بهبود بهره وری می تواند از درون دامنه گسترده ای از برنامه ها سرچشمه گیرد. برنامه هایی که توقعات عملکرد، شرح شغل و وظیفه های شغل را روشن می سازد نه تنها به کار می انجامد، که در بهتر کردن بهره وری نیز موثر و کارسازند.
- تغییرات وظیفه: شیوه ای که مردم برای انجام کار خویش بر می گزینند بر بهره وری آنان اثری مهم دارد که حاصل موارد زیر است:
1- کارگر یا کارمند چگونه به شغل خود یا وظیفه واکنش نشان می دهد.
2- چگونگی آرایش وظیفه های گوناگونی که در میان کارکنان و بخش های سازمان تقسیم شده اند تا به محصول نهایی بینجامد.
موضوع نخست از طراحی وظیفه اثر می پذیرد و موضوع دوم از راه گردش کار بررسی می شود.
- طراحی وظیفه: در طراحی وظیفه ، غنی کردن شغل و طراحی های اجتماعی ـ فنی باعث افزایش بهره وری می گردد.
غنی کردن شغل سطح ویژگی هایی را که در زیر بر شمرده می شوند تغییر می دهد:
- تنوع مهارتها
- هویت شغل
- اهمیت شغل
- خودمختاری در کار
- بازخورد شغلی
اثر برنامه های غنی کردن شغل بر بهره وری و صرفه جوییهایی که در خط تولید حاصل می شود میتواند چشمگیر باشد. با این همه، برای حفظ بهبود بهره وری باید اوضاع و احوال دیگر سازمان نیز اصلاح و دگرگون شود.
- گردش کار : دگرگونی های گردش کار با به کار گرفتن اصول مهندسی صنعتی و طراحی سازمان به بهتر شدن بهره وری می انجامد. این اصول شامل مواردی بدین شرح اند:
1- کارها را به وظیفه های کوچک ومعین تقسیم کنید.
2- زمان انجام هر وظیفه را اندازه گیری کنید.
3- برای انجام وظیفه ها معیارهایی پدید آورید.
4- برای رعایت این معیارها و انجام وظیفه ها روش های لازم را طرح کنید.
5- چگونگی انجام وظیفه ها و رعایت معیارها را بسنجید.
6- نتیجه ها را به صورت بازخورد به کارکنان سازمان اطلاع دهید.
7- گردش کار را پیگیری و هدایت کنید.
8- گردش کار را در صورت ضرورت اصلاح کنید.