پدیده ای به اسم مد و مد گرایی
▪ یک: با موهایی روغن زده، پیراهنی بدون یقه و پر از آرم و مارک های عجیب و غریب غربی، شلوار لی چاک چاک و عینکی بزرگ تر از صورت به چشم، در خیابان راه می رود. از اینکه مورد توجه رهگذران قرار گرفته خوشحال است اما اگر کسی به او اعتراض کند که این چه نوع پوششی است ابتدا می گوید که مد است. بعد ناگهان زبان به شکایت می گشاید که تیپ و لباس من چه ربطی به دیگران دارد و ...
▪ دو: لباس مرتب و تمیز به تن دارد. موهایش را حسابی شانه کرده. بسیار تلاش می کند در عین خوش تیپ بودن خودش را همرنگ جامعه نشان بدهد و از معیارهای دینی و ملی در باب مد و مدگرایی خارج نشود. زیاد مورد توجه رهگذران نیست و به همین خاطر زندگی آرام و بی دغدغه ای دارد و ...
▪ سه: ...
امروزه با گسترش رسانه های جمعی و به لحظه بودن ارتباطات صوتی و تصویری در سطح عالم، بسیاری جوامع غربی برای رسیدن به اهداف مادی، سیاسی و فرهنگی خودشان از انواع و اقسام حربه ها بهره می برند که در این میان پدیده ای چون مد و مدگرایی از اهمیت خاصی برخوردار است. پس بر همین اساس است که عده ای تصور می کنند چون غربیان از پدیده مد و مدگرایی به شکل منفی و حتی مخرب آن استفاده می کنند بنابراین پدیده ای مثل مد و گرایش به پوشش ها و ظواهر خاص و به اصطلاح جدید، امری مذموم بوده و باید به شدت با آن مبارزه کرد تا جایی که در جامعه امر مد و مدگرایی به طور کامل ریشه کن شده و دیگر کسی هوس به مد افتادن به سرش نزند.
بی شک امر مد و به روز بودن ریشه در تغییر دارد یعنی انسان موجودی است که فطرتا به دنبال نوگرایی، نوخواهی و میل به زیبایی است. پس انسان را در طول سالیان متمادی در یک شکل و هیبت نگه داشتن امری سخت و حتی محال است. از طرفی تغییر در شکل ظاهری انسان بسیار سریع اتفاق می افتد و این تغییر سریع شکل و ظاهر انسان خود زمینه ساز تغییرات درونی شده و به تبع آن دگرگونی های فرهنگی را پدیدار می سازد.
حال با این اوصاف پرواضح است به دنبال پوشش نو بودن، شکل و ظاهری جدید داشتن و از همه مهمتر دگرگون کردن رفتارهای اجتماعی در نزد انسان امری دور از ذهن نیست و باید با آن کنار آمد. حال در این میان چه باید کرد و چه اصول و ضوابطی را رعایت کرد که پدیده ای به اسم نوگرایی تبدیل به امری مخرب نشود این مبحثی است که در ادامه به آن می پردازیم؛
هر زمان سخن از مد به میان می آید ابتدا این تعریف در ذهنمان خطور می کند که مد یعنی تغییر دادن جنبه های مختلف زندگی چون نوع لباس پوشیدن و آرایش مو و همزمان با آن به سمت و سویی حرکت کردن و با اشکال مختلف اجتماعی تفاوت داشتن بعد در ادامه این مطلب به یادمان می آید آنچه خوب و زیبا و همه پسند است مد می باشد.
آنچه هم زشت، بدقواره و مورد تنفر دیگران است، دمده شده است. البته این نوع تعریف ناشی از دستاوردهای کشورهای غربی می باشد اما باید توجه کرد مد علاوه بر نوع پوشش و آرایش می تواند در جنبه های دیگر هم نمود داشته باشد. جنبه هایی چون طرز نشستن، صحبت کردن، راه رفتن، استفاده از وسایل زندگی و حتی نوع غذا خوردن. به عنوان مثال گاهی اوقات مشاهده می شود خوردن غذای آماده یا ساندویچ یا پیتزا در میان افراد یا خانواده ها آنچنان رایج می شود که رفته رفته تبدیل به مد شده و آن را نوعی شخصیت اجتماعی برای خود تلقی می کنند.
غافل از اینکه همین به مد افتادن و تقلید کورکورانه کردن از الگوهای غربی نتایج مخربی را در پی دارد. نتایجی که اغلب در بعد اثرات روحی و روانی خودشان را نشان می دهند، زیرا کسی که در منجلاب مد و مدگرایی افتاده و تمام زندگی و هستی اش را فدای آن کرده است از یک طرف دچار آشفتگی ذهنی شدیدی می شود چرا که هر روز و هر ساعت به سمت امری به اصطلاح مد شده می رود، بیم آن را دارد که آن امر از مد بیفتد و همین عدم اطمینان، افکار وی را آشفته می سازد.
از طرفی هم در همان فرد حس حسادت را تحریک و به دنبالش تقویت می کند و به نوعی او را دچار بیماری چشم و هم چشمی می کند تا مبادا در رقابت مد و مدگرایی دیگران از او جلو بیفتند. این حسادت و این چشم و هم چشمی خود به خود حس اعتماد به نفس را نزد افراد از بین می برد و مشکلی بر مشکلات آنها می افزاید.
اگر نیم نگاهی به پدیده مد و مدگرایی به صورت جدی داشته باشیم دهه شصت میلادی در قرن بیستم مقابل رویمان قرار می گیرد، دهه ای که همراه با تحولات وسیع اجتماعی، فرهنگی و سیاسی در اقصی نقاط جهان بود. در همین دهه بود که دو گروه معروف هیپی ها و بیتل ها ظهور کردند که با روی کار آمدن پانک ها یک مثلث اعتراضی ساخته شد.
اعضای این گروه ها برای اعتراض به اوضاع خاص آمریکا و درگیر بودن این کشور در جنگ سرد با شوروی با پرداختن به نوع لباس خاص، آرایش موی عجیب و نیز رفتارهای اجتماعی هنجارشکنانه تلاش کردند تا اعتراضات اجتماعی خودشان را بیان کنند. البته رفته رفته این رفتارها به عقاید و ایده های جالب توجهی از جانب این گروه ها تبدیل شد. بعد از بروز این تیپ و رفتارهای اجتماعی توام با اعتراض مقوله مد و مدگرایی دستاویزی برای کشورهای غربی شد تا با تبلیغ مد جدیدی، ضمن فروش کالای مورد نظر و دست یافتن به سود کلان از آن به عنوان وسیله ای برای بیان اعتراض استفاده کنند.
جالب آنکه سردمداران این کشورها و شرکت های تجاری آنان با هدف قرار دادن گروه هایی از افراد جامعه به هدف خودشان رسیدند یعنی زنان و جوانان و نوجوانان هدف اصلی آنان بود. زیرا این گروه از افراد جامعه همواره به دنبال کسب هویت، استقلال و شخصیت هستند. پس ارائه مدهای جدید، خود نوعی بسترسازی برای این گونه افراد بوده تا به واسطه آن به آنچه که تصور می کنند نرسیده اند، دست پیدا کنند. حال آنکه چنین نیست زیرا نه تنها با این قبیل کارها به هویت و شخصیت به ا صطلاح فراموش شده خود نمی رسند بلکه آنچه را که هم دارند از دست می دهند.
در ادامه این نوشتار سئوالاتی چند به ذهن خطور می کند که با پدیده مد و مدگرایی چه باید کرد؟ آیا می توان افراد مختلف جامعه، بخصوص جوانان را نسبت به مد و مدگرایی بدبین کرد و آنها را در حالتی ساکن و راکد نگه داشت. بی تردید پاسخ این قبیل سئوالات منفی است زیرا همان طور که اشاره شد نوجویی و نوگرایی در نزد انسان بالفطره است و نمی توان این امر را از او گرفت. پس بر همین مبناست اسلام که دین جامع و کاملی است خودآرایی و پرداختن به خویشتن را منع نکرده بلکه به شیوه معقول و منطقی به آن تاکید دارد.
البته ناگفته پیداست این زیور ظاهر به نوبه خود از زیور درون حاصل می شود و این چنین به کمال می رسد؛ یعنی می توان با ارائه یک سری برنامه های جامع و حساب شده به نسل های جوان چنین به ایشان القا کرد که تنها پرداختن به مد و مدگرایی و زینت برون، خود به خود باعث می شود تا هویت انسان از بین برود. پس چه خوب است ابتدا درون و روحیات خویش را زینت دهیم تا به این وسیله برون هم زینت پیدا کند.
از طرفی چه خوب است این امر برای خودمان هم مورد قبول و اجرا باشد که نمی توان با پدیده مد و مدگرایی به شدت مخالفت کرد بلکه می توان به آن سمت و سویی درست و حساب شده داد، یعنی می توان برای جوانان و زنان جامعه هر روز الگوهایی را ارائه داد که هم ملی و ایرانی بوده و هم با معیارهای شرعی و اسلامی هماهنگ باشند. به عنوان مثال زمانی که یک جوان دوست دارد روی پیراهنش مارک عجیب و غریب غربی باشد کاری کنیم که جای این مارک بیگانه را یک بیت از حافظ با خط نستعلیق پر کند.
سپس برای این جوان و جوانانی از این دست بگوییم؛ دین اسلام که آگاه به تمام نیازهای دنیوی و اخروی انسان است به امر خودآرایی و محیط آرایی ای سفارش می کند که حلال باشد. از راه مشروع تهیه شود، سبب اسراف در سرمایه ها و استعدادها نشود، باعث به وجود آمدن فضای گناه و معصیت نشود و در کنار تمام اینها باعث کمال روحیات انسان شود.
پس با این بیان آنچه که تحت عنوان مد و مدگرایی در لباس بعضی از دختران و پسران جامعه مشاهده می شود که بسیار زننده، تنگ، چسبان و بدن نماست وا ین نوع لباس های غربی وسیله ای برای آرایش تن است نه پوشش بدن، به هیچ وجه مورد قبول جامعه ایرانی ، آموزه های دینی و عموم مردم نمی باشد و نه تنها این قبیل افراد مورد توجه قرار نمی گیرند بلکه از این نظر که هنجار های جامعه را شکسته و سلامت آن را تهدید می کنند، انگشت نمای خاص و عام می شوند.
به هر حال پدیده مد و مدگرایی امری است که در اشکال گوناگون در جامعه رخ داده و همان گونه که اشاره شد برخی از جوانان به آن دچارند. حال چه خوب است دست اندرکاران امر در کنار فعالیت های فرهنگی برای جوانان جهت ارائه الگوهای مناسب ایرانی و اسلامی بر تولیدکنندگان لباس های گوناگون هم نظارت کافی را داشته باشند تا هر روز شاهد آن نباشیم که لباس های مد غربی با مارک ها و علامت های گاه معنی دار و معاند با اسلام و ایران در پشت ویترین مغازه ها صف کشیده باشند.
پاسخ با نقل قول
نوشته اصلی توسط اقاقی
