاپـوچـيـنــو. يـك بـخش
اسـپـرسـو + 5 بـخـش شـير داغ بـا رويه شيـــر كف كرده+
برخي اوقات چاشني بادام و فندق.

23- Cafe Au Latte: جاي اسپرسو از قـهـوه جوشيده
استفاده شده + شير جوشيده.

24- Cafe Mocha: يك بخش اسپرسو + يك بخش شكلات مايع + 2 الي 3 قسـمــت شير كف كرده با رويه خامه زده شده.

25- Cafe Creme: يك شات اسپرسو+يك اونس خامه زده شده.

26- Cafe Freddo: يك بخش اسپرسو + شير سرد با رويـه شيـر كـف كـرده كـه در آن يخ ريخته و شديدا تكان ميدهند.

27- Cafe Amaretto: كافه لاته + شربت بادام.

28- Cafe Noir: قهوه بدون شير و خامه.

[Borna66]

جنبه های اجتماعی نوشیدنی قهوه
کشورهای آمریکا، آلمان و فنلاند به ترتیب، بیشترین میزان مصرف قهوه را دارند. در کانادا و اروپا هم این نوشیدنی رایج است و بسیاری از رستوران ها تخصص ویژه ای در تهیه ی این نوشیدنی دارند.
در این رستوران ها چای، انواع ساندویچ، انواع کیک و کلوچه و دیگر انواع اسنک هم عرضه می شود. افرادی که این نوشیدنی را خیلی دوست دارند، معمولاً در پیک نیک ها و یا مسافرت ها قهوه را آماده نموده و داخل فلاسک که تا مدتها آن را گرم نگه می دارد با خود می برند.

در برخی کشورها، مخصوصاً شمال فرانسه، نوشیدنی قهوه جایگاه خاصی در عصرانه دارد. افراد، دوستان و افراد فامیل خود را به عصرانه دعوت می کنند و به عنوان عصرانه، به آنها قهوه با کیک می دهند. معمولاً این کیک ها را خانم ها خود در خانه تهیه می کنند.

البته از قهوه در وعده صبحانه هم بسیار زیاد استفاده می کنند.

[Borna66]

مواد محرک موجود در قهوه
همان طور که می دانید، قهوه دارای کافئین بوده که نوعی ماده محرک محسوب می شود. بنابراین معمولاً برای صبحانه و هنگام کار، از این نوع نوشیدنی استفاده می کنند (چون کافئین خاصیت از بین بردن حالت خواب آلودگی دارد). دانش آموزان و دانشجویان هم در شب های امتحانات، از این نوشیدنی استفاده می کنند که قدرت تمرکزشان بالا رود. کارمندان هم وقتی خسته می شوند و احساس می کنند که برای ادامه کار دیگر انرژی ندارند، با خوردن یک فنجان قهوه انرژی خود را باز می یابند.

قهوه بدون کافئین، نوعی قهوه است که کافئین موجود در آن را با استفاده از آب یا یک حلال دیگر، مثلاً تری کلرو اتیلن گرفته اند

[Borna66]

قهوه به عنوان نوعی کود
تفاله نوشیدنی قهوه کود خوبی محسوب می شود، چون میزان نیتروژن آن بسیار بالاست. نیتروژن بخش عمده Rna و Dna و همچنین پروتئین را تشکیل می دهد که گیاهان برای رشد خود، به این مواد نیاز اساسی دارند. پودر قهوه پتاسیم، فسفر و بسیاری از مواد لازم برای رشد گیاه را هم در بر می گیرد. بسیاری از باغبان ها به این نتیجه رسیده اند که با اضافه کردن پودر قهوه به خاک، گل های رز بزرگ و خوشرنگ می شوند.

[Borna66]

شناخت گیاه قهوه
گیاه قهوه را در نواحی گرمسیر می کارند؛ قهوه در ابتدا به شکل بته یا درختچه کوتاه و نیرومندی است که قادر است به راحتی تا ارتفاع 3 الی 3.5 متری رشد نماید. این گیاه در برابر هرس کردن های شدید هم از خود مقاومت نشان می دهد. اما نمی تواند در برف و یخ زمستان دوام آورد. بهترین آب و هوا برای رشد گیاه قهوه، آب و هوای گرم می باشد. برای محصول دهی مناسب قهوه (17 تن قهوه در هر هکتار)، آبیاری کافی و کود مناسب، لازم به نظر می رسد.

انواع قهوه بسیار زیادند، اما در میان آنها قهوه عربی (Arabica) بهترین کیفیت را داراست. انواع دیگر قهوه (از جمله قهوه Robusta ) در آب و هوایی که نوع عربی قادر به رشد در آن نیست هم پرورش می یابد.
گیاه قهوه میوه های بنفش یا قرمز رنگی تولید می کند که داخل هر کدام از این میوه ها، دو دانه قهوه وجود دارد. البته این دانه قهوه باید مراحل زیادی طی کند تا برای مصرف آماده شود.
گیاه قهوه پس از گذشت 3 تا 5 سال از زمان کاشت، میوه می دهد. این گیاه عمر بسیار طولانی داشته و تقریبا به مدت 50 تا 60 سال همچنان میوه می دهد. شکوفه های گیاه قهوه از نظر رنگ و بو به شکوفه یاسمن شبیهند. تقریباً نه ماه طول می کشد که میوه گیاه قهوه کاملاً رسیده شود.

[Borna66]

تهیه نمودن قهوه
پس از کندن میوه قهوه، آنرا پوست می کنند تا دانه های قهوه را از آن خارج نمایند. سپس دانه ها را تخمیر می نمایند (معمولاً برای این کار، دانه را به مدت 10 الی 36 ساعت در آب خیس می کنند). بعد دانه ها را می شویند و در نور آفتاب خشک می کنند. این فرایند بسیار وقت گیر و پرهزینه بوده و نیازمند کار سخت است.

زمانی که دانه های خام قهوه به کشوری که مقصد آنهاست (کشور وارد کننده قهوه) می رسد، دانه را در دمای 200 درجه سانتی گراد برشته می نمایند. این کار باعث تیره شدن رنگ دانه می شود و به علاوه، خواص شیمیایی قهوه و در نتیجه عطر و طعم آنرا هم تغییر می دهد. یکی از مهم ترین این تغییرات شیمیایی، کاراملی شدن قند موجود در دانه قهوه می باشد. سپس دانه قهوه را آسیاب می کنند. معمولاً برای بهتر شدن طعم و مزه قهوه، 8 یا 9 نوع مختلف قهوه را با هم مخلوط می کنند.

[Borna66]

مشکلات تولید قهوه خوب
برای تولید قهوه با کیفیت عالی مسائل زیادی وجود دارد. وجود آفات گیاهی، هرس کردن نامناسب، ندادن کود مناسب و کافی به گیاه، برداشت اشتباه محصول (برداشت دیر هنگام قهوه)، تخمیر نامناسب دانه قهوه که طعم نامطبوعی ایجاد می نماید و... همگی سبب تولید قهوه با کیفیت پایین می شوند.

[Borna66]

تقریباً 10 میلیون نفر در کار پرورش گیاه قهوه در سراسر دنیا در حال فعالیت هستند. هر کشاورز می تواند روزانه 50 تا 100 کیلو میوه قهوه بدست آورد که از این مقدار، 10 تا 20 کیلوگرم قهوه تولید می شود. قهوه های تولید شده در برزیل و کلمبیا، تقریباً 40 درصد قهوه تولیدی در کل دنیا را در بر می گیرند.

[Borna66]

تاریخچه قهوه
به احتمال زیاد قهوه اولین بار در کشور اتیوپی تولید شد. البته برخی کشور یمن را منشا تولید قهوه می دانند. این دانه اولین بار در قرن 13، در جهان عرب شهرت یافت و شهرت آن هم بیشتر به این دلیل بود که دین اسلام که ابتدا در جهان عرب گسترش یافت، نوشیدنی های الکلی را حرام بشمار می آورد و نوشیدنی قهوه به عنوان جایگزینی برای نوشیدنی های الکلی استفاده می شد.
پس از آغاز قرن 17، گیاه قهوه که با قاچاق دانه های بسیار حاصلخیز به کشور هند راه یافته بود، در این کشور هم پرورش یافت. تقریباً در سال 1650م، قهوه به کشور انگلستان وارد می شد و کافی شاپ ها در شهرهای آکسفورد و لندن تاسیس شدند. کشت گیاه قهوه در انگلستان از همان زمان آغاز گردید، اما آفت ها و شرایط نامناسب جوی، گیاهان قهوه را نابود نمود و انگلیسی ها مجبور شدند به جای کشت قهوه، به کشت چای روی بیاورند.

تا قبل از آغاز قرن 18، استفاده از نوشیدنی قهوه در سراسر اروپا رایج شده بود. کشورهای اروپایی این گیاه را به مناطق گرمسیر معرفی کردند تا این کشورها نسبت به کشت و تولید انبوه گیاه قهوه اقدام نمایند.
امروزه بزرگترین کشورهای تولید کننده قهوه عبارتند از: پورتو ریکو، برزیل، کلمبیا، ویتنام، اندونزی، مکزیک و هند. البته در هفتاد کشور دیگر هم قهوه تولید می شود، ولی میزان تولید آن کشورها کمتر است.
بزرگترین وارد کنندکان قهوه، ایالات متحده آمریکا، آلمان، ژاپن، فرانسه، ایتالیا و اسپانیا می باشند.
بیشترین میزان مصرف سرانه قهوه در کشورهای فنلاند (11 کیلوگرم)، دانمارک (9.7 کیلو گرم)، نروژ (9.5 کیلوگرم)، سوئد (8.6 کیلوگرم) و استرالیا (7.8 کیلوگرم) مشاهده شده است. ایالات متحده آمریکا با اینکه بزرگترین وارد کننده قهوه است، اما مصرف سرانه آن تنها 4.1 کیلوگرم می باشد.

[Borna66]

درجه بندي دقيق تر بو دادگي قهوه
1- Cinnamon: ياهمان دارچيني-رنگ دانه ها
قهوه اي روشن بوده وسطح آنها خشك ميباشد
طعم ترش دارند.

2- Light City: قهوه اي روشن مـتـوسـط كــه
بيشتر در آمريكا مصرف ميگردد.

3- City Medium: قهوه اي متوسط كه بيشتر
در آمريكا و كانادا مصرف ميشود.

4- Full City: قـهـوه اي تـيـــره مـتوسط- سطح آن اندكي روغني است- طـعـم تـلخ و شيرين.

5- French: سطح براق و روغني- ترشي اندك و قهوه اي تيره. طعم تلخ و شيرين.

6- Espresso: قهوه اي تيره- سطح روغني- طعم كاراملي و بدون ترشي.

7- Italian=dark French7: بـسـيـار درخـشـنـده و روغـنـي- ترشي بسيار اندك- قهوه اي خيلي تيره.

8- Spanish: سياه رنگ- طعم زغالي- بسيار روغني.

[Borna66]

نكاتي در رابطه با استفاده و نگهداري از قهوه

قهوه يا بصورت آسياب شده عرضه مي گردد و يا بصورت دانه هاي آسياب نشده. شــما مي توانيد تـوسط آسيــاب كنـنده هاي ويژه قهوه، دانه هاي قهوه را آسـيـاب كنيد. بــايد بـدانــيد كه بهتر است خودتان قهوه را آسيب كنيد و بهتر اسـت كـه تـنـهـا در زمـانـي كـه مـي خـواهيد قهوه را دم كنيد اقدام به آسياب كرده قهوه كنيد زيـرا قـهـوه آسـيـاب شـده بسرعت طعم و رايحه خود را از دست مي دهـد. قهوه را در يخچال قرار ندهيد زيــرا قهوه بوي طعم غذاهاي ديگر را به خود جذب مي كـنـد. قـــهوه را بايد در يك ظرف در بسته در مكاني خشك و دور از نور، حرارت و رطوبت نگاهداري كرد. عـوامـــلي كه در كيفيت قهوه دم كرده موثر ميباشد عبارتند از:

1- كيفيت آب: از آب سرد،با املاح كم و تازه استفاده كنيد.
2- كيفيت و تازگي خود قهوه.
3- آسياب قهوه.
4- نسبت آب به قهوه.
5- تميزي قهوه جوش و يا ديگر لوازم دم كردن قهوه.

معمولا قهوه هاي موجود در بازار مخلوط مي بــاشنـــد. يعني مخلوطي از گونه عربيكا و روبوستا كه به آنها مخلوط يا Blend ميگويند.

[Borna66]

نكاتي در رابطه با استفاده و نگهداري از قهوه
قهوه يا بصورت آسياب شده عرضه مي گردد و يا بصورت دانه هاي آسياب نشده. شــما مي توانيد تـوسط آسيــاب كنـنده هاي ويژه قهوه، دانه هاي قهوه را آسـيـاب كنيد. بــايد بـدانــيد كه بهتر است خودتان قهوه را آسيب كنيد و بهتر اسـت كـه تـنـهـا در زمـانـي كـه مـي خـواهيد قهوه را دم كنيد اقدام به آسياب كرده قهوه كنيد زيـرا قـهـوه آسـيـاب شـده بسرعت طعم و رايحه خود را از دست مي دهـد. قهوه را در يخچال قرار ندهيد زيــرا قهوه بوي طعم غذاهاي ديگر را به خود جذب مي كـنـد. قـــهوه را بايد در يك ظرف در بسته در مكاني خشك و دور از نور، حرارت و رطوبت نگاهداري كرد. عـوامـــلي كه در كيفيت قهوه دم كرده موثر ميباشد عبارتند از:

1- كيفيت آب: از آب سرد،با املاح كم و تازه استفاده كنيد.
2- كيفيت و تازگي خود قهوه.
3- آسياب قهوه.
4- نسبت آب به قهوه.
5- تميزي قهوه جوش و يا ديگر لوازم دم كردن قهوه.

معمولا قهوه هاي موجود در بازار مخلوط مي بــاشنـــد. يعني مخلوطي از گونه عربيكا و روبوستا كه به آنها مخلوط يا Blend ميگويند.

[Borna66]

واژگان و اصطلاحات كاربردي قهوه

acidity: ترشي و تندي طعم قهوه ميباشد.
Aroma: رايحه قهوه ميباشد.
Bitter: تلخي قهوه ميباشد.
Body: وزن و يا غلظت قهوه ميباشد.
Flavored: به قهوه اي اطلاق ميگردد كه به آن طعمها گوناگوني اضافه شده است.
Spicy: به طعم تند و ادويه مانند قهوه ميگويند.
Tone: به رنگ و ظاهر قهوه ميگويند.
Organic: قهوه اي كه بدون مواد شيميايي مانند آفت كشها توليد شده است.
Sweet: به طعم شيريني و خوش طعمي قهوه اطلاق ميشود.
Instant: به قهوه هاي فوري ميگويند.
Decaffeinated: قهوه بدون كافئين.