ساسانیان

[ATHENA]

مانی

مانی «پیامبر» (۲۱۵ تا ۲۷۶ میلادی)
در دوران سلطنت شاپور مانی ادّعای پیامبری و مذهبی تازه آورد که از اختلاط سایر ادیان و مذاهب فراهم ساخته شده و در شرق و غرب دنیای آنروز گسترش یافت. مانی بزرگ زاده‌ای از اشکانیان بود پدرش فاتک از مردم همدان بود. وی در سال ۲۱۵ در یکی از روستاهای نزدیک باب‍‍‍ِل به دنیا آمد. وی در کودکی به کسب دانش و فلسفه پرداخت و سپس ادیان زرتشتی، عیسوی، بودایی و یونانی را مورد مطالعه قرار داد و در بیسـت و چـهار سالگی ادّعای پیامبری کرد و سپس به وسیلهٔ «پیروز» برادر شاپور یکم که دین او را پذیرفته بود به دربار راه یافت و کتاب خود «شاپورگان» را به شاپور تقدیم داشت. شاپور دین مانی را پذیرفت و مانی را در ترویج آن دین آزاد گذاشت، مانی به هندوستان و چین سفر و دوباره به ایران بازگشت، در دوران پادشاهی بهرام یکم مؤبدان زرتشتی از پیشرفت دین مانی بیمناک شده شاه را بر آن داشتند که بین آن ها و مانی مناظره‌ای ترتیب دهند، مانی در این مذاکره شکست خورده به دستور بهرام به زندان افکنده می‌شود و زیر شکنجه جان می‌دهد و یا به روایتی دیگر زنده زنده پوست کنده و پوستش را از کاه انباشته و بالای دروازهٔ گندی‌شاپور آویزان می‌شود و از آن هنگام آن دروازه باب مانی خوانده می‌شود. (۲۷۶ میلادی)

[ATHENA]

سکه های ساسانی

سکه های ساسانی از طلا و نقره و مس بود . سکه های نقره را زوزن می گفتند . تاریخ سکه ها مشخص سالهای سلطنت ساسانی است . خط و زبان سکه ها ، پهلوی ساسانی می باشد .

[ATHENA]

طبقات اجتماعی دوران ساسانی


در دوران ساسانیان مردمان به پنج طبقه اجتماعی تقسیم می‌شدند: موبدان، ارتشتاران، دبیران (کارمندان اداره‌ها)، واستریوشانهوتخشان (پیشه‌وران). (کشاورزان) و

در آن زمان پیشوای موبدان را موبد موبدان می‌نامیدند.
فرماندهٔ کل سپاه را سپه بذ می‌نامیدند و رییس گارد سلطنتی را پشتیکبان سالار. پیاده نظام آن دوران پایگان بودند و رئیس ایشان پایگان سالار. هم‌چنین در دوران ساسانی فرمانده سواران به نام سواران سردار شناخته می‌شد.
واتسریوشان کشاورزان بودند که رییس‌شان واستریوشان سالار نام داشت.
رییس پیشه‌وران هوتخشبذ بود و مسوول آتش‌کده نیز هیربذ و رئیس ایشان نیز هیربذان هیربذ. رئیس منشی‌ها رادبیر بذشهردادوز. قاضی سپاه را سپاه دادوز، صاحبان زمین را دیس پوهران می‌گفتند.

[ATHENA]

شهرهای ساسانی

ساسانیان در طول دوران حکومتشان امیت بسیاری برای کشاورزی و شهر سازی قائل بودند. ساسانیان از همان ابتدای حکومتشان اقدام به ساختن شهرهائی مانند: اردشیر خوره (شهر گور)، داربگرد و.... کردند. شهرهای ساسانی:

* اردشیر خوره (شهر گور)
* بیشاپور
* دارابگرد
* گندی شاپور
* شهر ساسانی مدفون در پشت سد سلمان فارسی
* شهر استخر

[ATHENA]

استخر (شهر)

اِستَخر نام شهری باستانی است واقع در استان فارس ایران. املای تاریخی آن اصطخر است.كه بزرگ‌ترين شهر در دردوران خود بوده كه به گفته تاريخ نويسان اين شهر چهاردروازه داشته كه درحال حاضر يك دروازه درسرپيچ دوراهي مرودشت .ارسنجان قرارداردوديگري درجنوب شهرمرودشت قرارداشته است
در هفت کیلومتری ویرانه‌های تخت جمشید، ویرانه‌های شهر استخر معروف به «تخت طاووس» قرار دارد. آثار بجامانده از این شهر شامل دروازه سنگی‌، ستون‌ها و دیواره‌های سنگی است که به روزگار هخامنشی‌ تعلق دارد. در این شهر، بازمانده سازه‌های اسلامی‌، ساسانی‌ و اشکانی و ظروف و آثار سده‌های آغازین هجری‌ در آن کشف شده است‌. اب شهر استخر از رود سیوند تامین می شده است.
این شهر تا پایان پادشاهی ساسانیان از آبادترین و با شکوه ترین شهر های ایران باستان بود، اما توسط اعراب تسخیر گردید و به دلیل خیزش های پیاپی مردم (از سال 23 تا سال 29 هجری) بارها فتح شد و مردم آن قتل عام شدند و پس از آن تنها ویرانه ای از آن برجای ماند.
اولین با استخر در زمان عمربن خطاب توسط عثمان بن ابی العاص تسخیر شد و اموال و زمین های مردم به غنیمت گرفته شد و هم چنین برای آخرین بار در سال 29 هجری عبدالله عامر گماشته عثمان پس از تسخیر شهر گور بسوی استخر شتافت تا خیزش چند باره مردم استخر را سرکوب نماید ولی با مقاومت سخت و گسترده آنان روبرو شد، اما سرانجام با سنگدلی و بیرحمی که معمول سرداران و فاتحان عرب بود مردم را کشتار نمود و شهر را دوباره تسخیر کرد.

[ATHENA]

گندی‌شاپور

دانشگاه گندی شاپور (که بصورت جندیشاپور نیز نامیده شده) در سال۲۷۱ بدست شاهنشاهان ساسانی در اهواز بنیاد نهاده شد. این فرهنگستان همچنین دارای یک بیمارستان آموزشی و یک کتابخانه بود. بیمارستان گندیشاپور نخستین بیمارستان آموزشی جهان بود. در این فرهنگستان دانش‌های فلسفی و پزشکی تدریس می‌شد و بنا به روایات حبس و مرگ مانی پیغمبر نیز در گندیشاپور روی داده است.
گندیشاپور یکی از هفت شهر اصلی خوزستان بود. نام آن در آغاز «گوند-دزی-شاپور» به معنی "دژ نظامی شاپور" بوده است. دیگر نام‌هایی که برای آن به‌کار می‌رفته عبارت است از پیل‌آباد، خوز، نیلاب، نیلاط. در سریانی آن را بیت لاباط می‌نامیدند.
برخی پژوهشگران بر اینند که بنیادی همانند به گندیشاپور از زمان پارتیان در این جایگاه قرار داشته است. شهری به نام گندیشاپور را شاپور یکم فرزند اردشیر ساسانی پس از شکست دادن سپاه روم به سرکردگی والرین، بنا نهاد. شاپور یکم گندیشاپور را پایتخت خود قرار داد.
نامآوری گندیشاپور بیشتر در زمان خسرو انوشیروان ساسانی انجام گرفت. خسرو انوشیروان گرایش فراوانی به دانش و پژوهش داشت و گروه بزرگی از دانشوران زمان خود را در گندیشاپور گرد آورد. در پی همین فرمان خسرو بود که برزویه، پزشک بزرگ ایرانی، مأمور مسافرت به هندوستان شد تا به گردآوری بهترین‌های دانش هندی بپردازد. امروزه شهرت برزویه در ترجمه‌ای است که از کتاب پنچه تنتره هندی به پارسی میانه انجام داد که امروزه به نام کلیله و دمنه معروف است.
بنابراین فرهنگستان گندیشاپور از کانون‌های اصلی دانش‌ورزی، فلسفه و پزشکی در جهان باستان شد. در برخی منابع اشاراتی به انجام آزمون و امتحان برای اعطاء اجازه طبابت به دانش‌آموختگان دانشگاه گندیشاپور شده است. کتاب "تاریخ الحکمه" (سرگذشت فرزانگی) به توصیف این مسئله می‌پردازد. شاید این نمونه نخستین برگزاری آزمون دانشگاهی در جهان بوده باشد.
تمامی کتاب‌های شناخته شده آن روزگار در زمینه پزشکی، در کتابخانه گندیشاپور گردآوری و ترجمه شده بود، با اینکار گندیشاپور تبدیل به کانون اصلی انتقال دانش میان شرق و غرب گشت. گندیشاپور و همچنین آموزشگاه وانسیبین که پیش از فرهنگستان گندیشاپور در دزفول بنیاد شده بود تأثیر بزرگی در شکل گرفتن نهاد «بیمارستان» بویژه کلینیک آموزشی در جهان داشتند.
در سال‌های آغازین پیدایش دین اسلام در عربستان، دانشکده پزشکی و بیمارستان گندیشاپور شمار زیادی استاد ایرانی، یونانی، هندی و رومی را در خود جا داده بود. گفته شده که حتی پزشک شخصی حضرت محمد (ص)، پیامبر اسلام، نیز از دانش‌آموختگان (فارغ‌التحصیلان) دانشکده پزشکی گندیشاپور بوده است.
پس از شکست خوردن شاهنشاهی ایران از تازیان در سال ۶۳۸، فعالیت‌های دانشگاهی در گندیشاپور نیز رو به زوال نهاد، با این حال پس از چندی دانش و تجربه و الگوی گندیشاپور به فرمان خلیفه هارون الرشید به بنیاد تازه‌ای به نام خانه فرزانگی (در عربی: بیت الحکمه) در بغداد منتقل شد. نخستین نسل از استادان خانه فرزانگی بغداد همگی دانش‌آموختگان فرهنگستان گندیشاپور بودند.
امروزه در نزدیکی گندیشاپور باستانی، دانشجویان سنت فرهنگی و دانشی آن کانون باستانی را ادامه می‌دهند.

[ATHENA]

دارابگرد

دارابگرد نام یکی پنج شهرستان ایالت فارس در ایران قدیم بوده است. به آن داراگرد و دارابجرد نیز گفته می‌شده است. در عهدنامه صلح میان حسن بن علی و معاویه تنها خراج این شهر به امام حسن واگذار شده است. این مسئله نشان از اهمیت این شهر در آن روزگار دارد.

[ATHENA]

شهر ساسانی مدفون در پشت سد سلمان فارسی

این شهر در بررسی های باستان شناسی اسفند 1385 خورشیدی در پشت سد سلمان فارسی در منطقه قیر و کارزین فارس کشف شد و از فروردین تا خرداد 1386 نخستین فصل کاوش آن به سرپرستی دکتر علیرضا جعفری زند انجام گردید. این شهر در حدود 320هکتار وسعت دارد که با آبگیری سد سلمان فارسی غرق خواهد شد.در گورستان این شهر تدفین هائی از دوره فرا هخامنشی تا صدر اسلام به دست آمده است. از این شهر در متون هیچ نامی برده نشده است زیرا در زمان ساسانیان احتمالاٌ بر اثر زلزله از بین رفته است.