لیزر (Laser ) : از حروف اول کامات عبارت Light Amplification By Stimulattio Emission Of Radiation به معنی تقویت نور بوسیله گسیل القایی تابش ، تشکیل شده است.

خمش به دور گوشه‌ها (Bend round corner ) : توانایی خمش به دور گوشه‌ها که به آن پراش اطلاق می‌شود، بطوری که حتی وقتی که یک چشمه نقطه‌ای نور بکار برده شود، سایه لبه‌های یک جسم کاملا تیز نیست.

فریز (Fringes ) : وقتی که نوری از دو یا چند چشمه همدوس گسیل می شود، باهم ترکیب شده (پدیده تداخل) ونواحی تاریک و روشنی را تشکیل می‌دهند، این نواحی را فریز می‌گویند.

چگالی تابش (Irradiance ) : چگالی تابش برابر است با انرژی عبور کرده از واحد سطح در واحد زمان.

مدهای الکترومغناطیسی عرضی (TEMqr ) : اینگونه مدها با دو عدد صحیح r و q مشخص می‌شوند که اعداد صحیح هستند و تعداد مینیممها در باریکه لیزر است وقتی بصورت افقی و یا عمودی طی شوند.

چند برابر کننده نور (Photomultiplier ) : در آشکار سازهای نوری بکار می‌روند.

دمش (لیزری) (Pumping ) : روشی برای رسیدن به جمعیت معکوس مورد نیاز برای لیزر زایی ، که برای این کار از روشهای مختلفی مانند پمپاژ (دمش) الکتریکی ، نوری و ... استفاده می‌شود.

گاف (انرژی) (gap ) : در اتم اصولا تمام ترازهای انرژی پر نستیند. در واقع در دماهای نسبتا پایین در ترازهای پایین کاملا پر هستند و از آن به بعد خالی می‌باشند. در سیستم مجموعه اتمها وقتی باند انرژی داریم، باندهای انرژی تا باند بخصوصی از آن به بعد خالی هستند باند بین آخرین ناپذیر شده و اولین باند خالی را گاف انرژی گویند.

دیود تابش کننده نور (Light Emession DiodeLED) : یکی از مهمترن قطعات الکترونیکی از اتصال بین مواد n و p بدست می‌آید. چنین وسیله‌ای دیود نامیده می‌شود که می‌تواند جریان را در یک جهت عبور دهد و نه بالعکس. مهمتر اینکه می‌تواند با عبور جریان از محل اتصال تحت شرایط خاصی تابش گسیل دارد که به آن LED گویند.

اتصال همگن (Homojuction ) : هرگاه از یک نوع ماده در اتصال (نیم هادی) استفاده شود، گویند.

اتصال غیر همگن ( Heterojuction ) : هرگاه از انواع مختلف مواد نیم هادی در اتصال استفاده شود.

مغناطیس ویگلر (Wiggler magnet ) : ایجاد میدان مغناطیس دوره‌ای که علامت آن بصورت دوره‌ای در امتداد انتشار الکترون (در لیزر الکترون آزاد) تغییر می‌یابد.

فاکتور کیفیت (Quality factor ) : برای مدارهای الکترونیکی و تشدید آنها بکار می‌رود و برای نسبت فرکانس تشدید به پهنای خط می‌باشد.

طرح یا نقشه (تداخل امواج) (Pattern ) : توزیع شدت بر روی پرده که متشکل از منطقه روشنی است که توسط حلقه‌های تاریک و روشن در بر گرفته شده است.

تابع متقابل همدوسی (Mutual coherence function ) : همدوسی معمولا بر حسب تابع متقابل همدوسی (12γ (τ مشخص می‌شود این مقدار که در واقع عدد مختلف است، اندازه گیری هم خوانی دو موج نوری در مکان و زمان مشخص می‌باشد و مقدار 0 تا 1 دارد. وقتی که مقدار صفر دارد نور کاملا غیر همدوس است. مقدار یک دلالت بر همدوسی کامل دارد.

میخه (Spike ) :میخه‌ها قسمتهایی از پالس را تشکیل می‌دهند.

F عددF Number
منظور عدد
F عدسی است که برابر نسبت فاصله کانونی به قطر عدسی را گویند. (F = f/D)

دو برابر کننده فرکانس (Frequency Doubling ) : مواد دو برابر کننده فرکانس بسیار مفید بوده و همانطور که از نامشان پیداست، قادر هستند که فرکانس پرتوهای لیزر را دو برابر کنند (یعنی طول موج را نصف کنند).

همیوغی فاز (Phase Conjugation ) : در خیلی از موارد عملکرد لیزر بصورت یک مد طولی TEMooبا شکل گاوسی مورد نظر است. در عمل با بسیاری از لیزرها دستیابی به این امر مشکل است. یک راه حل ممکن استفاده از آینه‌های همیوغ فلزی است. وقتی پرتوهای نور از چنین آینه‌هایی بازتاب می‌شود به ترکیب فازی پرتو می‌انجامد. یک ویژگی جالب دیگر این است که با این روش صرف نظر از شعاع انحناء آینه و یا طول کاواک ، لیزر پایدار است.

ابزار نوری (Optical tooling ) : کلیه وسایل و ابزار اپتیکی را گویند.

لبه‌های نوری (Stright edges ) : لبه‌های مستقیم نوری برای تعریف خطهای مستقیم برای جستجو و همچنین پروژه‌های مهندسی شهرسازی مانند ساختن خط لوله ، هدایت ماشینهای لوله گذاری و ایجاد تونلها بکار می‌رود. در عملیات تنظیم کردن دیگر مانند سوار کردن یا مونتاژ کردن ابزارهای خیلی بزرگ مانند هواپیماها و کشتیها ، ایجاد ساختمانهای عظیم و تنظیم لیزرهای پر قدرت که برای برش ، سوراخکاری و جو.شکاری بکار می‌روند و معمولا دارای طول موجهای مادون قرمز هستند، بکار می‌رود.

منشور پنج گانه (Penta Prism) : منشور پنج تایی پرتو را صرف نظر از جهت دقیق منشور ْ90 می‌چرخاند و بدین طریق می توان زاویه ْ90 را بدست آورد.

گوشه مکعبی (بازتاب کننده ) (Cube Corner ) : گوشه مکعبی‌ها می‌توانند نور برخورد کننده را طوری بازتاب کنند که موازی نور برخوردی اولی با مقدار کمی جابجایی حرکت کند. مزیت دیگر این بازتاب کننده‌ها این است که تنظیم تداخل سنج را آسان می‌کنند، چرا که دو درجه آزادی زاویه‌ای هر آینه با دو درجه آزادی جانبی جایگزین می‌شود.

طرح لکه‌ای (Speckle Pattern ) : طرح لکه‌ای نامی است که به طرح بازتابی که نور لیزر بازتاب شده از یک سطح ناصاف بدست می‌دهد، داده شده است. نورهایی که از نقاط مجاور که دارای بی نظمیهای کوچکی هستند، بازتاب می‌شوند، می‌تواند تداخل انجام دهند و مناطق تاریک و روشنی را بوجود آورند. این اثرات در حقیقت وقتی که سطح به کمک یک نور غیر همدوس تحت تابش قرار گیرد ظاهر می‌شود.

بیناب نمایی پرتو مولکولی (Molecular beam spectroscqoy ) : در این روش اتمها یا مولکولهای مورد بررسی بصورت پرتو جمع می‌شوند و نور کاوخ (Prob) بطور عمود بر امتداد حرکت آنها می‌تابد. ذرات در پرتو مولفه کوچکی از سرعت در امتداد پرتو کاوه دارند و از این رو پهن شدگی دوپلر بطور قابل ملاحظه‌ای کاهش می‌یابد.

بیناب نمایی اشباع (Saturation Spectroscopy ) : روشی است که در آن خروجی لیزر به دو پرتو تقسیم می‌شود که از دو جهت مخالف وارد ماده هدف می‌شوند. یکی از این پرتوها (پرتو اشباع کننده) خیلی شدیدتر است از دیگری (پرتو کاوه) است و مدوله شده (دامنه).

تابندگی (Irradiance )

دیفیوژن گازی (Gaseous diffusion ) : روشی است که سطح نیم هادی در معرض گازی که حاوی ناخالصی است قرار می گیرد که از این طریق مقداری از این ناخالصی وارد نیم هادی می‌شود.

رونشست از طریق فاز مایع ((Liquid phase epitaxy (LPE ) : زمان حدودا از مرتبه-610 ثانیه است که در این مدت یونهای کاشته شده حدود μm 1.0 نفوذ می‌کند (با استفاده از لیزرهای پالسی).

رونشست از طریق فاز جامد ((Solid phose epitaxy (SPE ) : با استفاده از لیزرهای مداوم (جهت کاشت یون) نیاز به ذوب شدن سطح نمی‌باشد، با این وجود ساختمان سطح به شکل کریستالی در می‌آید، این فرآیند رونشستی از طریق فاز جامد نامیده می‌شود.

جوشکاری میکرونی ( Micro wleding ) : با توجه به امکان متمرکز نمودن باریکه لیزر در ناحیه‌ای حدود چند میکرون ، و به دلیل آنکه می‌توان باریکه لیزر را هدایت و کنترل نمود، استفاده از لیزر در جوشکاری و لحیم کاری اتصالات دقیق فلزی مانند آنچه در مدارهای الکترونیکی یافت می‌شود، وجود دارد.

تمام نگاری (Holography ) : تکنیکی است که از بعضی جهات شبیه عکسبرداری می‌باشد. در تمام نگاری امواج شیئی ثبت می‌شوند، نه تصویر شیئی. موج شیء طوری ثبت می‌شود که با نور دهی مجدد به فیلم مثبت شده ، جبهه موجی شیئی اصلی حتی در غیاب شیئی اصلی باز سازی می‌شود. تمام نگاری معمولا باز سازی جبهه موج نامیده می‌شود.

تمام نگار (Hologram ) : تمام نگار از توزیع پیچیده‌ای از نواحی تاریک و شفاف مربوط به فریزهای تداخلی تاریک و روشن تشکیل شده است. تمام نگار به مانند یک توری پراش عمل می‌کند.

تمام نگاری بازتابی (Reflection Hologram ) : وقتی که امواج شیئی و مرجع از جوانب مختلف وارد ماده ثبت کننده می‌شوند، هر یک از جبهه‌های موج با عمود بر سطح ماده ثبت کننده زاویه ْ90 درجه می‌سازد، تمام نگار بازتابی (که معمولا به تمام نگار براگ- لیپ من) یا دنیسوگ خوانده می‌شود.

بازدهی تمام نگار (Hologram Efficiency ) : بازدهی تمام نگار به نسبت توان نوری پراشیده شده مرتبه اول موج به توان نوری در پرتو باز سازی کننده که به تمام نگار تابیده می‌شود، تعریف می‌شود.

تداخل سنجی تمام نگاری (Holographic ) : تداخل سنجی به روش تمام نگاری توسعه تکنیک تداخل سنجی است. تنها مزیت تداخل سنجی با استفاده از تمام نگاری این است که تمام نگار جبهه موج شیئی را برای باز سازی در زمانهای بعد ذخیره می‌سازد.

تمام نگارهای ساندویچی (Sandwich holograms ) : در این نوع تمام نگاری جفتهایی ناشی از صفحات عکاسی بطور همزمان نور دهی می‌شوند. از مزایای این روش:الف-عدم اطمینان از جهت جابجایی از بین می‌رود.ب-اثرات حرکت اجسام بزرگ سخت یا کبیر شدن قطعات نوری را می‌توان با حرکت نسبی کوچک تصاویر تمام نگاری حین باز سازی جدا نمود.

تار ضریب شکست تدریجی (Graded - index fiber ) : تار با ضریب شکست تدریجی ، همانطور که از نام آن بر می‌آید، دارای ضریب شکست متغیر در عرض هسته می‌باشد.

پاشندگی ماده‌ای ( Material dispersion ) : پاشندگی عبارت است از تغییرات ضریب شکست نسبت به طول موجهای مختلف.

اتلافهای تار ( Fiber losses ) : اتلافها در تارها دو چشمه اصلی دارند: اتلافهای پراکندگی و اتلافهای جذب.

پراکندگی ریلی ( Royleigh scattering ) : بیان ریلی بیان می‌کند پراکندگی نور با طول موجهای مختلف متناسب با عکس توان چهارم طول موج است.

دیود نوری بهمنی ( Avalanch - photodiod ) : در این دیود ، ساختمان اصلی p-n تحت بایاس خیلی زیاد در مرتبه حدود V 100 عمل می‌کند. آنگاه حاملهای عبور کننده از ناحیه تهی سازی با تحریک به روش برخورد قادر خواهند بود تا انرژی کافی از میدان بدست آورند تا حاملهای بیشتری را در پهنای گاف انرژی تحریک نمایند. بهره خیلی به مقدار ولتاژ بایاس حساس است. از این رو منبع تغذیه بسیار پایدار مورد نیاز است. بهره به تغییرات دما بسیار حساس است، لازم است که دمای طرح کنترل شده یا اثرات تغییرات دما با تغییر دادن بایاس جبران شود.

نور شناختی تجمعی ((Integrated optics (IO ) : هدف نور شناختی تجمعی این است که قادر باشیم تا به هر مقدار که بتوانیم سیگنال را به سیگنال اپتیکی تبدیل کنیم.

دو پایداری نوری (Bistability ) : دو پایداری نوری به معنی وجود دو حالت پایدار در یک سیستم نوری برای یک سری از شرایط ورودی ، می‌باشد.

دیسک نوری ( Optical disks ) : در زمینه ذخیره اطلاعات رایانه‌ای ، ترکیب ظرفیت اطلاعات خیلی زیاد و دسترسی سریع به آنها توسط دیسکهای نوری یک جایگزین جذاب برای روشهای دیگر ذخیره حافظه رایانه‌ای است. ظرفیت اطلاعات زیاد ، طول عمر زیاد و زمان طولانی نگهداری ، کاربردهای ذخیره آرشیو را منحصر به خود کرده است. اصلی‌ترین مزیت این دیسکها نسبت به سیستمهای دیگر ، عدم تماس فیزیکی بین سیستم قرائت و ماده ذخیره اطلاعات است، از پاره شدن جلوگیری می‌نماید و خواص بی نظیر





منبع : دانشنامه رشد