چشم هاي منتظر به نور ليزر
عمل هاي جراحي براي بهبودبينايي اخيرا ساده و سريع شده اند
اما بسياري از مزايا و معايب آن بي اطلاع اند



دكتر ياسمن شريعتي
بشر از كجا به فكر اصلاح مشكلات بينايي چشم خود افتاد؟ پاسخ اين سؤال دقيقا مشخص نيست. ولي مشهور است بنكا ، تراژدي نويس رومي در سال چهارم قبل از ميلاد، كتاب ها را با نگاه كردن از پشت يك كُرة شيشه اي پر از آب كه باعث بزرگنمايي مي شد، مي خوانده است. پلومي اصول كلي بزرگنمايي را شرح داد و قديمي ترين لنز شناخته شده در خرابه هاي نينِوِه باستاني كشف شده است. در نزديكي سال صدم ميلادي، سنگ مخصوص بزرگنمايي براي مطالعه ساخته شد كه احتمالا اين نخستين وسيلة كمك بينايي بود. اما نام نخستين ابداع كنندة عينك، ناشناس باقي مانده است.
به تدريج، پيشرفت هاي زيادي در ساخت عينك به وجود آمد، تا آن جا كه در قرن شانزدهم ميلادي، عدسي هاي مقعر براي اصلاح عيوب نزديك بيني معرفي شدند. نخستين عدسي هاي ساخته شده، از جنس كوارتز بودند، چون هنوز شيشه ابداع نشده بود! سال 1780 عينك هاي دو كانوني نيز توسط بنيامين فرانكلين، سياستمدار و فيزيك دان آمريكايي ساخته شد و كم كم استفاده از عينك از ايتاليا به ديگر كشورها كشيده شد و تا آن جا رواج يافت كه در سال 1930 استفاده از عينك آفتابي نيز فراگير شد.اما به تدريج اين فكر رواج يافت كه آيا هيچ جايگزيني براي عينك وجود ندارد؟ جايگزيني كه ظاهر شخصي آن ها را تغيير ندهد؟ با اين هدف براي اولين بار در سال 1960 ميلادي، لنزهاي تماسي ساخته شدند. كم كم با افزايش كاربرد، انواعي از اين لنزها ساخته شد كه هم مشكلات بينايي را برطرف مي كرد و هم راحت تر استفاده مي شد. اين لنزها چند كاربرد اساسي دارند:
اصلاح عيب هاي ديد، مخصوصا اصلاح عيب هاي ديد، آستيگماتيسم و قوز قرنيه
كاهش پراكندگي نور
استفادة درماني در بيماراني با آسيب قرنيه
استفاده جهت زيبايي!
لنزهاي تماسي 3 نوع سخت، سخت عبور دهندة گاز (RGP) و نرم دارند.

ليزر
اما همچنان يكي از اهداف بزرگ در چشم پزشكي، اصلاح ديد بدون استفادة دائمي از عينك و لنز بود كه عمل هاي ليزري چشم، حاصل تلاش دانشمندان در اين راه است. ليزر، نوعي از امواج الكترو مغناطيسي مثل اشعه ايكس، گاما يا فرابنفش يا نور معمولي است كه به صورت تك رنگ ساطع مي شود. كاربردهاي ليزر، بسيار متنوع است، از يك سي دي خوان سادة كامپيوتر گرفته تا اشعه اي كه براي خواندن باركد اجناس در فروشگاه ها به كار مي رود.
در اوايل دهه 80 ضمن كار با ليزر براي ايجاد تراش در قطعات كامپيوتري، دكتر سر ينيواسين، متوجه توانايي تداخل ليزر با بافت هاي زنده شد و ايدة استفاده از ليزر در كارهاي درماني به ذهن ها خطور كرد. سپس آقاي دكتر تِروكِل، پيشگام عمل ليزر براي تراش قرنيه و درمان عيب هاي انكساري چشم شد و بدين ترتيب عمل ليزري چشم در سال 1987 متولد شد.
و اما عمل هاي ليزري چشم چگونه اند؟
به طور سنتي، مشكلات بينايي با عينك يا لنزهاي تماسي اصلاح مي شود. در سال هاي اخير، ليزر به عنوان يك روش جانشين، فراگير و عامه پسند شده است. عمل هاي ليزري بر روي قرنيه (لاية شفاف خارجي چشم كه عنبيه و مردمك را مي پوشاند) انجام مي شود. عمل هاي ليزري به سه شيوه انجام مي شوند: 1- ليزيك 2- ليزر 3- لازك. دو شيوة اول، بسيار متداول تر از شيوة سوم است. لازم به ذكر است كه هيچ كدام از اين شيوه ها محدوديتي براي ساير عمل هاي چشمي ايجاد نمي كند.در صفحه كناري شرح مختصري دربارة هر يك داده شده است.

نكات مهم
افرادي كه آستيگماتيسم نامنظم يا نوع پيشرفتة آن قوز قرنيه (كراتوكونوس) دارند (نامنظمي و ناقرينگي سطحي قرنيه چشم)، چون هميشه احتمال پيشرفت اين نامنظمي وجود دارد، كانديداي مناسبي براي عمل هاي ليزري چشم به حساب نمي آيند؛ چرا كه اين عمل ها جلوي پيشرفت بيماري را در اين افراد نمي گيرد.
عمل هاي ليزري چشم، هيچ عارضه اي براي شبكيه ندارند، اما به افرادي كه بيماري شبكيه اي دارند، توصيه مي شود قبل از انجام عمل هاي ليزري، براي جلوگيري از پارگي شبكيه (كه عوارض مهمي چون كوري را مي تواند در پي داشته باشد) ابتدا به درمان آن بپردازند.