آموزش جامع و کاربردی برنامه نويسي (Visual Studio 2010)

[Borna66]

برنامه چگونه کار می کند؟
همانطور که متوجه شدید مهمترین تغییر در برنامه بالا، تغییر نوع تعریف متغیر است:

به جای اینکه برای تعریف از کلمه کلیدی Integer استفاده کنیم، از کلمه Double استفاده کرده ایم. این کلمه به ویژوال بیسیک می گوید که شما می خواهید در این متغیر به جای اعداد صحیح، اعداد با قسمت اعشار قرار دهید. در نتیجه، هر عملیاتی که بر روی متغیر dblNumber انجام دهید از نوع اعشاری خواهد بود و می تواند قسمت اعشاری را نیز نگهداری کند. نکته مهم دیگر در کد بالا این است که به جای استفاده از پیشوند int از پیشوند dbl استفاده کرده ایم تا مشخص باشد که متغیر بالا اعداد اعشاری از نوع Double را در خود نگهداری می کند.
البته با این که عملیات روی متغیر dblDouble قسمت اعشاری را نیز نگهداری می کند اما روش انجام عملیات، همانطور که در کد زیر مشاهده می کنید، با عملیات روی اعداد صحیح تفاوتی ندارد.

اگر کد بالا را اجرا کنید نتیجه 196.45822 را مشاهده می کنید که همانند دوعددی که در هم ضرب شدند. دارای قسمت اعشاری نیز هست. البته اعدادی که در این محاسبات به کار می روند حتما نباید دارای بخش صحیح باشند، بلکه مانند قسمت تقسیم برنامه قبل می توانند از دو عدد صحیح تشکیل شده باشند که در صورت نیاز حاصل عبارت با قسمت اعشاری داده خواهد شد. برای مثال به کد زیر توجه کنید:

نتیجه این تقسیم دارای قسمت اعشاری نیز خواهد بود زیرا متغیر dblNumber به گونه ای تعریف شده است که در صورت نیاز بتواند قسمت اعشاری اعداد را نیز نگهداری کند. بنابراین اگر برنامه بالا را اجرا کنید، عدد 1.71428571428571 را به عنوان نتیجه مشاهده خواهید کرد.

[Borna66]

اعداد اعشاری با دقت معمولی:
در قسمت قبلی از اعداد اعشاری با دقت مضاعف استفاده کردیم، اما در ویژوال شما براي نگهداری اعداد اعشاری خود می توانید از دو نوع عدد اعشاری استفاده کنید. در بعضی از مواقع، بخش اعشاری یک عدد ممکن است تا بی نهایت ادامه پیدا کند(مانند عدد پی)، اما کامپیوتر بی نهایت فضا برای نگهداری این اعداد ندارد، بنابراین همیشه برای نگهداری تعداد ارقام اعشاری یک عدد محدودیت هایی وجود دارد. این محدودیت به اندازه یا فضایی بستگی دارد که متغیر برای نگهداری عدد از آن استفاده می کند.
نکته: به جز در مواردی که به دقت بسیار بالایی نیاز داری، از اعداد با دقت مضاعف استفاده نکنید و به جای آن اعداد با دقت معمولی را به کار ببرید. استفاده از اعداد با دقت مضاعف به جای اعداد با دقت معمولی، مخصوصا در برنامه های بزرگ می تواند در سرعت برنامه شما به شدت تأثیرگذار باشد.
برای انتخاب اینکه از چه نوع عددی استفاده کنید، باید به محاسباتی که می خواهید انجام دهید توجه کنید. برای تعریف متغیرهای عددی بادقت مضاعف از کلمه کلیدی As Double و برای تعریف متغیرهای عددی با دقت معمولی از کلمه کلیدی As Single استفاده کنید.

[Borna66]

کار با رشته ها:
رشته مجموعه از کاراکتر است که ابتدا و انتهای آن به وسیله علامت نقل قول(") مشخص می شود. روش استفاده از رشته ها را در برنامه های قبلی برای نمایش نتیجه برنامه در صفحه نمایش دیده اید. رشته ها عموماً برای این منظور استفاده می شوند که به کاربر اطلاع داده شود در برنامه چه اتفاقی افتاده است و چه اتفاقی می خواهد رخ دهد. یک استفاده دیگر از رشته ها، ذخیره قسمتی از متن برای استفاده از آن در یک الگوریتم است.در طول این آموزش با رشته های زیادی مواجه می شوید، همانطور که تاکنون از رشته زیر استفاده کرده اید:

"Multiplication test…" و "Floating Points" نمونه هایی از رشته هستند، زیرا دارای علامت (") در ابتدا و انتهای خود هستند. اما عبارت dblNumber چی؟ در عبارت بالا، مقدار متغیر dblNumber به رشته تبدیل شده و پس از ترکیب با دو رشته دیگر در صفحه نمایش داده خواهد شد(چگونگی تبدیل این متغیر عددی به رشته، بحثی است که راجع به آن صحبت خواهیم کرد. اما فعلا این را بدانید که در اینجا تبدیل صورت گرفته است.). برای مثال اگر مقدار متغیر dblNumber برابر 27 باشد، این مقدار به یک عبارت رشته ای که دو کاراکتر طول دارد تبدیل می شود و سپس روی صفحه نمایش داده می شود.

مثال 3 کار با رشته ها:
1- پروژه جدید ایجاد کنید، یک کنترل Button روی فرم قرار دهید. خاصیت Name این دکمه را برابر btnStrings و خاصیت Text آن را Using Strings قرار دهید.
2- روی آن دابل کلیک کنید و کد زیر را وارد کنید:

3- برنامه را اجرا کنید و روی دکمه کلیک کنید. کادر پیغام شکل زیر نمایش داده خواهد شد.

شكل 4-6

[Borna66]

برنامه چگونه کار می کند؟
برای تعریف متغیری که بتواند رشته ها را در خود نگهداری کند، می توانید مشابه تعریف متغیرهای عددی عمل کنید. اما این مرتبه از کلمه کلیدی As String استفاده کنید.

همانند قبل يك مقدار به متغير اختصاص مي دهيد:

برای مشخص کردن این که رشته شما از کجا شروع شده و تا کجا ادامه پیدا می کند باید از علامت نقل قول(") استفاده کنید. این مورد اهمیت زیادی دارد، زیرا این علامت به ویژوال بیسیک می گوید که کدام عبارت را باید به عنوان رشته در نظر بگیرد و آن ها را کامپایل نکند. اگر از علامت نقل قول استفاده نکنید، ویژوال بیسیک با این متن ها به عنوان کد رفتار کرده، سعی می کند آن ها را کامپایل کند و نمی تواند بنابراین کامپایل برنامه با مشکل خطا روبرو خواهد شد.
وقتی مقدار "Hello, World!" را در متغیر strData ذخیره کردید می توانید آن را به عنوان یک پارامتر به تابع MessageBox.Show بفرستید تا روی صفحه نمایش چاپ کند.
همانطور که دیدید نحوه تعریف و استفاده از رشته ها نیز مشابه اعداد است. در قسمت بعدی در مورد چگونگی انجام عملیات مختلف روی رشته ها صحبت خواهیم کرد.

تمرين بخش 6
1- برنامه اي کدی بنویسید که زمان را برحسب ساعت دریافت کرده و به دقیقه و ثانیه تبدیل کند.
2- برنامه اي بنويسيد که دو نام را به صورت رشته اي را از ورودي خوانده، سپس محتويات اين دو متغير را با يکديگر تعويض کرده و در خروجي چاپ کند.
3- برنامه اي بنويسيد که سه ضلع يک مثلث را خوانده ، تعيين کند آيا مثلث قائم الزاويه است يا خير؟
4- برنامه اي بنويسيد كه عددي را از كاربر گرفته و تعيين كند زوج است يا فرد؟

[Borna66]

بخش 7 عملگرهای شرطی یکی از مهمترین دستورات زبان برنامه نویسی ویژوال بیسیک دستور If است
در زندگی روزمره ما از این دستور بسیار استفاده می کنیم

یادداشت : اگر زود سر کارم بروم پس کارم زودتر تمام می شود
If ( زود سرکارم بروم ) then ( کارم زودتر تمام می شود )

شکل کلی دستور این چنین است


یادداشت :

If Conditional Then
دستورات ویژوال بیسیک     
End If 

که در اینجا Conditional یک عبارت یا متغیر شرطی است که جواب آن True و یا False است

مثال :

یادداشت :

If ( txtPool.txt < 2000 Then )
   Lb1Pool = "شما پول کم دارید"
End If

دستورات If زمانی کامل می شود که حالت نادرست هم پردازش شود

شکل کلی دستور این چنین است

یادداشت :

If Conditional Then
دستورات ویژوال بیسیک     
Else 
دستورات ویژوال بیسیک     
End If

مثال:

یادداشت :

If ( txtPool.txt < 2000 Then )
    lb1Pool = "شما پول کم دارید"
Else
    lblPool = "از دستور خارج شو"
End If

خروج زودرس
گاهی اوقات لازم است که بخواهیم یک رویداد را زودتر از موعد مقرر خاتمه دهیم برای اینکار از فرمان Exit sub استفاده میکنیم و اگر تابع باشد ( در مورد تابع بعدا" می خوانیم ) از Exit Function استفاده می کنیم

یادداشت :

if ( txtSales.text < 500 ) then
     Exit sub     
End If

دستور ElseIf
اگر بخواهیم یک دستور If … Else را در دستور دیگر If … Else قرار دهیم از ElseIf استفاده میکنیم

یادداشت :

If ( intHours <= 40 ) then
     curOvertime = 0
ElseIf ( intHours <= 50 ) then
     curOvertime = 10
Else 
     Exit sub   
End If

تمرینات این بخش

1-برنامه ای بنویسید که رمز عبور را برسی کند در صورت اشتباه بودن پیام بهد رمز اشتباه می باشد و در صورت درست بودن پیام دهد رمز درست می باشد

2- برنامه ای بنویسید که دو عدد از ورودی دریافت کند و بزرگترین آنها را نمایش دهد

3-برنامه ای بنویسید که نمرات دانش اموزان را بگیرد و رتبته بندی کند

[Borna66]

تکرار با استفاده از حلقه(1) در ویژوال بیسیک با دستوراتی که به دستورات حلقه معروفند میتوان تعدادی دستور را به دفعات دلخواه تکرار کرد.
برای این بتوان بدون استفاده از جعبه متن با کاربر ارتباط برقرار کرد و اطلاعاتی را از وی گرفت می بایست از حلقه استفاده کرد

حلقه Do

شکل کلی آن :

 
 
 Do While condition

 یکی از دستورات ویژوال بیسیک

 Loop While condition
  
 
 
 Do Until condition 
یکی از دستورات ویژوال بیسیک 

 Loop Until condition

شرط condition در حلقه Do میتواند هر عبارت یا متغیر منطقی باشد که True یا False بر میگرداند

- محل تست شرط حلقه : اگر شرط حلقه در ابتدای آن تست شود ممکن است این حلقه هرگز اجرا نشود اما اگر تست حلقه در انتهای آن صورت بگیرد حلقه حداقل یکبار اجرا میشود چون ویژوال بیسیک فقط بعد از اجرای حلقه است که شرط را تست خواهد کرد
- خصلت تست حلقه : حلقه هایی که While دارند مادامی که تست درست است اجرا میشوند ولی در حلقه های Until اگر شرط درست شود اجرای حلقه پایان خواهد یافت

یادداشت :

Do While intCtr <= 10
 lblOut.Caption = intCtr 
 intCtr = intCtr + 1 
 Loop

یکی از مهمترین نکات در حلقه ها این است که شرط حلقه باید در بدنه حلقه تغییر کند چون اگر چنین نشود حلقه تا ابد ادامه خواهد یافت به همین خاطر در مثال بالا توسط عملگر انتساب مقدار intCtr یکی اضافه میشود

مثال :

یادداشت :

Private  Sub cmdPrint_Click()
 Dim Counter As Integer 
Counter = txtInput.Text 
 lblDisplay.Caption = "" 
If txtInput.Text = Null Then Exit Sub End If
 Do  While Counter > 0 
lblDisplay.Caption = lblDisplay.Caption & "#"  
Counter = Counter - 1
 Loop 
End Sub

در این مثال می بایست برای txtInput.Text فقط از عدد استفاده کنید چون در غیر اینصورت دچار Error می شوید

__________________

تمرین :

1-نمودار گردش کار هر دو حلقه را رسم کنید
2-برنامه ای بنویسید که اعداد فرد 1 تا 20 را برای ما نمایش بدهد
3-برنامه ای بنویسید که مجموع اعداد 1 تا 500 را برای ما نمایش دهد(1+2+3+4...)