مهمترین دستورات لینوکس برای آزمایشگاه سیستم عامل(پرکاربرد ترین دستورات کاربردی ترمینال لینوکس )

[Borna66]

بدون شک قدرتمند ترین بخش سیستم عامل گنو لینوکس رابط خط فرمان ( CLI ) است. خیلی از کارها فقط از طریق خط فرمان قابل انجام هست و همچنین خیلی از اقدامات از طریق آن سریع تر انجام می شود. بنابراین لازم است که توجه ویژه ای به این بخش داشته باشیم. در این ارتباط سایت linuxcmd.org یک از دهها منبع کامل و جامع برای دستورات خط فرمان لینوکس است. در این راهنما که بخش اول آن را مطالعه می کنید قصد دارم بیشتر دستورات اشاره شده در این سایت را با توضیح فارسی مختصر بیان کنم.

قبل از اینکه به اصل موضوع بپردازیم چند نکته را باید بیان کنم. نکته اول اینکه الزاما تمام دستوراتی که اشاره خواهند شد به صورت پیش فرض در تمام توزیع های لینوکس وجود ندارند. بنابراین ممکن است بعضی از دستورات در بعضی از توزیع ها اجرا نشوند. نکته دوم اینکه با اجرای man قبل از دستور مورد نظر ( به عنوان مثال man ls ) , راهنمای کاملی از آن دستور را مشاهده خواهید کرد. همچنین میتوانید با استفاده از دستور زیر یک نسخه ی pdf از مستندات دستور مورد نظرتان را تهیه کنید.
$ man -t command | ps2pdf - > /home/<UserName>/man.pdf
به جای command نام دستور مورد نظر را قرار دهید.
و نکته ی سوم اینکه بعضی از دستورات را باید با کاربر ریشه ( root ) اجرا کنید. برای این کار باید از دستور sudo یا su به شکل زیر استفاده کنید:

$ su 
< Enter Root Password >
# hdparm -tT /dev/sda
$ sudo hdparm -tT /dev/sda
 

توجه داشته باشید که برای اجرای بعضی دستورات باید سطح دسترسی بالا داشته باشید و یا باید آنها را مطابق نیازتان تغییر دهید

[Borna66]

تبدیل دستورالعمل یک برنامه به pdf

man -t man | ps2pdf - > man.pdf

---

نمایش نام کامل مسیر اجرای یک برنامه

which command

---

نمایش زمان اجرای یک دستور

time command

---

شروع به کار کرونومتر ، برای توقف CTRL+D را فشار دهید

time cat

---

اجرای یک دستور با درجه اهمیت پایین ، به جای info دستور خود را قرار دهید

nice info

---

رفتن به شاخه قبلی

cd -

---

رفتن به شاخه خانه (Home)

cd

---

ورود به دایرکتوری یا شاخه ی مورد نظر مانند پوشه ی خانگی ( home )

cd /home

---

برگشتن به دایرکتوری قبلی
cd ..

---

برگشتن به دو دایرکتوری قبلی
cd ../..

---

رفتن به پوشه ی خانگی کاربر مورد نظر از هر مسیر دلخواه
cd ~user1

---

نمایش فایل ها و دایرکتوری های موجود در دایرکتوری جاری
ls
ls -F
همانند دو دستور قبلی با این تفاوت که فایل های مخفی نیز نمایش داده می شود
ls -a

---

نمایش جزئیات فایل ها و دایرکتوری های موجود در دایرکتوری جاری
ls -l

---

نمایش فایل ها و دایرکتوری هایی که اسم آنها شامل اعداد است
ls *[0-9]*

---

نمایش تمام فایل ها و دایرکتوری های یک شاخه
tree
lstree

---

ایجاد یک دایرکتوری با نام dir1 در مسیر مورد نظر
mkdir dir1

---

ایجاد دو دایرکتوری همزمان در مسیر مورد نظر
mkdir dir1 dir2

---

ایجاد یک شاخه ی دایرکتوری با شروع از root
mkdir -p /tmp/dir1/dir2

---

پاک کردن یک فایل با نام file1
rm -f file1

---

پاک کردن یک دایرکتوری با نام dir1
rmdir dir1

---

پاک کردن یک دایرکتوری با نام dir1 و محتویات آن به صورت بازگشتی
rm -rf dir1

---

پاک کردن دو دایرکتوری در مسیر مورد نظر و محتویات آنها به صورت بازگشتی
rm -rf dir1 dir2

---

تغییر نام یا جا به جا کردن ( move ) یک فایل یا دایرکتوری
mv dir1 new_dir

---

کپی کردن یک فایل با نام file1 به مسیر مورد نظر
cp /home/file1 /media/sda5

---

کپی کردن تمام فایل های موجود در دایرکتوری مورد نظر ( در این مثال دایرکتوری Videos ) به مسیر جاری که در آن هستید
cp /media/sda5/Videos/* .

---

کپی کردن دایرکتوری مورد نظر ( در این مثال دایرکتوری Videos ) به مسیر جاری که در آن هستید
cp -a /media/sda5/Videos .

---

کپی دایرکتوری مقصد ( dir1 ) به دایرکتوری مبدا ( dir2 ). به جای dir1 و dir2 مسیر کامل دایرکتوری های مقصد و مبدا را قرار دهید
cp -a dir1 dir2

---

ایجاد لینک نمادین ( میانبر ) به فایل یا دایرکتوری دلخواه. به جای file1 مسیر فایل یا دایرکتوری مورد نظر و به جای lnk1 مسیر دایرکتوری که قرار است فایل یا دایرکتوری میانبر در آن ایجاد شود را قرار دهید
ln -s file1 lnk1

---

تغییر تاریخ ویرایش یا تغییر یک فایل یا دایرکتوری. به جای file1 مسیر فایل یا دایرکتوری مورد نظر را قرار دهید
touch -t YYMMDDhhmm file1

---

نمایش نوع و ماهیت یک فایل به همراه مشخصات آن. به جای file1 مسیر فایل مورد نظر را قرار دهید
file file1

---

به شاخه dir برو و دستور مورد نظر (command) رو اجرا کن

(cd dir && command)

---

شاخه جاری را در استک قرار بده تا بتوانید بعدآ با popd به آن رجوع کنید
pushd .

---

لیست کردن فایل های مسیر جاری به ترتیب تاریخ ایجادشان
ls -lrt

---

لیست کردن فایل های مسیر وارد شده در 9 ستون از ترمینال
ls /usr/bin | pr -T9 -W$COLUMNS

---

جستجو ‘example’ در تمام فایل های مسیر جاری و شاخه ها
find -type f -print0 | xargs -r0 grep -F 'example'

---

جستجو ‘example’ در تمام فایل های مسیر جاری
find -maxdepth 1 -type f | xargs grep -F 'example'

---

اجرای هر آیتم به تعداد معین

find -maxdepth 1 -type d | while read dir; do echo $dir; echo cmd2; done

---

نمایش فایل هایی که توسط تمام کاربران قابل دیدن نیستند
find -type f ! -perm -444

---

نمایش شاخه هایی که توسط تمام کاربران قابل دسترسی نیستند
find -type d ! -perm -111

---

جستجو سریع دیکشنری برای پیشنود مورد نظر
look reference

---

مشخص کردن عباراتی که لغت مورد نظر در آن وجود دارد
grep --color reference /usr/share/dict/words

---

encrypt کردن فایل
gpg -c file

---

decrypt کردن فایل
gpg file.gpg

---

ایجاد فایل فشرده آرشیو از شاخه مورد نظر
tar -c dir/ | bzip2 > dir.tar.bz2

---

استخراج کردن فایل – از gzip به جای bzip2 برای استخراج کردن فایل tar.gz استفاده کنید
bzip2 -dc dir.tar.bz2 | tar -x

---

ایجاد فایل آرشیو encrypt شده از مسیر مورد نظر در کامپیوتری دیگر
tar -c dir/ | gzip | gpg -c | ssh user@remote 'dd of=dir.tar.gz.gpg'

---

ایجاد فایل آرشیو از شاخه مورد نظر و زیر مجموعه هایش

find dir/ -name '*.txt' | tar -c --files-from=- | bzip2 > dir_txt.tar.bz2

---

ایجاد یک کپی از مسیر مورد نظر و زیر مجموعه هایش

find dir/ -name '*.txt' | xargs cp -a --target-directory=dir_txt/ --parents

---

گرفتن پشتیبان از هاردتان بر روی یک کامپیوتر دیگر

dd bs=1M if=/dev/sda | gzip | ssh user@remote 'dd of=sda.gz'

---

ذخیره یک نسخه قابل اجرا از صفحه سایت مورد نظرتان در شاخه جاری

(cd dir/ && wget -nd -pHEKk Linux Commands - A practical reference)

---

ادامه دادن دانلود فایلی که بصورت نیمه کاره رها شده

wget -c IANA &mdash; Example domains

---

دانلود دسته ای از فایل ها در مسیر جاری

wget -r -nd -np -l1 -A '*.jpg' IANA &mdash; Example domains

---

دانلود url مورد نظر در ساعت 1 صبح در مسیر جاری

echo 'wget url' | at 01:00

---

دانلود با درجه اهمیت پایین و سرعتی که به 20K محدود شده
wget --limit-rate=20k url

---

بررسی لینک های یک فایل

wget -nv --spider --force-html -i bookmarks.html

---

نمایش نسخه کرنل و معماری سیستم

uname -a

---

نمایش نام و نسخه توزیعی که استفاده می کنید
head -n1 /etc/issue

---

نمایش تمام پارتیشن هایی که در سیستم شما ثبت شده اند

cat /proc/partitions

---

نمایش حجم RAM شما که توسط سیستم شناسایی شده

grep MemTotal /proc/meminfo

---

نمایش اطلاعات CPU

grep "model name" /proc/cpuinfo

---

نمایش اطلاعات PCI

lspci -tv

---

نمایش اطلاعات USB

lsusb -tv

---

نمایش فایل های MOUNT شده در سیستم و چینش آنها بصورت ستونی
mount | column -t

---

نمایش وضعیت سلول های باتری لپتاپ

grep -F capacity: /proc/acpi/battery/BAT0/info

---

نمایش اطلاعات دیسک
hdparm -i /dev/sda

---

تست سرعت خواندن اطلاعات از دیسک

hdparm -tT /dev/sda

---

تست برای پیدا کردن بلاک های غیر قابل خواندن

badblocks -s /dev/sda

---

نمایش وضعیت ethernet interface eth0

sudo apt-get install ethtool

---

تنظیم دستی سرعت ethernet interface

ethtool --change eth0 autoneg off speed 100 duplex full

---

نمایش وضعیت wireless interface eth1

iwconfig eth1

---

تنظیم دستی سرعت wireless interface

iwconfig eth1 rate 1Mb/s fixed

---

لیست کردن شبکه های بیسیم موجود

iwlist scan

---

لیست کردن interface های شبکه

ip link show

---

تغییر نام interface eth0 به wan

ip link set dev eth0 name wan

---

لیست کردن ip های interface ها

ip addr show

---

افزودن ip و mask

ip addr add 1.2.3.4/24 brd + dev eth0

---

نمایش جدول routing

ip route show

---

تنظیم کردن default gateway به 1.2.3.254

ip route add default via 1.2.3.254

---

پیدا کردن DNS ip address و یا بالعکس

host pixelbeat.org

---

پیدا کردن local ip address

hostname -i

---

نمایش whois برای آدرس سایت و یا ip

whois pixelbeat.org

---

لیست کردن سرویس های اینترنتی یک سیستم

netstat -tupl

---

لیست کردن اتصالات ورودی و خروجی

netstat -tup

---

جستجوی فایل

find / -name file1

---

جستجوی فایل و دایرکتوری در داخل پارتیشن لینوکس ( root )
find / -user user1

---

نمایش فایل و دایرکتوری های متعلق به user1
find /home/user1 -name *.bin

---

جستجوی فایل های با پسوند bin در داخل دایرکتوری home/user1/
find /usr/bin -type f -atime +100

---

نمایش فایل هایی از دایرکتوری bin که در ۱۰۰ روز گذشته استفاده نشده اند
find /usr/bin -type f -mtime -10

---

نمایش فایل های ایجاد شده با تغییر کرده در طول ۱۰ روز گذشته در دایرکتوری bin
find / -name *.rpm -exec chmod 755 ‘{}’ ;

---

جستجوی فایل های با پسوند rpm و تغییر مجوز آنها !
find / -xdev -name *.rpm

---

جستجوی فایل های با پسوند rpm بدون جستجو در پارتیشن های removable مانند سی دی رام , حافظه فلش و …
locate *.ps

---

نمایش فایل های با پسوند ps
whereis halt

---

نمایش مکان یک فایل اجرایی , سورس یا مستندات
which halt

---

نمایش مسیر کامل یک فایل باینری یا اجرایی استقرار ( mount ) یک فایل سیستم

fuser -km /mnt/sda2

---

مجبور کردن پارتیشن sda2 برای خارج شدن ( unmount ) از مسیر /mnt/sda2
mount /dev/sda2 /mnt/sda2

---

استقرار ( mount ) پارتیشن با نام sda2 در مسیر /mnt/sda2 برای دیدن محتویات آن پارتیشن
mount /dev/fd0 /mnt/floppy

---

استقرار ( mount ) یک فلاپی دیسک
mount /dev/cdrom /mnt/cdrom

---

استقرار ( mount ) یک سی دی رام یا دی وی دی رام
mount -o loop file.iso /mnt/cdrom

---

استقرار ( mount ) یک فایل ایمیج ( iso ) در مسیر مورد نظر
mount -t vfat /dev/sda5 /mnt/sda5

---

استقرار ( mount ) یک پارتیشن با فرمت FAT32 در مسیر مورد نظر
mount /dev/sda1 /mnt/usbdisk

---

استقرار ( mount ) یک حافظه فلش
mount -t smbfs -o username=user,password=pass //WinClient/share /mnt/share

---

استقرار ( mount ) یک دایرکتوری به اشتراک گذاشته شده در شبکه ی سمبا ( samba ) در مسیر /mnt/share
umount /dev/sda2

---

خارج کردن پارتیشن با نام sda2 از مسیر /mnt/hda2
umount -n /mnt/sda2

---

[Borna66]

دستوراتی که مربوط به اطلاعات سیستم میشوند (System Information )


arch
نمایش معماری سیستم

uname -m
نمایش معماری سیستم

uname -r
نمایش ورژن ( نسخه ) کرنل استفاده شده در سیستم

dmidecode -q
نمایش بسیار کامل اجزای سخت افزاری سیستم

hdparm -i /dev/sda
نمایش مشخصات و ویژگی های دیسک سخت

hdparm -tT /dev/sda
انجام آزمایش خواندن ( reading ) بروی دیسک سخت ! این دستور , سرعت خواندن دیسک سخت را مشخص می کند.

cat /proc/cpuinfo
نمایش اطلاعات CPU

cat /proc/meminfo
نمایش اطلاعات حافظه ی سیستم

cat /proc/swaps
نمایش اطلاعات حافظه ی مجازی یا swap

cat /proc/version
نمایش نام توزیع و نسخه ی کرنل استفاده شده در سیستم

cat /proc/net/dev
نمایش آمار و اطلاعات کارت های شبکه و وایرلس

lspci
نمایش قطعات و دستگاههای متصل شده به پورت PCI

lsusb
نمایش قطعات و دستگاههای متصل شده به پورت USB

date
نمایش تاریخ سیستم

cal 2008
نمایش تقویم سال ۲۰۰۸ میلادی

date 041217002007.00
تنظیم تاریخ سیستم - به ترتیب از چپ به راست : ماه , روز , ساعت , دقیقه , سال , ثانیه

[Borna66]

---

shutdown -h now
init 0
telinit 0

هر سه دستور بالا برای خاموش کردن سیستم به کار می رود.

---

خاموش کردن سیستم در ساعت و دقیقه ی معین
shutdown -h hours:minutes &

---

لغو کردن ( cancel ) خاموش شدن سیستم در زمان معین
shutdown -c
هر دو دستور برای راه اندازی مجدد ( restart ) سیستم به کار می رود
shutdown -r now
reboot

خارج شدن از سیستم و رفتن به صفحه ی ورود مجدد ( Login )

logout
اگر می خواهید کاربران ( users ) دیگر را از سیستم خارج کنید, بایستی با کاربر root دستور بالا را اجرا کنید. به جای {username} نام کاربر مورد نظر را قرار دهید.
pkill -KILL -u {username}

who
دستور فوق برای مشاهده ی لیست کاربرانی هست که هم اکنون درون سیستم هستند
( list of logged in users )

---