بیتردید موضوعی كه بر جهانیشدن به طور عینی تأثیر داشته رشد شبكه ارتباطات جهانی در عرصه كنونی روابط فردی و اجتماعی است. این گستره جایگاه عمیقی را از نظر فناوری و ارتباطات و وسایل و ابزار ارتباطی در صحنه بینالمللی فراهم آورده و رشد فناوری اینترنت و زایش وبسایتها، جایگاه نوینی را در عرصه بینالمللی پدید آورده است. روایتهای متفاوتی از میزان كمّی رشد اینترنت جهانی قبل از هزاره جدید در سال 2000 میلادی موجود است. مثلاً دكتر «فرهنگ رجایی» به نقل از نیویورك تایمز استفادهكنندگان از اینترنت را تا 1994 میلادی 50 میلیون نفر شمرده [15] و دكتر «حسن افراخته» كاربران را تا 1997 میلادی حدود 30 میلیون نفر ذكر میكند [16]. بر همین مبنا رشد وبسایتهای جهانی در فاصله سالهای 1993 تا 1998 میلادی نفوذ چشمگیری در عرصه اطلاعات به همراه داشته و از 10000 به 800000 وبسایت ترقی یافته. به همین دلیل بود كه «آنتونیگیدنز» و حامیان وی به نظریه «زمان جهانی» گرایش یافتند. یكی از مفسرین این نظریه مینویسد: «هر حادثهای در هر گوشهای از جهان به بخشی از زندگی روزمرة جهانی و به موضوعی تبدیل میگردد كه همه میتوانند آن را ببینند، دربارهاش داوری كنند و نسبت به آن اعمال فشار نمایند [17].
گستره توجه به فناوری اطلاعات در سالهای دهه هشتاد میلادی آغاز شد، یعنی زمانی كه صاحبان صنایع بیش از یك تریلیون دلار در این حوزه سرمایهگذاری كردند و تا پایان دهه نود به بازدهی قابل توجهی در صنایع تولیدی و خدماتی فناوری اطلاعات منتهی شد. بر اساس تحقیقی كه به سفارش «دانشگاه بركلی» در ایالات متحده آمریكا صورت یافته، حافظه دیجیتالی به منزله كارآمدترین رسانه ذخیرهسازی اطلاعات مورد توجه قرار گرفته است. بر این اساس، قیمت حفظ و نگهداری اطلاعات به شدت در حال كاهش است، به طوری كه قیمت یك گیگا بایت ظرفیت ذخیرهسازی اطلاعات كه در سال 2000 میلادی كمتر از 10 دلار بود، در سال 2005 به یك دلار تنزل خواهد یافت [18].
بر اساس این گزارش سه عامل در تولید رسانههای اطلاعاتی (مشتمل بر كاغذ، فیلم، دیسكهای نوری، و مغناطیسی) مؤثر بوده كه عبارتاند از: كاهش میزان منابع چاپی، مردمی كردن تولید اطلاعات، و پذیرش واقعیت غلبه رسانه دیجیتال بر دیگر بسترهای اطلاعاتی. درصد رشد سالانه اطلاعات ذخیرهشده جهان در سال 1999 از این قرار است: كاغذی 20 درصد، فیلم 4 درصد، دیسكهای نوری 70 درصد، و مواد مغناطیسی 55 درصد.
همین گزارش در بخش ارتباطات دیجیتالی به رشد چشمگیر حجم صفحات ایستا(Html) در وب در سال 2000 اشاره كرد كه حدود 21 ترابایت بوده و هر سال دو برابر میشود. بالاترین میانگین مصرف اطلاعاتی در آغاز هزاره نوین مربوط به رادیو و تلویزیون، و كمترین میانگین مصرف مربوط به رسانههای چاپی نظیر كتاب، مجله، و روزنامه بوده است. بالاخره این كه بالاترین رشد فزاینده مربوط به فیلمها، بازیهای ویدیویی، و استفاده از اینترنت است [19].
از تأثیر جهانیسازی بر حوزههای موضوعی و تخصصی در رشتههای متفاوت به تناوب سخن رفته. مثلاً در خصوص تأثیر جنبههای اطلاعاتی و دگرگونیهای حاصل از آن بر مدیریت، مباحث چندی مطرح شده كه بر شیوههای تصمیمگیری مؤثر میباشند. تصمیمپذیری كمّی اطلاعات در جهان امروز مبتنی بر دگرگونی و تغییراتی است كه در ساختار كتابخانهها و كاركرد منابع انسانی در دوره معاصر حاصل شده است؛ از جمله میزان انعطافپذیری در مبادله اسناد، صرفهجویی در زمان، كوتاهشدن فواصل جغرافیایی، و توسعه همكاریهای منطقهای و بینالمللی [20]، در حالی كه آشكار است نقش كتابداران و كتابخانهها در چارچوب كنترل منابع ملی در این حوزه بسیار مهم تلقی میشود. بر این قرار است كه بسیاری از رؤیاهای دوران گذشته مانند كتابشناسی جهانی، فهرستگانهای منطقهای، و تفاهمنامههای حق تألیف در عرصه جهانی، صورت واقعیت پیدا میكنند.
مهمترین تغییر و دگرگونی در وظایف كتابداران و اطلاعرسانان به تنوع محملهای اطلاعاتی مربوط میشود، و انتظار میرود كه ابزارهای ارتباطی در فضای عصر نوین مبتنی بر كتاب و روزنامههای الكترونیكی فزونی یابند و در شیوه بازیابی و خدماتدهی، وقوع یك تحول قابل ملاحظه را در نظام تعامل مراجعین و پاسخگویان موجب گردد. در این زمینه ابزارهای نوین آموزشی و فرهنگی مانند آموزش الكترونیكی، مدرسههای هوشمند، و ابزارهای كمكی آن مثل كتابخانههای الكترونیكی اهمیت درخوری پیدا میكنند. همچنین ارتباطات الكترونیكی مانند بهرهجویی از پست الكترونیكی، اشاعه گزینشی اطلاعات، توسعه وبلاگها و تلهكنفرانسها جایگاه وسیعتری را در بین عامه اهل تحقیق و عموم مردم به دست خواهند آورد.
تغییر ثانوی، مبتنی بر طرح و بنای مدیریت نوین در اداره كتابخانهها است و سازمانهای متكی بر دانش را در بطن خود خلق كرده است. استفاده گسترده از فناوری نوین موجب دگرگونی در حفظ و نگهداری اطلاعات در كتابخانهها، دسترسپذیری به مواد، و فرآیند مهارتهای ارتباطی در سازمان كتابخانهها شده، به طوری كه مكانیسم كتابخانهها، مبتنی بر فرآیند نوین فناوری تلقی میشود. این كه سازمان كتابخانهها چه مشكلاتی را برای استقرار مدیریتی نوین دارد، بحثی مدیریتی است كه در اداره نوین كتابخانهها قابلیت طرح و پیگیری دارد.
تبیین جهانیشدن در زمینه آینده تغییرپذیر جهان، بر دگرگونی در دسترسی آزاد به اطلاعات، در فرایند جامعه اطلاعاتی دنیای نوین مبتنی است. از دیدگاه «كاستلز» در كتاب سهگانه عصر اطلاعات، منظره نوین جهانی بر ساختار شبكه اطلاعاتی استوار است. «گیدنز» بحث جهانی شدن را بر مبنای نظریه «زمان جهانی» طرح كرده و «دراكر»(Druker) مبحث فناوری را از دیدگاه مدیریتی بررسی میكند. علوم متنوعی (مثلاً جغرافیا) بحث جهانی شدن را از منظر كلانشهرها و زیست انسان در شهر و محله مورد توجه قرار دادهاند و عالمان مدیریت، تأثیر این حوزه را بر سازماندهی دانش و شیوه اداره ساختار بوروكراسی، ارزیابی كردهاند. در مقابل، اطلاعرسانی تأثیر جهانیشدن را بر مبنای استفاده از ابزارهای نوین دنیای فناوری و نفوذ فناوری در سازماندهی و خدمات به مراجعین، مورد توجه قرار میدهد. به واقع هر چند كه حوزه اقتصاد آزاد و نظریههای سیاسی از نظم نوین جهانی متأثر شدهاند، ولی جهانیشدن و تأثیر آن در عرصه اطلاعرسانی از ویژگیهای جامعه اطلاعاتی است كه مرزهای دولت- ملت را در مینوردد و دستیابی به اطلاعات را (با توجه به ابزارهای اطلاعاتی نوین) مورد توجه قرار میدهد.
این كه كشورهای در حال توسعه در هزاره جدید، به ابزارهای نوینی برای دسترسی به اطلاعات نیاز دارند، بحثی جداگانه را میطلبد. در حال حاضر تمدن نوین اطلاعاتی بحثهای نویی را در اطلاعرسانی مورد توجه قرار داده: ابزارهای جدیدی از قبیل كتابخانههای دیجیتالی، كتابخانههای الكترونیكی، یا كتابخانههای بیكاغذ كه از ابهام معنایی برخوردارند؛ یا ابزارهای عمومی مانند دیسكهای مغناطیسی و نوری كه جنبهای عام یافتهاند، ولی بهرهجویی از آنها نیازمند تجهیزات ویژهای است.
2. جهانی شدن و تأثیر آن بر آزادسازی اطلاعات
1. مفهوم جهانیشدن 3. بررسی دادههای كمّی از حوزه اطلاعات در صحنه جهانی 4. جهانیشدن و تأثیر آن بر حوزه اطلاعرسانی 5. نتیجهگیری
منبع : کلوب دات کام